У сыстэме, узростам з нашую Сонечную сыстэму, сутыкнуліся плянэты, падобныя на нашую Зямлю. Навукоўцы ўзяліся за алоўкі й пераправерылі аксіёмы. Прагноз на бліжэйшы мільярд гадоў аказаўся несуцяшальным.
Дзьве падобныя да зямлі плянэты ля зоркі зь безаблічнай назвай BD+20 307 тысячу ці некалькі тысяч гадоў таму — што зусім нядаўна па касьмічных мерках — узялі ды сутыкнуліся міжсобку.
Навукоўцы не надавалі гэтаму асаблівай увагі, пакуль ня высьветлілі, што сама зорка і ейная плянэтарная сыстэма маюць даволі сталы для такіх гарэзаў век. Прыблізна такі самы, як у нашай Сонечнай сыстэмы.
Гісторыя пачалася ў 2005 годзе, калі навукоўцы ўпершыню занатавалі, што ля далёкай зоркі не далі рады разьмінуцца дзьве падобныя да Зямлі плянэты. Занатавалі й увагі не надалі, маўляў, нічога ў гэтым незвычайнага — даўно вядома, што ў маладых сыстэмах такое здараецца.
Тры гады спатрэбілася дасьледчыкам, каб сабраць новыя зьвесткі й даць ім веры. Гэта было няпроста: аналіз паказаў, што сыстэма тая зусім не маладая, некалькі мільярдаў гадоў векам. Гэта недзе столькі сама, як нашай Сонечнай сыстэме. А плянэты там сутыкнуліся зусім нядаўна.
«Гэта як калі б Зямля й Вэнэра ўрэзаліся адна ў адну», — не хавае паралеляў прафэсар Бэнджамін Цукерман (Benjamin Zuckerman), адзін з аўтараў сэнсацыі. — Астраномы ніколі ня бачылі нічога падобнага. Відаць, буйныя катастрафічныя сутыкненьні могуць здарацца ў цалкам сьпелых плянэтарных сыстэмах».
У часы маладосьці й нашай Сонечнай сыстэмы зьмены арбітаў былі не такімі рэдкімі. Даходзіла й да сутыкненьня плянэт. Паводле адной з вэрсій, Месяц — гэта аскепак плянэты Тэі, якая ляцела куды хацела й зачапіла Зямлю. Кратэры на Месяцы, якія нечакана для навукі аказаліся равесьнікамі, таксама зьвязваюць з арбітальным канфліктам маладых асілкаў Сатурна і Юпітэра. Мяркуецца, што ад гэтага касьмічнае сьмецьце, зьбіранае моцнай гравітацыяй Юпітэра, прасыпалася й учыніла бамбардзіроўку Зямлі ды ейнага спадарожніка. Але дагэтуль лічылася, што ўжо ж у нашай сыстэме цяпер ўсё стабільна і спакойна.
Ад жа новае адкрыцьцё прымусіла навукоўцаў пераправерыць тое, што здавалася аксіёмай — устойлівасьць арбіт плянэт-суседзяў. І выявілася, што існуе хай мізэрная, але верагоднасьць сутыкненьня Мэркурыя зь Зямлёй ці Вэнэрай у наступны мільярд гадоў. Карцінка, падгледжаная ў тэлексоп, можа стаць змрочным сцэнаром будучыні.
Цяпер чытаюць
Жалезная заслона ў дзеянні: як зменшылася колькасць перасячэнняў мяжы Беларусі і Еўрасаюза за апошнія гады3
Каментары