Kamu Dziady, a kamu Hełoŭin
U kancy kastryčnika, pačatku listapada ŭ kalendary sučasnaha čałavieka zmahajucca žałoba i plaski na kaściach.
Vam nikoli nie kidałasia ŭ vočy maksimalnaja, za ŭsimi mierami prystojnaści bluźnierskaść Hełoŭina — markietynhavaha «śviata», što pryjšło da nas praz halivudskija filmy i amierykanskuju pop-kulturu?
Na miažy kastryčnika i listapada ŭ Biełarusi tradycyjna žałobny čas. Pravasłaŭnyja adznačajuć Dźmitraŭskija dziady, kataliki šanujuć pamiać pamierłych viernikaŭ 2 listapada. Na heta ž paśla XX stahodździa nakłaŭsia dzień pamiaci achviaraŭ palityčnych represij, jaki adznačajecca na hadavinu masavych rastrełaŭ 29–30 kastryčnika 1937 h.
I pasiarod hetaha ofisny płankton pa ŭsim śviecie, ad Ńju-Jorku da Maskvy, biessensoŭna apranajecca ŭ niečyść, pje i hulaje karha-kultavaje materyjalistyčnaje hulbišča, daŭno pazbaŭlenaje choć malejšaha asensavańnia, choć malejšaj refleksii.
Śviata, adziny źmiest jakoha — orhija spažyvalnictva pa čužych kulturnych šabłonach. My chočam być jak u amierykanskich multykach, chočam być jak u rekłamie pa televizary. Trick or treat!
Za apošnija dvaccać hadoŭ na postsavieckaj prastory źjavilisia i inšyja padobnyja transnacyjanalnyja markietynhavyja śviaty: «Dzień Śviatoha Valancina» dla ramantykaŭ, «Dzień Śviatoha Patryka» dla amataraŭ piva. Chryścijanskaje Śviata Naradžeńnia Božaha, choć pakul i maje dla nas źmiastoŭnaść, taksama niaŭchilna nabyvaje markietynhavy spažyviecki charaktar.
Ale
kamiercyjalizavany Hełoŭin ź jahonymi supolnymi ź Dziadami zabytymi pahanskimi karaniami — heta niejki jaskrava pachabny prykład, heta niby naŭmysny vyklik śviatomu, naŭmysny zaklik da plaski na kaściach ułasnych prodkaŭ, ułasnaj historyi i ŭłasnaj kultury.
Mnie składana ŭjavić sabie čałavieka, jaki ŭ vychodnyja pojdzie na mahiłu svajoj babuli albo žałobnym šeściem u Kurapaty, a ŭ piatnicu pierad hetym da čarciej napjecca ŭ kaściumie vupyra na Halloween Party. Vam nie?