Канфлікт у мінскай школе: Дырэктар не пусціў сына на ўрокі з-за знешняга выгляду
Марына з мужам выхоўваюць шасцярых дзяцей, трое з іх — школьнікі. Сямён вучыцца ў сёмым класе адной са сталічных школ Кастрычніцкага раёна.
Раніцай 27 кастрычніка яго мама звярнулася ў рэдакцыю Onliner.by і распавяла, што дырэктар, які дзяжурыў на ўваходзе, не пусціў яе сына на заняткі з-за вонкавага выгляду і адправіў яго дадому пераапрануцца. Па словах Марыны, на Сямёне ў тую раніцу былі чорныя штаны і цёмна-зялёны гольф. Бацька хлопчыка выклікаў міліцыю.
«Дзіця дапусцілі да ўрокаў толькі пасля майго званка ва ўпраўленне адукацыі», — расказала мама вучня. Журналісты пагаварылі з абодвума бакамі канфлікту, а таксама папрасілі пракаментаваць сітуацыю кіраўніка ўпраўлення па адукацыі, піша Onliner.by.
Мама вучня: «Атрымліваецца, што вонкавы выгляд — гэта крытэр допуску да адукацыі»
Марына распавядае перадгісторыю канфлікту, якая, як ёй здаецца, паўплывала на далейшае развіццё падзей. Яшчэ ў пятніцу, 24 кастрычніка, яна падала скаргу на імя дырэктара школы «з нагоды якасці адукацыі і арганізацыі вучэбнага працэсу». У прыватнасці, Марыну бянтэжылі нізкія адзнакі сына па некаторых прадметах, што яна звязвала са зменай настаўнікаў па гэтых дысцыплінах (гісторыя цягнецца ўжо не першы год).
Не дачакаўшыся якой-небудзь рэакцыі ад кіраўніцтва, у той жа дзень суразмоўца падала аналагічную скаргу і ва ўпраўленне па адукацыі Кастрычніцкага раёна. Там, з яе слоў, абяцалі правесці праверку. А далей адбыўся той самы інцыдэнт.
Раніцай панядзелка на ўваходзе школы дзяжурыў сам дырэктар. Ён толькі вярнуўся з адпачынку, гэта быў яго першы працоўны дзень. Па словах Марыны, кіраўнік без праблем прапусціў у будынак школы малодшую сястру Сямёна, а самога хлопчыка спыніў «з-за няправільных штаноў» і прапанаваў пайсці дадому пераапрануцца.
— Дзесьці ў 08:05 мне паступае званок ад сына, які вучыцца ў 7 «Б» класе. Ён у шоку, ледзь не плача — яго не пусцілі ў школу! Дырэктар сказаў яму, што яго адзенне не адпавядае [патрабаванням], і адправіў яго пераапранацца. Я папрасіла мужа падысці і разабрацца. Але дырэктар нават пасля размовы з маім мужам дзіця да заняткаў не дапусціў. Разумееце, ён настойваў ісці дадому падчас вучэбнага працэсу. Гэта значыць калі дзіця прыходзіць у школу да 8‑й гадзіны — гэта ўжо пачатак заняткаў і адказнасць за жыццё і здароўе нясе ўжо школа. А дырэктар бярэ дзіця і адпраўляе яго дадому. А калі з ім нешта здарыцца?
— Наколькі мы зразумелі, побач з вашым сынам знаходзіўся бацька, і бачачы, што дзіця не адно, дырэктар прапанаваў схадзіць дадому і пераапрануцца.
— Так, але ён [кіраўнік школы] перашкаджаў атрыманню адукацыі, — настойвае Марына. — Апошні школьны тыдзень [перад канікуламі], ёсць такія прадметы, якія [праводзяцца] адзін раз у тыдзень… І атрымліваецца, што крытэрый да атрымання адукацыі — гэта вонкавы выгляд дзіцяці. І ён не мае права атрымаць адукацыю, гарантаваную яму і Кодэксам па адукацыі, і Канстытуцыяй. <…> Татам былі выкліканыя супрацоўнікі міліцыі для складання заявы. А таксама мною быў зроблены званок ва ўпраўленне адукацыі раёна. І толькі пасля гэтага дзіця было дапушчана ў школу і змагло патрапіць на другі ўрок, прапусціўшы матэматыку.
Паралельна з тым, як развівалася гісторыя на ганку школы, класная кіраўніца, па словах Марыны, пісала ёй у Viber і цікавілася, чаму Сямёна няма на ўроках.
— І атрымліваецца, дзіця адсутнічае толькі таму, што яго не пусцілі з-за вонкавага выгляду, — адзначае мама сямікласніка. — Ужо пасля мне патэлефанавалі з упраўлення адукацыі, папрасілі прабачэння і прызналі ў асабістай размове, што дырэктар дапусціў парушэнне і не павінен быў перашкаджаць допуску дзіцяці да вучэбнага працэсу.
— Апішыце, калі ласка, у што быў апрануты Сямён, таму што ў школе расказалі, што дзіця было апранута ў «шэрыя вараныя джынсы-бананы» і зялёны швэдар. Прасцей кажучы, адзенне было далёка не дзелавое.
— Я лічу, што сутнасць праблемы не ў тым, як дзіця было апранута, адзенне не павінна быць допускам ці не допускам да заняткаў. <…> Магу толькі так сказаць: ён быў у чорных штанах і гольфе.
— Акрамя Сямёна, у вас яшчэ двое дзяцей ходзяць у гэтую ж школу. Яны выконваюць дзелавы стыль у адзенні?
— Канешне. Проста сыну, а ён ростам 180 см, вельмі складана падабраць адзенне, асабліва ніз. З формы ў яго ёсць сінія камізэлька і пінжак, а таксама кашулі. Калі было цёпла, сын гэта ўсё насіў, але стала холадна, Сямён апрануў гольф. У пастанове колер гольфа не прапісаны.
Суразмоўца не адмаўляе, што колер дзелавога адзення можа вызначаць адміністрацыя школы, але звяртае ўвагу на тое, што робіцца гэта калегіяльна.
— Гэта значыць, павінен быць дакумент, дзе адлюстравана калегіяльнае рашэнне бацькоў вучняў і адміністрацыі. На жаль, калі я пыталася ў іх [кіраўніцтва школы], ці ёсць такая пастанова, [адказалі, што] у іх няма. У кожнай школе ёсць свой абавязковы элемент адзення: напрыклад, у кагосьці камізэлька, у кагосьці — гальштук, у нас — значок. І ўсё.
У Беларусі патрабаванне прытрымлівацца дзелавога стылю ў школе замацавана ў Кодэксе аб адукацыі. «У адпаведнасці з дапаўненнямі, унесенымі ў артыкул 31 Кодэкса (Закон Рэспублікі Беларусь ад 05.12.2024 №46-З), устаноўлена, што пры наведванні вучэбных заняткаў навучэнцы, якія асвойваюць змест адукацыйных праграм агульнай сярэдняй адукацыі, абавязаны прытрымлівацца дзелавога стылю ў адзенні, за выключэннем выпадкаў, прадугледжаных санітарна-эпідэміялагічнымі патрабаваннямі», — гаворыцца на сайце Камітэта па адукацыі Мінгарвыканкама.
Таксама патрабаванне прытрымлівацца дзелавога стылю замацавана і ў Пастанове №72 Міністэрства адукацыі ад 15 красавіка 2025 года. Там дэталёва распісана як само вызначэнне дзелавога стылю, так і элементы адзення для юнакоў і дзяўчат. Адзначаецца, што ў зімовы час «у камплект дзелавога стылю адзення можа ўваходзіць трыкатажны швэдар».
Кіраўнік упраўлення па адукацыі: «Не пусціць у школу нельга»
У школе, дзе раніцай панядзелка адбыўся інцыдэнт з сямікласнікам, сітуацыю патлумачылі, але ад афіцыйных каментарыяў адмовіліся. Так, нам расказалі, што хлопчыка сапраўды на ўваходзе спыніў дзяжурны адміністратар (у тую раніцу дзяжурыў дырэктар школы) і, заўважыўшы на ім «шэрыя вараныя джынсы-бананы і зялёны швэдар», папрасіў вярнуцца дадому пераапрануцца. Неўзабаве да школы прыйшоў бацька хлопчыка і выклікаў міліцыю.
У школе адзначылі, што ў навучальнай установе прыняты дзелавы стыль адзення, «прыклады і колер якой ёсць на сайце навучальнай установы», і што ў абавязкі вучня ўваходзіць выкананне гэтых правіл.
Хто мае рацыю ў гэтай сітуацыі? Вось як інцыдэнт пракаментаваў кіраўнік упраўлення па адукацыі Кастрычніцкага раёна:
— Не пусціць у школу ў сувязі з дрэнным вонкавым выглядам кіраўнік не мог. Дзіця павінна было прыступіць да вучэбных заняткаў. Але так як вучань прыйшоў апранутым не ў адпаведнасці са школьнай формай, ён парушыў правілы ўнутранага распарадку для навучэнцаў, якія былі ўстаноўлены ў школе, — расказаў Аляксандр Юдзінец і адзначыў, што ў краіне ўжо некалькі гадоў існуе паняцце дзелавога стылю для школьнікаў. — Былі прапанаваны варыянты вонкавага выгляду, якія зацверджаны на ўзроўні рэспублікі. Гэтыя правілы дзіця абавязана выконваць у рамках школьнага стандарту і ў рамках наведвання ўстановы адукацыі.
У той жа час, па словах суразмоўцы, калі дзіця і парушыла гэтыя правілы, «не дапусціць яго на ўрок нельга».
— Па гэтым факце трэба было правесці прафілактычную гутарку з дзіцем з запрашэннем яго бацькоў, — падагульніў Аляксандр Юдзінец.