Родная мова — непітная крыніца?
Калі ёю ня хочуць карыстацца, альбо не даюць. Піша на сваім блогу Сяргей Астравец.
Калі ёю ня хочуць карыстацца, альбо не даюць. Піша на сваім блогу Сяргей Астравец.
Бачу: найбольш публіку цікавяць нейкія сэнтэнцыі адносна мовы беларускай. Мяне запыніў знаёмец: дзядзька, ты чаго напісаў на сваім блогу, што мова нашая горш распрацавана за польскую? Ты што — палянафілам зрабіўся? Уразіў двойчы, можна сказаць. А хіба беларуская, возьмем толькі міжваеннае дваццацігодзьдзе, разьвівалася ў аднолькава свабодных, спрыяльных умовах з польскай? Улада ўсяляк дбала і пашырала? Ці, наадварот, за мову запісвалі ў нацыяналісты і расстрэльвалі?
А што датычыць тэрміналёгіі, працы камісіі адмысловай, яе слоўнічкаў, дзе ўсё гэта? Карацей, паслухаць: пад пастаянным прыгнётам, у несвабодзе, у атмасфэры страху, забаронаў беларуская мова выдатна разьвівалася? Ёй нават свабода была неабавязковай? За кратамі, маўляў, таксама можна ідэальна распрацаваць… Абсурд? Трызьненьне! Нагадаю, што з часу незалежнасьці нашай дагэтуль ня выдадзена ніводнага слоўніка сапраўднага. А ты дзядзька кажаш — распрацавана як мае быць, палякам можна не зайздросьціць. А я, выбачай, зайздрошчу, але хіба гэта палянафільства?
Сустрэў днямі сябру, задаў пытаньне — як яны “змагаюцца з гідрай”, спрабуюць групу ў дзіцячым садзе стварыць? Гаворыць, зьвярнуліся да бацькоў, далі абвестку, адразу восем заяў. Улады забаранілі самадзейнасьць, напісалі свой тэкст. І колькі, думаеш, заяў атрымалі пасьля гэтага? Нуль! А што яны там напісалі? — пытаюся. Канстатацыю, па тыпу: родная мова — душа народу, крыніца чагосьці там. Ну, ясна: неба — сіняе, трава — зялёная, сонца сьвеціць.
Размаўляем так, далучаецца яшчэ адзін прыяцель. Мне, кажа, насраць (так і сказаў!) на іхнія эпітэты-мэтафары. Калі яна такая прыгожая, чаго трымаеце ў чорным целе? Забясьпечце, паразіты, ёй нармальныя ўмовы існаваньня, якія створаны для акупацыйнай… Тут нашая размова ўзмацнілася: сапраўды з прыгожымі словамі на вуснах можна зь беларускай мовы зьдзеквацца беспакарана, прыніжаць, можна нават плюнуць у яе — калі ласка!
Пастаялі яшчэ хвілін дзесяць і разышліся. А падсумаваньне такое: прыгожая, але кволая, вось рускі язык, ён вялік і магуч. Прычым, вялік і магуч у Рэспубліцы Беларусь, дзе сваю “моўную крыніцу” заплявалі, засьмецілі, загадзілі, каб ёй не карысталіся. А хто спрабуе расчысьціць, адрадзіць — той нацыяналіст, па руках яго! Ды што па руках? Кайданкі для чаго існуюць?!
А ты, дзядзька, кажаш — пачуваецца ня горш за польскую. Шкада будзе польскую да сьлёз, калі, ня да Божа, трапіць у такія яжовыя рукавіцы.