Спектакль «Час сэканд-хэнд» з'явіўся ў Маладзечне шырока анансаваўся ў СМІ перад прэм'ерай вясной 2018 году, але постфактум водгукаў не з'явілася. Хіба такімі можна лічыць вынікі апытання пабліка Мінскага абласнога тэатра ў ВК, там за яго прагаласавала 7 чалавек з 35, што ёсць даволі высокім вынікам.

Валер Анісенка адмыслова абраў гэты спектакль для мінскіх гастроляў тэатра, у нас была магчымасць паглядзець, як у Беларусі ставяць спектаклі па кнігах, якія the Guardian прызнае ў тройцы найлепшых за ХХІ стагоддзе. Традыцыя пастановак паводле Алексіевіч яшчэ толькі фарміруецца, але на дакументальныя спектаклі ёсць сталы попыт.

Вельмі рэдка пабачыш цікавую форму для дакументальнага спектакля. Як правіла гэта тым ці іншым чынам зрэжысіраваныя маналогі, часам з групавымі харавымі ўстаўкамі, часам з музыкай, часам з відэа. Менчукі могуць пабачыць гэты фармат спектакляў у праектах Лабараторыі сацыяльнага тэатра, як не дзіўна, мне бачыцца вельмі цікавым параўнаць два такія розныя спектаклі, як, скажам, «Родныя людзі?» і «Час сэканд-хэнд».

Павялічыць

«Час сэканд-хэнд» Мінскага абласнога тэатра пачынаецца з таго, што акцёры пад хроніку парадаў 30-х гадоў маршыруюць і робяць пластычныя фігуры, а сканчваецца аўтарскай песняй, дзе яны хорам спяваюць пра тое, што не хочуць быць «сэканд-хэнд». За паўтары гадзіны мы слухаем шэраг пранізлівых маналогаў, але нейкая скразная лінія ў спектаклі хіба толькі абазначана. Існуе персанаж, які чытае рэплікі «ад аўтара», але выканаўца, напрыклад, разам з астатнімі спявае савецкія песні, і яе рэплікі быццам такія ж, як і астатнія.

Акцэнт у спектаклі зроблены не на канкрэтных герояў, а на ўмоўнай супольнасці. Супольных сцэн, дзе рэплікі падаюцца з хуткасцю кулямётнай чаргі. Праз гэта знікае канкрэтны чалавек, але ўзнікае эфект натоўпу. Якой бы цікавай ці дасціпнай думка ні была, але ў натоўпе яна зліваецца ў агульны гул. І гэты гул гучыць вельмі трывожна.

Вельмі цяжка вымяраць баланс расповедаў пра агульную гісторыю, са сцэны гучаць гісторыі пра дзяцінства ў лагеры разам са зласлоўямі ў адрас Гарбачова. Агулам, у гэтым складанасць для сцэнічнай перадачы прозы Алексіевіч. У кнізе гісторыі могуць быць раўнапраўнымі, а ў тэатры нейкі маналог можа выглядаць больш пераканаўчым за кошт больш выразнай ігры артыстаў, і вось мы ўжо маем перакос. Ці задумваўся ён рэжысёрам? Ці гэта нейкая ідэя, што лунае ў паветры.

Праз шматлікія рэплікі, якія мы чуем са сцэны, паўстае супольны вобраз крыўды ад страчанай краіны. У спектаклі падкрэсліваецца, што рэплікі агучваюць не толькі беларусы, а, напрыклад, жыхары Іркуцка, але са сцэны няма халоднай аддаленасці да персанажаў. Наадварот, адчуваецца эмацыйная заангажаванасць.

Цікава, якім чынам зроблены мантаж з пункту гледжання эмацыйных перападаў. Вось акцёр выказвае ізноў нейкую ўмоўна крыўдлівую рэпліку, а тут яго спыняе партнёр і раптам гучыць гітара, і вось ужо ўсе разам спяваюць «Как здорово, что все мы здесь сегодня собрались…» І хвіліны, пакуль гучыць песня, раптам няма каго пераўпэўніваць, усе разам, усё добра, сапраўды ўзнікае эфект настальгічнага вяртання ў СССР.

Гэтага адчування часта няма падчас маналогаў. Часам, як сядзіш у залі, узнікае адчуванне, быццам менавіта ты вінаваты ў тым, што гэтыя людзі на сцэне страцілі радзіму. Вялікую, савецкую, якой можна было б ганарыцца. «Прадалі радзіму за каўбасу!» — гучыць са сцэны.

Цікава назіраць, як гэта робіцца акцёрскі, калі рэплікі прамаўляюцца з мікрапаўзамі, і такім чынам узнікае эфект значнасці выказвання, незалежна ад таго, наколькі яно сапраўды значнае. На жаль, прыёмаў не так шмат, і праз нейкі час пачынаеш ад яго стамляцца… Назіраць за агоніяй чырвонага чалавека цяжка, нават калі настроены адчуваць да яго спагаду.

Адразу пасля спектакля глядзельная зала падзялілася на больш сталую палову, якая абмяркоўвала часы Машэрава, і больш малодшую, якая рабіла сэлфі на фоне буржуазных інтэр'ераў Тэатра юнага гледача.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0