На Смаленшчыне яшчэ жыве беларускае слова

Праведзеная ў жніўні Інстытутам мовазнаўства імя Якуба Коласа НАН Беларусі дыялекталагічная экспедыцыя на сучаснае беларуска-расійскае памежжа зафіксавала на Смаленшчыне вялікую колькасць беларусізмаў.

Жыхары Руднянскага раёна Смаленскай вобласці ў народных строях. Ілюстрацыйнае фота. Крыніца: vitprav.by

Пра вынікі жнівеньскай экспедыцыі ў вёскі Руднянскага раёна Смаленскай вобласці Расіі расказала газеце «Навука» прадстаўніца Інстытута мовазнаўства Вераніка Курцова, заўважыў тэлеграм-канал «De facto. Беларуская навука».

Экспедыцыя, якая прайшла 4—8 жніўня, аб’яднала беларускіх і расійскіх вучоных: разам яны наведалі вёскі Руднянскага і Лёзненскага раёнаў, запісалі гаворку мясцовых доўгажыхароў і ўспаміны пра традыцыйны лад жыцця.

Паводле Курцовай, прысутнасць істотнай колькасці беларускіх слоў у руднянскіх гаворках невыпадковая: гэтую тэрыторыю лінгвісты традыцыйна адносяць да моўнай прасторы, якой былі ўласцівыя беларускія рысы.

Цікава, што і самі жыхары падкрэсліваюць: гавораць яны гэтак жа, як і беларусы па суседстве. Аднак сёння такое маўленне захавалася пераважна сярод старэйшага пакалення.

Асаблівае ўражанне на даследчыкаў зрабіла загадчыца бібліятэкі ў вёсцы Панізоўе Таццяна Цітова. Яна склала «Словарь диалектизмов Понизовского края», другое выданне якога выйшла ў 2025 годзе. У ім сабраныя словы, добра вядомыя жыхарам не толькі памежных раёнаў Віцебшчыны, але і ўсёй Беларусі: надёва (адзенне), кутёнок (сабачаня), наротня (нарочна), шу́хли (пра слотнае надвор’е).

Паводле Курцовай, сабраныя матэрыялы будуць выкарыстаныя ў навуковых публікацыях і хрэстаматыйных выданнях і стануць каштоўным культурна-гістарычным набыткам.

Каментары да артыкула