Usie jadziernyja dziaržavy letaś pavialičyli svaje arsienały. Pazityŭ jość, ale mała

Stakholmski instytut daśledavańnia prablem miru (SIPRI) vypuściŭ štohadovy ahlad jadziernych sił, jakimi vałodajuć roznyja krainy, piša RBK. Ekśpierty instytuta pryjšli da vysnovy, što ŭsie jadziernyja krainy ŭ 2023 hodzie pašyryli svaje arsienały. Bolš aktyŭna za ŭsich heta rabili Kitaj i KNDR.

Zapusk jadziernaj rakiety. Fota: Russian Defense Ministry Press Service via AP

Jadziernyja krainy ŭsio bolš abapirajucca na kancepcyju jadziernaha strymlivańnia, tamu za apošni hod kolkaść raspracovak u hetaj śfiery paŭsiudna vyrasła, śćviardžajecca ŭ pryśviečanaj jadziernym arsienałam častcy štohadovaha daśledavańnia Stakholmskaha mižnarodnaha instytuta daśledavańnia prablem miru (Stockholm International Peace Research Institute — SIPRI).

Za apošni hod usie dzieviać jadziernych dziaržaŭ — piać aficyjnych (Vialikabrytanija, Kitaj, Rasija, ZŠA, Francyja) i čatyry nieaficyjnyja (Izrail, Indyja, KNDR, Pakistan) — razharnuli novyja jadziernyja ŭzbrajeńni, adznačajuć ekśpierty.

Ahulnasuśvietny zapas — 12121 jadziernaja bojehałoŭka, ź ich u studzieni 2024 hoda 9585 znachodzilisia ŭ reziervach. Pavodle danych na studzień 2024 hoda, 3904 bojehałoŭki mahli być razhornutyja na rakietach i samalotach — heta na 60 bolš, čym u studzieni 2023 hoda; ź ich 2,1 tys. znachodzilisia ŭ stanie vysokaj bajavoj hatoŭnaści.

Na Rasiju i ZŠA prypadaje kala 90% usioj jadziernaj zbroi ŭ śviecie. Pryncypovych pieramien za hod nie adbyłosia — stan ich jadziernych siłaŭ byŭ stabilnym, chiba što tolki, pa padlikach instytuta, Rasija razharnuła 36 dadatkovych bojehałovak.

Bolš značna, pavodle acenki SIPRI, naraściŭ svaje jadziernyja siły Kitaj — z 410 bojehałovak u 2023 hodzie da 500 u 2024-m. I hety arsienał praciahnie raści, prahnazujuć analityki.

«Upieršyniu ŭ mirny čas Kitaj, vierahodna, raźmieścić nievialikuju kolkaść bojehałovak na rakietach, — adznačajuć jany. — U zaležnaści ad taho, jak jon strukturuje svaje siły, da kanca dziesiacihodździa jon moža atrymać prykładna stolki ž mižkantynientalnych balistyčnych rakiet (MBR), kolki jość u Rasii i ZŠA. Choć kolkaść jadziernych bojehałovak u Kitaja pa-raniejšamu budzie mienšaj, čym u hetych dźviuch krain».

Vialikabrytanija ŭ 2023 hodzie zapasy nie naroščvała, adnak heta ŭ jaje płany pa-raniejšamu ŭvachodzić — u najbližejšyja hady kolkaść bojehałovak, jakimi vałodaje kraina, pavinna vyraści z 225 da 260. Francyja ž praciahvaje budavać atamnyja padłodki treciaha pakaleńnia, jakija b takija bojehałoŭki dastaŭlali.

Trochi pašyryła svoj arsienał Indyja — jak i Pakistan, jana raźvivaje novyja sistemy dastaŭki. Adnak u toj čas jak Isłamabad skancentravany na patencyjnych udarach pa terytoryi Indyi, apošniaja stała nadavać bolš uvahi sistemam vialikaj dalokaści — takim, jakija mahli b patrapić u celi, raźmieščanyja ŭ Kitai.

Svaje arsienały taksama naraściła KNDR, dla jakoj jadziernyja siły — centralny elemient u sistemie nacyjanalnaj biaśpieki. Siońnia, pavodle acenki SIPRI, u Pchieńjana 50 bojehałovak i dastatkova rasščaplalnych materyjałaŭ, kab davieści hetuju kolkaść da 90. Pchieńjan, padobna, skancentravaŭsia na raźvićci taktyčnych jadziernych sistem: pra heta śviedčać vyprabavańni rakiet mienšaj dalokaści, jakija jon pravioŭ u 2023 hodzie.

Izrail, jaki nie pryznaje najaŭnaść u jaho jadziernaj zbroi, taksama madernizuje svaje siły — heta tyčycca ŭ pieršuju čarhu vytvorčaści płutoniju ŭ jadziernym centry ŭ Dymonie.

Pavodle acenki ekspertaŭ SIPRI, kanflikty va Ukrainie i ŭ Hazie ŭ 2023 hodzie jašče bolš asłabili jadziernuju dypłamatyju. Rasija prypyniła svoj udzieł u damovie ab SNU, jana i ZŠA pierastali abmieńvacca danymi pa hetym dakumiencie. Paźniej Maskva adklikała ratyfikacyju damovy, jakaja zabaraniaje jadziernyja vyprabavańni, a ŭ 2024 hodzie abviaściła pra vučeńni z taktyčnaj jadziernaj zbrojaj.

Što tyčycca Blizkaha Uschodu, to letam 2023 hoda Iran i ZŠA dasiahnuli nieaficyjnaha pahadnieńnia pa jadziernaj uhodzie, što krychu źmienšyła hradus napružańnia. Adnak hety praces padarvaŭ napad CHAMAS na Izrail.

Byli ŭ 2023 hodzie i pazityŭnyja epizody. Uletku dziaržsakratar ZŠA Entani Blinkien naviedaŭ Piekin. Heta dazvoliła ZŠA i Kitaju pašyryć prastoru dla dyjałohu, uklučajučy kantrol nad uzbrajeńniami. Paźniej Vašynhton i Piekin damovilisia adnavić kantakty pa linii vajskovych viedamstvaŭ.

Kamientary da artykuła