Разам з velcom мы коратка занатавалі гісторыі поспеху пяці герояў — беларусаў. Іх шлях ад школы да ўласных праектаў. Хай гэта натхніць вас прыдумляць, ствараць і рабіць Беларусь лепшай.
Калі вы, вашы сябры, дзеці альбо дзеці вашых сяброў вучацца ў 10 ці 11 класе: да 11 лістапада яны яшчэ могуць падаць заяўку на сацыяльна-адукацыйны праект velcom YOUTH і прапанаваць сваю ідэю ў галіне тэхналогій, культуры ці інклюзіі. Падавацца могуць абсалютна ўсе вучні 10-11 класаў, якія хочуць змяніць сусвет. Аўтары самых цікавых ідэй атрымаюць магчымасць перанесці іх з тэорыі ў практыку, выступіць на TEDxYouth@Minsk і, больш за тое, выйграць iPhone Xs.
Ігар Маханёк, тэхнічны кіраўнік Facebook
— Мая маці працавала праграмісткай, таму ў 1990-я ў нас дома стаяў камп’ютар. На той момант гэта было рэдкасцю для Мінска. Спачатку я проста гуляў у камп’ютарныя гульні, а пасля пачаў разбірацца, як напісаць штосьці самастойна — стрыечны брат падкінуў кнігу па праграмаванні.
Маці настойліва вадзіла мяне ў спартыўныя секцыі: веласпорт, тэніс. Гэта мяне мала цікавіла, але дакладна паспрыяла развіццю. Невядома, як склаўся б мой лёс, калі б усяго гэтага не было. Ясна, што любому тынэйджару, якому нешта цікава, трэба ўвесь час шукаць магчымасці гэтым займацца: не дома, дык у школе, у сяброў і гэтак далей.
Навучанне ў ВНУ не зробіць праграмістам: многія мае аднакурснікі ў выніку займаюцца зусім іншымі справамі. Трэба, каб табе вельмі падабалася праграмаваць. Адно жаданне добра зарабляць не дапаможа стаць добрым спецыялістам.
У Google я трапіў дзякуючы рэкамендацыі аднакласніка Юрыя Мельнічака. Але гэта не значыць, што ў вялікіх кампаніях можна распачаць кар’еру толькі так. У Facebook я прабіваўся ўжо сам, праз звычайнага рэкруцёра.
Вядома, трапіць з Google у Facebook прасцей, чым з маленькай беларускай кампаніі ў міжнародную, аднак я ўсім раю спрабаваць свае сілы. Важны сам факт, што вы адважыліся падаць заяўку. Проста знайдзіце цікавую вам кампанію ў любой краіне і напішыце ім.
Нават калі вам адмовяць, можна паспрабаваць прайсці інтэрв’ю і заданні зноў праз паўгода ці год. У Facebook працуе каля 50 беларусаў, сярод іх і дызайнеры, і інжынеры — далёка не ва ўсіх былі нейкія рэкамендацыі.
Галоўнае ў любой сферы — працягваць самаадукацыю. Мінімум паўгадзіны ў дзень я выдаткоўваю на чытанне карысных кніг.
У маёй сферы ёсць два тыпы самаадукацыі. Першы тычыцца новых кірункаў праграмавання, накшталт machine learning. Другі, які мне значна цікавейшы, звязаны з камунікацыямі: лідарства, продажы, праца ў камандзе. Гэта тое, што патрэбна ўсім, незалежна ад прафесіі, і часам дапамагае не толькі ў працы.
Сфера праграмавання мае патрэбу ў добрых спецыялістах. Я бачу, як актыўна развіваюцца беларускія стартапы: рынак мацнейшы, чым быў нават 5 год таму. Я раю ўсім беларусам з прадпрымальніцкай жылкай, якія могуць ствараць нешта тэхнічнае, займацца глабальнымі стартапамі, арыентаванымі не толькі на беларускі рынак. Так прасцей знайсці інвестараў.
Каця Цікота, дызайнерка
— Да 17 год я жыла ў вёсцы, вучылася ў звычайнай школе. Акрамя тэатральнага гуртка і макрамэ, якія я наведвала, іншых секцый там не было. Расла звычайным дзіцём, якое старанна робіць урокі і вучыць вершы па літаратуры, зачытваючы іх тату.
Ён у мяне па адукацыі — тапограф, маці — геолаг. Яны шмат працавалі, не было такога, каб нехта з іх сядзеў без справы. Тата і сёння працуе прарабам амаль без выходных. У мяне ніколі не было крыўды, што мы жывём сціплей, чым іншыя сем’і.
Калі мне хацелася набыць нейкую рэч, я сама зарабляла на яе грошы. Напрыклад, збірала ў калгасе бульбу: у 10-м класе нават паказала найлепшы вынік у раёне на ўборачнай.
Яшчэ ў дзяцінстве зразумела, што ў мяне добра атрымліваецца рабіць штосьці рукамі, увасабляць розныя ідэі з галавы. Але ў старэйшых класах не ведала, кім буду. Абірала месца для атрымання вышэйшай адукацыі па-дзіцячаму, метадам выключэння: «Можа, мне паступіць у Ліду, бо маю маці зваць Ліда? Толькі ж там можна вывучыцца толькі на цырульніцу. А, можа, на біёлага, бо мне добра даюцца хімія з біялогіяй?». У выніку я і паступіла на географа-біёлага.
Застацца ў сістэме адукацыі, раз паспрабаваўшы, я не здолела. Не верыла, што змагу самарэалізавацца. Вырашыцца заняцца адзеннем і цалкам змяніць жыццё таксама было няпроста. Было страшна ісці наперад, але я адчувала, што і назад рухацца не магу, мне трэба было зрабіць крок.
Самае страшнае — пачаць. Калі гэты этап пройдзены, далей ужо ўсё рухаецца неяк само сабой.
У любой справе арыенціры даюць дзве рэчы. Першая — адказ на пытанне, для чаго ты ўсё гэта робіш, якім ты бачыш сябе праз 5-10 гадоў (шчыра прызнаюся, у мяне з гэтым і цяпер цяжкасці). І другое — гэта настаўнік. Калі ён ёсць, то што б ні адбылося, ты ніколі не застанешся адзін. Ідэальна, калі гэтым настаўнікам, чалавекам, які адкрые схаваныя рэзервы, стане нехта з сям’і.
Калі паразважаць, ці змагла б я рэалізоўвацца гэтаксама, застаўшыся ў вёсцы… Думаю, не. Увогуле, абапіраючыся на свой досвед,
я выступаю за тое, каб дзеці з’язджалі ад бацькоў і жылі самастойна, як толькі ім спаўняецца 17 год. Бацькі не павінны пражываць жыццё сваіх дзяцей.
Думак з’ехаць з Беларусі ў мяне няма, нягледзячы на нашы рэаліі. Калекцыю джынсаў для людзей з інваліднасцю для нашай фокус-групы, напрыклад, на прадпрыемстве, якое нам параілі ў «Беллегпраме», адшывалі 9 месяцаў замест 3 тыдняў, як было дамоўлена. І я нічога не магла з гэтым зрабіць. Было балюча ад безвыходнасці, апускаліся рукі… Але
ўсё, што ні адбываецца з намі, патрэбна як досвед.
Рэчы, якія я рабіла з вінтажнага адзення, запрасілі прадэманстраваць на Беларускім тыдні моды літаральна праз год існавання праекта Tikota Unique.
Цяпер я прыйшла да сацыяльных праектаў: TIKOTA MAMA (адзенне для цяжарных і кормячых маці) і TIKOTA INCLUSIVE (калекцыя для людзей з інваліднасцю). Для мяне гэта як выхад на новы ўзровень асэнсавання, куды прывялі досвед і ўзрост. Думаю, у нейкі момант кожны з нас прыходзіць да таго, каб бачыць не толькі сябе, свае амбіцыі, але і іншых людзей, іх праблемы.
Андрусь Бездар, заснавальнік архітэктурнага бюро ZROBYM architects і брэнда адзення UND
— З ранняга дзяцінства я размалёўваў усё. Шпалеры, усё. Вядома, бацькі вырашылі аддаць мяне ў мастацкую школу. Я б, можа, і стаў мастаком, але школа змяніла ўхіл з мастацкага на архітэктурна-мастацкі. Да таго ж, у мяне быў аднакласнік Цяльцоў — у яго бацька і старэйшы брат мелі сваю архітэктурную кантору. І я ўжо ў 7 класе зразумеў, што грошы там. Бо ў мастацтве іх мала.
Ва ўніверсітэце я пазнаёміўся з разважлівым хлопцам Аляксеем Караблёвым. Ён мне сказаў, што разумныя людзі рана ці позна ўсё адно адкрываюць сваю справу. І пачынаць трэба як мага раней, каб хутчэй прайсці ўсе этапы спроб, няўдач і памылак. Да таго ж, у нас была мэта: пасля заканчэння ўніверсітэта размеркавацца ва ўласную фірму.
(Андрусь ніколі ў жыцці не працаваў на кагосьці, калі не лічыць досведу ўпакоўшчыка мюслі, кім ён падпрацоўваў яшчэ ў школе — Рэд.)
Ведаў, каб распачаць сваю справу, вядома, не хапала. Адказы на пытанні шукалі ў інтэрнэце. Першых супрацоўнікаў наймалі нават не сярод сваіх аднакурснікаў, бо яны лічылі нас вар’ятамі і не пагаджаліся з намі працаваць. Працавалі са студэнтамі каледжа пры БНТУ.
Архітэктар павінен быць не толькі вельмі эрудзіраваным чалавекам, ведаць тэхнічны бок справы, разбірацца ў мастацтве, гісторыі, філасофіі, але і ўмець размаўляць. Намаляваць праект — палова працы. Яго яшчэ трэба прадаць.
Урэшце на нас-такі падалі ў суд. Мы яго прайгралі, сплацілі кліенту 2000 даляраў, звольнілі ўсіх супрацоўнікаў і сталі думаць, што рабіць далей.
Тады да нас дайшло. Каб быць паспяховымі, трэба наймаць на працу людзей, разумнейшых за нас з Аляксеем. І гэта спрацавала! Мы тады сабралі вельмі моцную каманду. Чатыры чалавекі, якія калісьці працавалі ў нас, адкрылі ўжо свае архітэктурныя бюро.
Я замежную мову ведаю дрэнна, таму перамовы з замежнікамі вядзе ў асноўным Аляксей (30% замоў — замежныя). Але я планую наняць рэпетытара па англійскай мове, які б прыходзіў да нас у студыю і вучыў мове не толькі мяне, але і ўсіх нашых архітэктараў. Шмат магчымасцяў наперадзе, шмат цікавай працы. Мы ўсё яшчэ па-творчаму галодныя.
Андрэй Кім, заснавальнік праекта «Кінаконг» — прафесійная агучка кіно па-беларуску
— З дзяцінства са мной застаецца адно захапленне, актуальнае па сёння: я займаўся вакалам, працягваю спяваць і цяпер.
Рэпетыцыі, гастролі з хорам — часу на іншыя пазакласныя цікаўнасці ў мяне не было. Здаралася, што ў школе я з’яўляўся радзей, чым на занятках па вакале: мяне нават хацелі пакінуць на другі год. Але, калі шчыра, мяне гэта не хвалявала: школу я не любіў.
Хоць я і хадзіў у адну з элітных беларускамоўных гімназій Мінска, нічому добраму мяне там не навучылі. Было адно правіла: трэба быць, як усе.
Настаўнікаў, якія мне штосьці далі, можна пералічыць на пальцах адной рукі. Праўда, у Коласаўскім ліцэі, дзе я вучыўся пазней, сітуацыя была ўжо лепшай.
Што мяне сапраўды развіла, дык гэта ўдзел у дэбатах і гульні «Што? Дзе? Калі?».
Я ніколі не быў лідарам, але чамусьці стаў капітанам каманды. Там я вучыўся працаваць у камандзе. Калі ты капітан, галоўны, ты мусіш прымаць рашэнні і несці за іх адказнасць. Менавіта ты адказваеш за ўсе памылкі каманды.
Свае першыя грошы я зарабіў яшчэ ў школе — спевамі. Усё аддаваў бацькам.
Праўда, аднойчы пасварыўся з імі і каб суцешыць сябе, залез у тыя зберажэнні, узяў 10 даляраў і купіў сабе штосьці. І прайграў: абмяняў грошы па афіцыйным курсе, а ён быў зусім нявыгадны. Ну і трэба разумець, што 10 даляраў тады былі немалой сумай: прыблізна ў той жа час маці зарабляла каля 30 даляраў у месяц.
Пазней я меў свае зберажэнні з таго, што, напрыклад, вярстаў сайты. Пасля выключэння з БДУ працаваў нават дворнікам.
Калі я вёў перамовы з кінатэатрамі, каб паказваць фільмы з беларускай агучкай, разумеў, што ўсе цяжкасці — гэта мой шлях. Можна было б пачаць ныць, што мае бацькі — не мільянеры, не чыноўнікі высокага рангу, з якімі б усё давалася ў разы прасцей. Ныць, што я не такі светласкуры, як іншыя, што мяне дыскрымінуюць і таму ў мяне нічога не атрымліваецца… Але гэта самы кепскі з усіх варыянтаў.
Вельмі важна навучыцца не залежаць ад мінулага. Памылкі бацькоў, учынкі продкаў, уласныя паразы і правалы ў мінулым не павінны вызначаць цябе ў будучыні. Паспяховы чалавек здольны пераадолець крызіс і на ім вучыцца.
Павел Сапоцька, дырэктар Нацыянальнага гістарычнага музея
— Я загарэўся гэтым яшчэ ў пачатковай школе. Мне было вельмі цікава ствараць, напрыклад, школьную насценгазету, арганізоўваць святы і займальныя сустрэчы. Я не марыў быць творчай асобай, але я марыў аб’ядноўваць творчых людзей дзеля якой-небудзь цікавай справы.
Школу я не вельмі любіў, больш часу праводзіў у пазашкольных гуртках і аб’яднаннях. Вучыўся ў Маладзечне, там у Палацы культуры працавала асветніцкае аб’яднанне «Светач». Мы ладзілі імпрэзы, сустрэчы. Вельмі моцнай была краязнаўчая праца. Потым, ва ўніверсітэце і пасля, з тымі людзьмі, з якімі я пазнаёміўся ў час «Светача», мяне не раз зводзіў лёс.
Праца ў музеі вельмі рознабаковая. Гэта і навуковая, і выдавецкая, і міжнародная, і фондавая, і выставачная дзейнасць. Шмат сіл вымагае фінансава-гаспадарчая работа. Кожны дзень даводзіцца нешта рабіць упершыню, тое, чаго раней не рабіў. І, канешне ж, працягваць вучобу.
Акрамя адукацыі, якую я цяпер атрымліваю ва Універсітэце культуры — я аспірант кафедры культуралогіі, паступіў у Акадэмію кіравання. Але я лічу, што
найлепшая навука — гэта праца з разумнымі, дасведчанымі людзьмі. Шмат парадаў я бяру ў сваіх старэйшых калег, настаўнікаў.
Цяпер я шмат думаю над тым, як прыцягнуць у музей наведнікаў. Заманіць можна толькі цікавымі, сучаснымі праектамі. Дзеля гэтага мы шмат ездзім па музеях іншых краін, набіраемся вопыту. Ну і працуем з дня ў дзень, каб кожны жыхар краіны ведаў, што гісторыка-культурная спадчына Беларусі — гэта наш гонар.
Сёння ў школьнікаў безліч магчымасцяў заявіць пра сябе. Да 11 лістапада вучні старэйшых класаў могуць падаць заяўку на сацыяльна-адукацыйны праект velcom YOUTH, апісаўшы ўласную ідэю ў адным з трох напрамкаў (тэхналогіі, культура, інклюзія). Аўтары самых цікавых ідэй атрымаюць магчымасць перанесці іх з тэорыі ў практыку, выступіць на TEDxYouth@Minsk і выйграць iPhone Xs.
Дык спрабуйце! Усе падрабязнасці па спасылцы
Каментары