Amal 10 hadoŭ tamu ŭ Biełarusi hrymieła «sprava siamnaccaci». Jak dalej skłaŭsia los jaje fihurantaŭ-siłavikoŭ?

U 2016 hodzie ŭ Minsku prajšli sudy pa rezanansnaj «spravie siamnaccaci». Tak ŚMI achryścili praces nad udzielnikami bujnoj sietki pa prodažu narkotykaŭ LegalMinsk. Akramia kiraŭnikoŭ, kurjeraŭ i inšych «supracoŭnikaŭ» sietki na łavie padsudnych apynulisia i siłaviki z KDB i HUBAZiK. Pieršapačatkova ŭsie troje atrymali ad 14 da 15 hadoŭ kałonii, ale paźniej prysud abskardzili ŭ Viarchoŭnym sudzie, z abvinavačvańnia vyklučyli šerah epizodaŭ pra narkotyki, i terminy im skaracili da vaśmi-dzieviaci hadoŭ. «Lusterka» pry dapamozie «Kibierpartyzanaŭ» daviedałasia, što viadoma pra dalejšy los byłych siłavikoŭ, a taksama arhanizatara sietki Kanstancina Viluhi.

Abvinavačanyja pa «spravie siamnaccaci». Minsk, luty 2016 hoda. Fota: Tut.by

Što za «sprava siamnaccaci»?

Sudovyja pasiadžeńni pa «spravie siamnaccaci» pačalisia ŭ 2016 hodzie. U ŚMI tady nazyvali hetuju historyju «samaj hučnaj spravaj ab raspaŭsiudzie narkotykaŭ».

Havorka išła pra sietku pa prodažy psichatropaŭ LegalMinsk, jakaja pracavała ŭ Biełarusi kala troch hadoŭ — z 2011 hoda (paźniej filijały sietki źjavilisia ŭ Rasii). Handlavali ŭ joj spajsami i inšymi psichatropami, jakija doŭhi čas vydavali za zvyčajnyja kurylnyja sumiesi i miksy.

Na sajcie byŭ paznačany numar telefona dyśpietčara, u jakoha možna było zamović u roznych abjomach tuju ci inšuju sumieś. Paśla zvanka apieratar źviazvaŭsia z kurjeram i paviedamlaŭ pra zamovy. Spajsy pieradavali kala stancyj mietro, bujnych handlovych centraŭ.

Narkakurjeraŭ i pradaŭcoŭ zatrymlivali, ale pakolki hetyja sumiesi nie byli zabaronienyja, ich adpuskali. Tady zakon źmianili, pad zabaronu trapiła adna formuła spajsu. Ale stvaralniki LegalMinsk vynajšli inšuju, uklučyli ŭ zabaronieny śpis jaje — raspracavali treciuju. I tak vynachodzili novyja formuły pastajanna.

Im dapamahali z hetym siłaviki. Jany dzialilisia z arhanizatarami sietki ŭsioj apieratyŭnaj infarmacyjaj pa narkatyčnym rynku. A taksama praviarali ŭzory narkotykaŭ z novymi formułami ŭ kryminalistyčnym centry MUS. I ŭžo paśla hetaha tyja traplali ŭ prodaž.

U vyniku na łavie abvinavačanych apynulisia 17 čałaviek. Im vystavili abvinavačvańni pa vaśmi artykułach Kryminalnaha kodeksa, uklučajučy č. 1, 2, 3 art. 285 (stvareńnie złačynnaj arhanizacyi albo ŭdzieł u joj), č. 1, 3, 4 art. 328 (niezakonny abarot narkatyčnych, psichatropnych rečyvaŭ, ich prekursoraŭ i anałahaŭ), č. 3 art. 424 (złoŭžyvańnie ŭładaj abo słužbovych paŭnamoctvaŭ), č. 3 art. 455 (złoŭžyvańnie ŭładaj, pieravyšeńnie ŭłady albo biaździejnaść ułady) i h. d.

Prakuratura acaniła ahulny dachod struktury ŭ sumu kala 1,6 miljona dalaraŭ. Padčas suda abvinavačanyja zajaŭlali pra cisk, advakat adnaho ź ich źviartała ŭvahu na parušeńni padčas śledstva. U vyniku fihuranty atrymali terminy ad dvuch da 19 hadoŭ pazbaŭleńnia voli.

Z KDB u taksi

Dźmitryj Vieracienski — były supracoŭnik centralnaha aparata KDB. Jamu pastavili ŭ vinu akazańnie narkahandlaram pasłuh pa ekśpiertyzie psichatropaŭ i vydaču apieratyŭnaj infarmacyi pra mietady pracy siłavikoŭ.

U apošnim słovie tady 43-hadovy Vieracienski kazaŭ, što vielmi daražyŭ svajoj słužbaj u orhanach dziaržbiaśpieki i «nikoli nie moh zdahadvacca, što apyniecca ŭ takim stanoviščy». Mužčyna prasiŭ pra apraŭdańnie, śćviardžajučy, što fakty, jakija śviedčać suprać jaho, byli «pierakručanyja». U vyniku sud prysudziŭ jaho da dzieviaci hadoŭ kałonii ŭzmocnienaha režymu.

Dźmitryj Vieracienski padčas suda pa «spravie siamnaccaci». Minsk, luty 2016 hoda. Fota: Tut.by

Miarkujučy pa zapisach rejestraŭ, jakija jość u rasparadžeńni «Kibierpartyzanaŭ», Vieracienski adbyvaŭ pakarańnie ŭ kałonii № 3 «Vićba», kudy časta traplajuć byłyja čynoŭniki i siłaviki. Tam jon znachodziŭsia jak minimum z 2017 da 2021 hoda i pracavaŭ na ŭnutranym pradpryjemstvie (ciapier tam dziejničaje šviejnaja vytvorčaść, pradpryjemstvy pa drevaapracoŭcy i pierapracoŭcy mietału).

Uletku 2021 hoda Vieracienski vyzvaliŭsia, adbyŭšy termin całkam abo amal całkam (jakraz tady źmianilisia praviły padliku času, praviedzienaha ŭ SIZA, što skaraciła terminy ŭsim źniavolenym).

Niepraciahły čas były siłavik ličyŭsia ŭ ahienctvie pa pracaŭładkavańni «Deŭbrejn», a zatym da 2023 hoda byŭ aformleny ŭ prajektna-budaŭničym pradpryjemstvie «Minskabłsielbud», zarehistravanym u Słucku. U 2023-2024 hadach jon byŭ pracaŭładkavany ŭ «taksi Eŭryka» (dakładnaja pasada ŭ rejestrach nie paznačanaja).

Ciapier mužčynu 52 hady.

Były śpiecsłužbist viarnuŭsia ŭ rodny horad

Ihar Karycki — były staršy opierupaŭnavažany va ŭpraŭleńni KDB pa Bresckaj vobłaści. Jaho, jak i Vieracienskaha, abvinavacili ŭ arhanizacyi praviadzieńnia chimičnych daśledavańniaŭ psichatropaŭ, a taksama ŭ dapamozie narkadyleram.

Ihar Karycki padčas suda pa «spravie siamnaccaci». Minsk, luty 2016 hoda. Fota: Tut.by 

U apošnim słovie 36-hadovy eks-aficer praktyčna płakaŭ i prasiŭ apraŭdańnia, nazyvaŭ abvinavačvańnie «hałasłoŭnym», a pakazańni śviedak — atrymanymi praz šantaž i pahrozy.

Pa rašeńni suda Karycki atrymaŭ vosiem hadoŭ pazbaŭleńnia voli ŭ kałonii ŭzmocnienaha režymu. Dzie jon adbyvaŭ pakarańnie — źviestak niama. U rejestrach nie zachavałasia infarmacyi pra jaho pracaŭładkavańnie padčas źniavoleńnia.

Na volu jon vyjšaŭ daterminova ŭ pačatku 2019 hoda (na toj momant jamu zastavałasia kala 3,5 hoda terminu). Pavodle infarmacyi «Našaj Nivy», vyzvalili jaho pa pamiłavańni.

Pavodle danych rejestraŭ, paśla hetaha Karycki niekalki hadoŭ pracavaŭ u Bresckim TDA «Fakieł», jakoje zajmajecca ramontam hatovych mietaličnych vyrabaŭ. U hetaj arhanizacyi jon byŭ pracaŭładkavany jak minimum da viasny 2024 hoda.

Ciapier mužčynu 45 hadoŭ.

Supracoŭnik HUBAZiK pierajšoŭ u hruzapieravozki

Kanstancin Dzienisievič — były supracoŭnik adnaho z upraŭleńniaŭ pa Minsku HUBAZiK MUS. U «spravie siamnaccaci» jaho taksama abvinavacili ŭ dapamozie z ekśpiertyzaj psichatropaŭ u ekśpiertna-chimičnych centrach MUS, jakija jon kuryravaŭ, «źlivie» apieratyŭnaj infarmacyi, a taksama asabistaj dapamozie ŭ baraćbie z kankurentami LegalMinsk.

Kanstancin Dzienisievič padčas suda pa «spravie siamnaccaci». Minsk, luty 2016 hoda. Fota: Tut.by

U apošnim słovie 35-hadovy Dzienisievič śćviardžaŭ, što abvinavačvańni suprać jaho budavalisia na niapravilna patraktavanaj pierapiscy, a sprava «zanadta zaanhažavanaja supracoŭnikami HUBAZiK, jakija taksama nie chacieli vyśvietlić iścinu, a tolki atrymać pasady».

Sud prysudziŭ siłavika da vaśmi hadoŭ kałonii ŭzmocnienaha režymu. Dzienisievič adbyvaŭ pakarańnie ŭ VK-3 (heta «Vićba»), u 2020 hodzie jaho pieraviali ŭ bolš miakkija ŭmovy — u papraŭčuju kałoniju-pasielišča № 26 u Dziatłaŭskim rajonie. Tam jon znachodziŭsia da lipienia 2021 hoda (vierahodna, da zakančeńnia terminu, jaki skaraciŭsia pa novych praviłach).

Paśla hetaha jon pracavaŭ u dźviuch minskich kampanijach, jakija zajmajucca hruzapieravozkami. A ŭ 2022-2023 hadach dadatkova byŭ aformleny ŭ «taksi Eŭryka» — tuju ž słužbu, kudy paśla pryjšoŭ i inšy były fihurant spravy Dźmitryj Vieracienski.

Ciapier Dzienisieviču 45 hadoŭ.

A što z kiraŭnikom narkašopa?

Vypusknik žurfaka BDU, jaki supracoŭničaŭ z hazietaj «SB. Biełaruś siehodnia», Kanstancin Viluha — hałoŭny fihurant «spravy siamnaccaci». Jaho abvinavačvali ŭ tym, što ŭ studzieni 2011 hoda jon stvaryŭ i kiravaŭ narkasietkaj LegalMinsk z padraździaleńniami ŭ Rasii i Biełarusi.

Kanstancin Viluha (u centry) padčas suda pa «spravie siamnaccaci». Minsk, luty 2016 hoda. Fota: Tut.by

Na sudzie 31-hadovy Viluha śćviardžaŭ, što napisaŭ jaŭki z pavinnaj pad ciskam supracoŭnikaŭ HUBAZiKa, jakija, pavodle jaho słoŭ, pahražali zatrymańniem baćkoŭ i adpraŭkaj u kamieru da homaseksualistaŭ. Taksama ŭ sudzie vyśvietliłasia, što da zatrymańnia jon byŭ infarmataram śpiecsłužbaŭ, a Dźmitryj Vieracienski mieŭ znosiny ź im «pa svajoj prafiesijnaj dziejnaści».

U apošnim słovie Viluha nastojvaŭ, što sprava była sfabrykavanaja, a klučavy śviedka davaŭ pakazańni pad ciskam.

Pa rašeńni suda jon atrymaŭ 19 hadoŭ kałonii ŭzmocnienaha režymu. Z danych rejestraŭ vynikaje, što Viluha adbyvaŭ pakarańnie ŭ Ivacevickim rajonie (vierahodna, u kałonii № 22 «Voŭčyja nory», kudy traplajuć asudžanyja za narkazłačynstvy).

Z 2017 da 2024 hoda mužčyna byŭ pracaŭładkavany ŭ arhanizacyi pad nazvaj «dziaržaŭnaje pradpryjemstva № 5». Jano ŭvachodzić u strukturu Departamienta vykanańnia pakarańniaŭ i zajmajecca vytvorčaściu mebli, tavaraŭ dla doma i śpiecadzieńnia. Samaja aktualnaja dastupnaja infarmacyja pra mužčynu datavanaja studzieniem 2024 hoda, na toj momant jon praciahvaŭ pracavać na zakrytym pradpryjemstvie.

Ciapier Kanstancinu Viluhu 40 hadoŭ. Kali jon adbudzie svoj termin całkam, to vyzvalicca ŭ 2032 hodzie va ŭzroście 47 hadoŭ.

Jak skłalisia losy viadomych hubazikaŭcaŭ, jakija zajmalisia «spravaj siamnaccaci»?

«Spravaj siamnaccaci» zajmalisia ŭ tym liku supracoŭniki HUBAZiK. Intervju pra rasśledavańnie davali dva čałavieki: Michaił Biedunkievič, načalnik 3-ha ŭpraŭleńnia pa supraćdziejańni ekstremizmu HUBAZiK, i Mikałaj Karpiankoŭ, na toj momant načalnik hetaj struktury. Jany ž prachodzili śviedkami i vystupali ŭ sudzie.

Źleva — Michaił Biedunkievič, sprava — Mikałaj Karpiankoŭ. Vyjavy: skrynšot z sajta telekanała «Biełaruś 1» i fota z sajta belvpo.com

Biedunkievič śćviardžaŭ, što Viluha byŭ u poli zroku siłavikoŭ jašče z 2008 hoda, ale zatrymali jaho tolki ŭ 2014-m, kali supracoŭniki HUBAZiK «ustanaviŭ svajho supracoŭnika, jaki zajmaŭsia nie tym, čym treba», — Kanstancina Dzienisieviča.

Zajavy abvinavačanych u sudzie pra cisk siłaviki nazyvali hulnioj na publiku i sprobaj pryciahnuć uvahu presy. Mikałaj Karpiankoŭ kazaŭ, što paniaćcie «pres-chata» — «z haliny fantastyki», a prymusić čałavieka napisać jaŭku z pavinnaj — niemahčyma.

Abodva hubazikaŭcy praciahnuli karjeru ŭ siłavych orhanach. Mikałaja Karpiankova ŭ 2020 hodzie pryznačyli namieśnikam ministra ŭnutranych spraŭ. Za represii suprać biełarusaŭ jon trapiŭ pad piersanalnyja sankcyi Jeŭrasajuza i ZŠA.

Michaił Biedunkievič z 2021 hoda pracuje namieśnikam načalnika HUBAZiK. Jon taksama znachodzicca pad sankcyjami Jeŭrasajuza i Vialikabrytanii.

Kamientary da artykuła