«Žyvie Biełaruś» jak Paŭnočnaja Kareja — u Minsku adbyŭsia zakryty prahlad «filma pra Franaka»

Film Kšyštafa Łukaševiča «pra Franaka Viačorku» — darečy, tak skazaŭ sam režysior — kročyć pa Jeŭropie. «Naša Niva» trapiła na prahlad stužki, jakaja stała samaj abmiarkoŭvanaj u biełaruskim internecie zadoŭha da vychadu na ekrany.

U minskim haradskim vajenkamacie razmaŭlajuć na trasiancy — nie vajskoŭcy, a pryzyŭniki, jakija imknucca trapić u vojska, i pry hetym ź ciažkaściu čytajuć doŭhija słovy. Hałoŭny hieroj filma Miron Zacharka čytaje doŭhija słovy biez prablem, u vojska nie choča, pakutuje ad sardečnych zachvorvańniaŭ, atrymlivaje adterminoŭku i idzie paśla naviedvańnia vajenkamata na kancert, vystupać sa svaim hurtam.

Na kancercie źjaŭlajucca bieł-čyrvona-biełyja ściahi, i kancert brutalna razhaniajuć. Pry dapamozie dymu i ślezaciečnaha haza.

Paśla čaho Zacharku adpraŭlajuć u vojska. A pierad hetym źbivajuć u vajenkamacie. I słužyć jon budzie ŭ Čarnobylskaj zonie.

Film Kšyštafa Łukaševiča bolš za ŭsio nahadvaje kłasičnuju antyŭtopiju — horad la vajskovaj častki vyhladaje ŭ lepšym vypadku jak Prypiać, i zastaŭlaje pryhadać načnyja kašmary piersanažaŭ siurrealistyčnych filmaŭ Buniuela.

Hałoŭny hieroj viadzie ŭ vojsku błoh, jamu dapamahaje jahonaja dziaŭčyna, zrazumieła, što aboje, paśla pieršaj pieramohi (dazvoł prymać prysiahu pa-biełarusku) «atrymlivajuć» pa poŭnaj. U tekście biełaruskaj prysiahi, adniekul źjaviłasia słova «prezident», jakoje palitruk śpiecyjalna padkreślivaje kožny raz, kali začytvaje tekst.

Darečy, płakaty z vyjavami Łukašenki visiać absalutna paŭsiul — ad centralnych vulic Mazyra, jakomu «nieabchodna viarnuć status Čarnobylskaj zony», da zadvorkaŭ vajskovaj častki.

Biełaruś u filmie Łukaševiča bolš nahadvaje Saviecki Sajuz ci Paŭnočnuju Kareju — amal u lubym kadry čyrvonyja zorki, sierp i mołat, a vializny biust Lenina ŭ vajskovaj častcy dyk uvohule pretenduje na piersanaž druhoha płana. Pa kazarmie hulajuć śviny hryp i karosta.

Błoh Zacharki ŭ internecie vyklikaje masavuju cikavaść. U Minsku (jaki častkova ŭsio ž taki źniali ŭ Minsku, prynamsi, «piejzažnyja płany) na ścienach źjaŭlajucca hrafici ŭ padtrymku chłopca. I ŭvohule, jak kaža jahonaja dziaŭčyna: «Jon za vas u vojsku siadzić». A kali Zacharka vyrašaje bałatavacca ŭ deputaty, stanovicca vidavočna, što jon vynies sabie prysud.

Pa vialikim rachunku, da filma jość adna pretenzija, adnak jana hłabalnaja — kali b u pačatku nie źjaviŭsia nadpis «zasnavana na realnych padziejach», to hipierbalizacyju, trešavuju hipierbalizacyju, jak asnoŭny scenarny pryjom, možna było b prabačyć.

Adnak z ulikam taho, što «Žyvie Biełaruś!» heta adziny film pra našu krainu, jaki pakazvajuć u Jeŭropie, i aŭtary heta viedali, možna było b i zastacca bližejšymi da praŭdy. Nichto b ničoha nie zhubiŭ — naadvarot, mahčyma ŭździejańnie filma na hledača było b macniejšym, bo za paŭtary hadziny stamlaješsia hladzieć na biaskoncaje źbićcio biednaha Zacharki i płakaty z vyjavaj Łukašenki i podpisam «Usie na vybary!».

I jašče adzin niemałavažny aśpiekt — u filmie adsutničaje aptymizm. To bok nichto nie patrabuje chepi-endaŭ, tym bolš hierojam jany nie pahražajuć, adnak pad kaniec film usio bolš nahadvaje «1984» Orueła,

i dla hledačoŭ žadańnie viedać niešta bolšaje pra Biełaruś źnikaje razam sa śviatłom, jakoje haśnie, kali ŭ apošnim kadry začyniajucca dźviery aŭtazaka.

Što tyčycca akciorskaj hulni, to tut foru ŭsim daje Anatol Kot u roli hienierała.

Kamientary da artykuła