Staŭlenik Pucina ŭ Krymie abhruntavaŭ adzinstva biełarusaŭ i rasiejcaŭ cytataj Bahdanoviča. Što ŭ joj nie tak

Namieśnik staršyni rasijskaha ŭrada Kryma i pastajanna pradstaŭnik Kryma pry prezidencie Rasii Hieorhij Muradaŭ padčas pryjezdu ŭ Biełaruś dla ŭdziełu ŭ «Dniach Kryma» zajaviŭ pra cyvilizacyjnaje adzinstva Biełarusi i Rasii, jakoje nibyta sfarmulavaŭ biełaruski paet Maksim Bahdanovič. Ale nasamreč jon prosta hruba vyrvaŭ cytatu z ahulnaha kantekstu, piša «Radyjo Svaboda».

Hieorhij Muradaŭ. Archiŭnaje fota

«Naša cyvilizacyjnaje adzinstva ź Biełaruśsiu ŭ ramkach sajuznaj dziaržavy, našaj supolnaj historyi, hruntujecca na tryvałaj płatformie, jakuju ŭ svoj čas vialiki biełaruski paet i litaratar Maksim Bahdanovič sfarmulavaŭ jak «try adzinstvy narodaŭ ruskaha korania», — skazaŭ Muradaŭ.

Rasijski čynoŭnik vyrvaŭ słovy Maksima Bahdanoviča z kantekstu jahonaha ese «Chto my takija», sens jakoha byŭ zusim inšy — biełaruski narod i kultura samabytnyja, ale im pahražaje źniknieńnie pad ciskam mahutnych susiedziaŭ.

Pra što pisaŭ Bahdanovič

U svaim ese biełaruski paet pisaŭ, što i Rasija, i Polšča, pamiž jakimi apynulisia biełarusy, namahalisia zrabić tak, kab jany «zabylisia na ŭsio svajo, biełaruskaje, vyraklisia jaho dy źviarnulisia ŭ vielikarusaŭ, havaryli b i žyli pa-ichniamu. Jość i palaki, jakija taksama chočuć źmianić nas na svoj kapył, kab i my stalisia palakami».

«Kali hlanuć na ruskich z-pad Maskvy abo z-pad Kijeva, dyk šmat u čym pabačym roźnicu pamiž nami i imi. Heta tamu, što ruskich narodaŭ try. Usie jany adnaho korania, ale šmat času žyli paasobku, i tak stałasia ź ich try roznych ruskich narody; u kožnaha — svajo najmieńnie, svaja havorka, svaje zvyčai, svaje pieśni, svaja vopratka. Adzin ruski narod žyvie pad Maskvoj i dali; zaviecca jon vielikaruskim. Druhi žyvie pad Kijevam i zaviecca ŭkrainskim. My — treci narod ruskaha korania, zaviomsia biełarusami, i staronka naša zaviecca Biełaruś.

Jość siarod nas pravasłaŭnyja, jość i kataliki, ale narod z nas adzin, bo va ŭsich adna havorka, adny zvyčai, adny pieśni, adna vopratka, adzin ład žyćcia. Biełarusy! My — vialiki narod, nas dvanaccać miljonaŭ, šyroka raskinulisia my i spradvieku žyviom tut. Heta naš kraj, naša staronka. Kaliści ŭ nas było svajo hasudarstva, skroź čutno było našu biełaruskuju havorku. U joj pisali zakony, raźbirali spravy pa sudach, vučyli ŭ škołach, drukavali knihi, spraŭlali nabaženstvy ŭ cerkvach dy kaściołach. I ŭsie razmaŭlali pa-našamu: i čynoŭniki, i papy, i pany nad panami, i vialikija kniazi, što pravili hasudarstvam», — pisaŭ Maksim Bahdanovič.

«Ahlaniciesia: usio naša rodnaje, biełaruskaje, marnujecca, niščycca, źnikaje, bo jaho zabivajuć, jaho pryhłušajuć, im pahardžajuć, a čužoje panuje, pyšajecca, maje sabie pašanu i pavahu. I — chto viedaje? — być moža, projdzie kolki času, i nie paznajem my ani našaha kraju, ani našych dziaciej. I budzie skroź usio čužoje, niazvyčnaje, a svajho rodnaha — ničoha.

Dyk niachaj ža nie staniecca tak! Nie pakiniem svaje havorki, svaich piesień, svaich zvyčajaŭ — svajho kroŭnaha, spradviečnaha, biełaruskaha. Nie adrakomsia, nie zabudziem, nie kiniem na hłum; budziem šanavać, baranić, dzieciam svaim ab toje zapaviedać».

«Čytajma, bratki, knižki i haziety, pisanyja ŭ našaj biełaruskaj havorcy. Tady pryjdzie kaniec našaj ciemnaty, prajaśniacca našy vočy, i kožny krok, što my stupim pa ziamli, budzie krokam da blizkaha ščaścia, da śvietłaha žyćcia».

Kamientary da artykuła