Як адкрывалася мяжа з Польшчай. Рэпартаж з Брэста
Сёння ноччу Польшча адкрыла мяжу з Беларуссю. Металічныя загароды, калючы дрот, бетонныя канструкцыі прыбралі з моста, і рух паміж дзвюма краінамі праз Буг аднавіўся. Журналісты Onliner.by пабывалі ў Брэсце і паглядзелі, як адкрывалася мяжа.
21:45
Перад пунктам пропуску «Брэст» ужо стаяць у чарзе два дзясяткі аўтобусаў і пяць мікрааўтобусаў. Спачатку ўсе яны былі пустыя, але цяпер пасажыры актыўна прыбываюць. Першы аўтобус запоўніўся хутчэй за ўсіх, ягоны кіроўца з самага пачатку папярэджваў ахвотных:
— Месцаў няма.
— А за даплату?
— Няма месцаў! Усё занята. У першым няма, а ў іншых ёсць.
Такса, як тут кажуць, амаль стандартная: пяцьдзясят еўра. Гэта задавальняе тых, хто прыехаў да мяжы, разлічваючы якраз на магчымасць падсесці ў аўтобус. Задавальняе таксама тых, хто прыбыў пазней, і чый аўтобус у «калейцы» стаў у другі дзясятак, яны перасаджваюцца.
— У вас якія месцы? — абыякава пытаецца кіроўца.
— 15 і 16, — адказваюць двое хлопцаў, бяруць вялікія сумкі і ідуць наперад. Кіроўца ківае і ідзе курыць.
Менавіта хлопцаў з сумкамі сярод пасажыраў шмат. Размовы ў іх падобныя: едуць на працу.
— А гэтыя два тыдні як? Праз Латвію ездзілі?
— Навошта праз Латвію? Ніяк не ездзілі, дома былі. Цяпер мяжу адчыняць — паедзем.
Іншыя едуць па справах або да сваякоў. Некалькі жанчын каля аўтобусаў размаўляюць па-ўкраінску.
— Вы ў Польшчу?
— Ну так, — адказваюць, але відавочна нервуюцца. — Дзеці там.
Жанчыны распавялі, што дзень правялі ў горадзе, а іх аўтобус у гэты час займаў тут чаргу. Аналагічная гісторыя ў многіх, і пустыя аўтобусы актыўна запаўняюцца народам.
22:00
Што цікава: усю чаргу ля пункта пропуску сустракае ліса. Сапраўдная ліса, дзікая, але звыклая да людзей. Кажуць, яна сюды пастаянна прыходзіць: даядае рэшткі, просіцца пачаставаць
— Дзе мой фотаапарат? — крычыць дзіця і бяжыць да лісы.
Яна насцярожана прыўстае, рыхтуючыся ўцякаць, але мама спыняе хлопчыка, і ліса супакойваецца.
— Калі ліса ўкусіць — давядзецца рабіць 40 уколаў у жывот, — папярэджвае маці дзіцяці. Той маўчыць і фатаграфуе з бяспечнай адлегласці. Лісу шкада: кожную хвіліну яе сляпяць успышкі, фатаграфуюць усе, а ежы ніхто не прынёс. Звярок не сыходзіць, ён чакае. Людзі чакаюць, пакуль адкрыюць мяжу, ліса чакае пачастункаў.
— Гэта мясцовы пачакун, — жартуе нехта.
— Мы тут усе пачакуны, — сумна адказваюць яму. Ліса не баіцца фотаапаратаў, а вось людзі — так.
— Вы што, журналісты? — напружваюцца кіроўцы.
Яны не хочуць размаўляць, маўчаць змрочна. Падсадкі, перасадкі, аплата — ніхто не хоча прыцягваць увагу. Але хаваюцца і пасажыры, размаўляюць неахвотна. Атмасфера ў чарзе спакойная, але не надта прыязная.
— Нам кіроўца сказаў, што нашы пачнуць з 23‑й гадзіны запускаць і адразу дзесяць аўтобусаў запусцяць, — з натхненнем кажа нехта.
— І што? Ты мост бачыла — ён жа вузкі! Пытанне не ў тым, колькі нашы запусцяць, а ў тым, як хутка палякі будуць прапускаць, — гучыць у адказ.
Усе цяжка ўздыхаюць.
22:15
— Шмат там аўтобусаў наперадзе? — пытаецца жанчына, што выйшла з толькі што прыбылага.
— 16, ваш — 17-ы.
— У-у… Гэта калі мы пройдзем, да раніцы?
Журналісты не хочуць яе засмучаць, таму ківаюць. 16 аўтобусаў у чарзе — не катастрофа, але гэта гадзіны чакання, а пропуск яшчэ нават не пачаўся.
— Вы з Мінска? А ў колькі выехалі?
— У 16 з нечым. Мы наогул праз Латвію павінны былі ехаць, але ў апошні момант нам сказалі, што паедзем праз Брэст.
І гэта таксама тыповая гісторыя, многія распавядалі, што спачатку павінны былі ехаць на «Грыгараўшчыну» і вельмі хваляваліся з гэтай нагоды.
— Кажуць, латвійская мяжа цяпер стаіць па двое сутак!
— Яшчэ паглядзім, колькі мы тут стаяць будзем.
— Ну не столькі ж… Я спадзяюся.
Такія размовы чуваць каля аўтобусаў.
— А як з квіткамі? Бо на аўтобусы, якія ехалі праз Латвію, цана квіткоў была значна вышэйшая, чым на прамыя, што ідуць праз Брэст.
— А нам сказалі, што розніцу ў цане нам вернуць, і нават далі ўзор заявы. Паглядзім, вядома, вернуць ці не, але надзея ёсць, — адказвае яна і нешта выглядае наперадзе.
— Пойдзеце перасаджвацца?
— Не, — адказвае, але як бы няўпэўнена. — Не люблю я гэтай мітусні.
— Там, дарэчы, стаіць пусты аўтобус той жа кампаніі.
— Сапраўды? Нам казалі, што, калі ў чарзе будзе іншы наш аўтобус, туды можна будзе перасесці бясплатна, — ажыўляецца суразмоўца і ўцякае пытацца.
Але іншыя пасажыры з яе аўтобуса ідуць перасаджвацца за грошы, і яна хутка панікае.
— У Польшчу па справах?
— Транзітам, — ухіляецца ад адказу жанчына.
22:30
Да пунктаў рэгістрацыі ў электроннай чарзе непадалёк час ад часу пад’язджаюць аўтамабілі. Гэтыя пункты працавалі ўвесь час, пакуль мяжа была закрытая. Тады, 12 верасня, у чарзе было прыкладна 1200 аўто або крыху больш, цяпер гэтая лічба вырасла ў два з паловай разы.
— Ажыўлена ў вас. Шмат людзей прыязджаюць рэгістравацца?
— Шмат, — ветліва адказваюць дзяўчаты.
— І ўсе гэтыя дні, пакуль мяжа была закрытая, прыязджалі?
— Так, рэгулярна. Але сёння яшчэ больш.
У электроннай чарзе больш за 3200 аўтамабіляў.
— Ды гэта ж тыдні два чакаць тым, хто сёння заняў чаргу!
Дзяўчаты ўсміхаюцца.
22:45
Карціна вымалёўваецца наступная. У «калейцы» перад пунктам пропуску агулам больш за 25 аўтобусаў, уключаючы мікрааўтобусы. Заднія яшчэ пустыя, а вось у пярэдніх пасажыры на месцах, хаця можна знайсці і вольныя, калі хто разлічвае паспець падсесці.
А 23:00, як чакаецца, іх пачнуць запускаць на тэрыторыю пункта пропуску «Брэст» для праходжання неабходных працэдур, уключаючы мытны надгляд.
23:05
А 23 гадзіне з хвілінамі легкавы транспарт пачалі запускаць на тэрыторыю пункта пропуску «Брэст».
Тым часам з польскага боку ў чарзе на пакуль яшчэ зачынены пункт пропуску знаходзіцца 12 аўтобусаў.
23:35
У пункт пропуску «Брэст» запускаюць для афармлення першы аўтобус: рэйс Гомель — Магілёў — Брэст — Варшава — Познань. Ён поўны, у ім больш за 50 пасажыраў, месцы ў ім былі разабраны загадзя, увечары вадзіцель нікога не браў на падсадку.
23:55
Паступова запаўняецца зона пагранічнага і мытнага кантролю. Працэдуры шмат каму знаёмыя: пашпартны кантроль, дагляд аўтамабіля. Легкавыя аўтамабілі, якія ўязджалі сюды першымі, ужо на мосце або недзе побач. Чакаюць выезду ў Польшчу. Да абвешчанага адкрыцця мяжы застаецца крыху больш за гадзіну.
У пункце пропуску «Брэст» таксама тры аўтобусы і адзін мікрааўтобус. Пасажыры першага праходзяць пашпартны кантроль. На польскім баку таксама рыхтуюцца. Адсюль бачны перамяшчэнні, час ад часу на мост заязджае службовы транспарт, потым пакідае яго.
00:25
Дзіўна, наколькі хутка пункт пропуску «Брэст» стаў падобны да самога сябе. Тыя ж аўтобусы ў кішэні, тыя ж пасажыры, што спяшаюцца з пашпартнага кантролю ў крамы Duty Free, тая ж чарга транспарту, якая выбудавалася ад уезду на мост. Людзі спяць у машынах.
З незвычайнага засталася толькі металічная апора на польскім баку. Дарога пакуль зачынена, але ўжо няма ні нацягнутага калючага дроту, ні бетонных загародаў, зваленых па той бок. Праз паўгадзіны, як чакаецца, агароджу прыбяруць, і транспарт зноў паедзе ў абодва бакі праз Заходні Буг.
00:40
Металічныя агароджы на мосце пачалі прыбіраць. Гэта даецца няпроста: агароджы цяжкія. Стала шумна на мосце.
00:50
Агароджу прыбралі, дарога свабодная, аднак рух яшчэ не аднавіўся.
01:00
З беларускага боку на мост збіраюцца запускаць транспарт. З польскага боку ад’язджае машына з мігалкамі.
І праз хвіліну рух пайшоў — першы грамадзянскі аўтамабіль уехаў на мост і перасек беларуска-польскую мяжу.
01:10
Першы аўтобус з беларускага боку прайшоў у Польшчу. А вось з таго боку ўсё яшчэ нікога. Відавочна, у «Тарэспалі» загадзя афармленнем транспарту не займаліся.
01:20
Аўтамабілі з польскага боку пачалі ўязджаць у Беларусь. Што цікава: першая ўехала машына з польскімі нумарамі.
Цяпер паўнавартасна: мяжа з Польшчай адкрыта — прынамсі, у аўтамабільным пункце пропуску «Брэст» — «Тарэспаль».
01:35
З Польшчы прыбыў першы аўтобус. На бартах — Intercars, пад лабавым шклом вялікая шыльда «Заказны».
02:00
У канцы журналісты прыводзяць гісторыю чытачкі, якая была ў чарзе перад польскім «Тарэспалем».
— Мы на аўтобусе едзем з тура. Прыехалі на мяжу, былі сёмымі ў чарзе. Прычым пакуль ехалі, быў усяго адзін аўтобус, але падагналі яшчэ пустыя. І ў іх перасаджвалі людзей з аўтобусаў, што прыязджалі за намі. За перасадку, як нам сказалі, бяруць па 60 еўра з чалавека, — распавяла яна.
Яна адзначыла, што ў чарзе, акрамя аўтобусаў, шмат аўтамабіляў. Паводле некаторых звестак, іх больш за 120.
— Спадзяёмся, што прастаім не вельмі доўга. Але тры гадзіны ўжо дакладна чакаем, а можа, і ўсе чатыры, бо гадзіннік ужо перавялі на беларускі час, — адзначыла дзяўчына.
Цікавае супадзенне. Калі яна выязджала з краіны ў гэты тур, Польшча якраз зачыніла мяжу. Давялося змяняць маршрут, ехаць праз Латвію.
— Мы былі першымі на выезд, але ўсё роўна прастаялі доўга: гадзін 7 у зоне чакання і яшчэ гадзіны тры на саміх надглядах. І тут учора паведамляюць, што Польшча адкрывае мяжу — і акурат нам ехаць. Думалі, паспяваем якраз, але за нейкую гадзіну перад намі з’явілася столькі пустых аўтобусаў.
А 06:06 яна ўжо была ў Беларусі.
Пункт пропуску «Брэст» раніцай у чацвер