U situacyi z pakistancami ŭłady stali zakładnikami svajoj ža prapahandy i svaich ideałahiem

Na siońnia ničoha nie viadoma pra praktyčnuju realizacyju idei zavieźci ŭ Biełaruś 150 tysiač pakistancaŭ. Całkam mahčyma, što hety prajekt ničym nie skončycca. Adnak sama tema vyklikała vialikija žarści — abmierkavańni ŭ sacyjalnych sietkach, miedyja. Ułady byli vymušanyja reahavać u zvykłym dla siabie styli, piša na «Radyjo Svaboda» Valer Karbalevič.

Alaksandr Łukašenka ź mihrantami z paŭdniovych krain u 2021 hodzie kala miažy z Polščaj. Fota: Sefa Karacan/Anadolu Agency via Getty Images

Z samaha pačatku było zrazumieła, što ideja pryvieźci ŭ Biełaruś 150 tysiač pakistancaŭ zamiest vyhnanych z krainy socień tysiač biełarusaŭ nie vykliča vialikaha entuzijazmu ŭ hramadstvie. Tym nie mienš, niehatyŭ, jaki vypluchnuŭsia ŭ sacyjalnych sietkach, staŭ niečakanaściu dla ŭładaŭ. Infarmacyja pra 150 tysiač pakistancaŭ stała svajho rodu testam, jaki šmat što pakazaŭ — i pra hramadstva, i pra ŭładu.

Pierš za ŭsio, ułady byli ŭpeŭnienyja, što ŭ vyniku žorstkich represij u krainie ŭsio «zakatana ŭ asfalt», što lubaja niesankcyjanavanaja hramadzianskaja aktyŭnaść źniščana, što ŭsie «schavalisia ŭ bulbu» i buduć maŭčać, što b ni zdaryłasia.

Adnak jany nie ŭličyli, što my žyviem u epochu internetu. Sacyjalnyja sietki — heta ščylina, addušyna, praź jakuju pratočvajucca hramadskija nastroi, jak by virtualnuju prastoru ni sprabavali kantralavać.

Ź inšaha boku, šyroka raspaŭsiudžanyja ŭjaŭleńni pra «internacyjanalizm», «talerantnaść» biełarusaŭ — chutčej mify. Heta ideałahičnyja kanstrukty, što nie vielmi adpaviadajuć rečaisnaści. Toj fakt, što ŭžo 30 hadoŭ na čale krainy znachodzicca čałaviek z ahresiŭnaj manieraj pavodzin, jakaja mała źviazanaja z talerantnaściu, kaža sam za siabie.

Akramia taho, ułady stali zakładnikami ŭłasnaj prapahandy. Hadami ich prapahandysty raskazvali, jak mihranty mučać Jeŭropu, stvarajuć złačynnaść, hvałciać žančyn — sucelnyja prablemy. I kali Alaksandr Łukašenka zajaviŭ, što pryviazie dziasiatki tysiač hetych samych mihrantaŭ u Biełaruś, reakcyja ludziej była pradkazalnaj.

Da taho ž ułady stali zakładnikami svajoj ža ideałahiemy «stabilnaści» — adnaho z hałoŭnych aporaŭ łukašenkaŭskaha ideałahičnaha kanstrukta. Maŭlaŭ, žyli cicha i spakojna — i raptam «panajechali tut».

Narešcie, vyjaviłasia ci nie hałoŭnaja prablema aŭtakratyj — poŭnaja adsutnaść zvarotnaj suviazi z hramadstvam. Dyktatura źniščaje ŭsie miechanizmy, praź jakija ludzi mohuć pieradavać uładzie svaje nastroi i patreby.

Heta vybary, pradstaŭničyja orhany, partyi, prafsajuzy, NDA, niezaležnyja ŚMI. U Biełarusi ŭsio heta likvidavana. Tamu ŭłady nie viedajuć dakładna, što adbyvajecca ŭ hramadstvie. Jany to pierabolšvajuć pratestnyja nastroi, jak heta było na vybarach, to, jak ciapier, nie fiksujuć nazapašanaha niehatyvu — bo niama nijakich «radaraŭ».

Varta źviarnuć uvahu i na toje, što sam Łukašenka pierastaŭ adčuvać hramadstva. Raniej jaho palityčnaja intuicyja, instynktyŭnaje razumieńnie narodnych nastrojaŭ dapamahali jamu. Jon byŭ lusterkam kalektyŭnaha nieśviadomaha. Ale kali doŭhi čas nie mieć kamunikacyi z sapraŭdnym narodam — usie hetyja zdolnaści tupiejuć.

Ciapier Łukašenka žyvie ŭ infarmacyjnaj burbałcy, jakuju farmuje jahonaje atačeńnie. Adsiul — pamyłki. Jahony papulizm bolš nie pracuje. Kłasičny prykład — 2020 hod, kali jon svaimi dziejańniami sam spravakavaŭ vybuch pratestaŭ.

Inšymi słovami, dyktatura pa svajoj pryrodzie rehularna «padstaŭlajecca», robiačy kroki, što vyklikajuć abureńnie. Heta niepaźbiežna ŭ adsutnaści zvarotnaj suviazi. Tamu ciapier Łukašenka vymušany apraŭdvacca, abvinavačvać «vorahaŭ», jakija «sprabujuć pałochać narod».

Adkaz uładaŭ na niehatyŭnyja kamientary ŭ internecie byŭ pradkazalny: represii. Ludziej zatrymlivajuć, prymušajuć zapisvać «pakajalnyja» videa. Režym inakš nie ŭmieje. Jon nie bačyć sensu razmaŭlać z hramadstvam.

Navošta niešta tłumačyć, kali jość HUBAZiK? Na ŭsie prablemy adkaz adzin — hvałt. Pakul što heta pracuje.

Kamientary da artykuła