Следам за Арменіяй і Сірыяй Расія губляе Малі і ЦАР
Расія, якая яшчэ нядаўна ўяўляла сабой усё большую вайсковую сілу ў Афрыцы, цяпер з усіх сіл спрабуе захаваць сваю прысутнасць на кантыненце. Вайсковыя хунты ў Малі, Нігеры і Буркіна-Фасо ўжо просяць дапамогі ў ЗША.
Расійскія найміты садзяцца ў верталёт на поўначы Малі. Фота: French Army via AP
З дэталямі знаёміць The Wall Street Journal.
Праз два гады пасля смерці заснавальніка ПВК «Вагнер» Яўгена Прыгожына аперацыі Крамля на афрыканскім кантыненце знаходзяцца ў заняпадзе. Новая афіцыйная ваенная структура Крамля — «Афрыканскі корпус», які падпарадкоўваецца Мінабароны Расіі, — так і не змагла дасягнуць ні фінансавага поспеху, ні палітычнага ўплыву, якія мела калісьці імперыя Прыгожына.
Вайсковыя хунты ў Малі, Нігеры і Буркіна-Фасо, якія за апошнія тры гады выгналі адтуль амерыканскія і французскія войскі, цяпер, відавочна, расчараваліся ў сваім выбары.
Эксперты па бяспецы і заходнія чыноўнікі адзначаюць, што ўмяшанне Масквы, магчыма, толькі пагоршыла сітуацыю. Сахель — паўпустынны рэгіён, які ахоплівае Малі, Буркіна-Фасо і Нігер, — ператварыўся ў адну з самых гарачых арэн глабальнага супрацьстаяння з ісламісцкімі баевікамі. Паводле даных Афрыканскага цэнтра стратэгічных даследаванняў, за апошні год у выніку ісламісцкага паўстання тут загінула амаль 11 000 чалавек.
Яскравым прыкладам расійскага правалу з'яўляецца Малі. Першая тысяча наймітаў «Вагнера» прыбыла туды ў канцы 2021 года, і ўрад краіны плаціў ім 10 мільёнаў долараў у месяц. Аднак, як паказала расследаванне групы The Sentry, місія «Вагнера» абярнулася фіяска. Жорсткія і не скаардынаваныя рэйды наймітаў на мірныя паселішчы выклікалі хаос і страх, што толькі палягчала вярбоўку новых джыхадзістаў.
Фінансавыя амбіцыі «Вагнера» таксама не спраўдзіліся. Найміты так і не змаглі атрымаць доступ да буйнога радовішча золата, бо тэрыторыя была занадта небяспечнай. У выніку, па словах аналітыкаў, «Вагнер» месяцамі не атрымліваў аплату, а іх прысутнасць у Малі не стала «вартай інвестыцыяй ні для аднаго з бакоў».
У чэрвені найміты «Вагнера» пакінулі Малі з падарванай рэпутацыяй. На змену ім прыйшоў «Афрыканскі корпус», які паспяшаў заявіць, што «Расія не губляе пазіцый». Аднак ужо праз тыдзень калона «Корпуса» і малійскіх вайскоўцаў трапіла ў засаду на поўначы краіны, дзе паўстанцы-туарэгі знішчылі палову з 40 браніраваных машын і забілі дзясяткі байцоў.
Няўдачы ў іншых краінах
Праблемы Расіі не абмяжоўваюцца Малі. У Цэнтральнаафрыканскай Рэспубліцы (ЦАР) Масква спрабуе замяніць кантракты з «Вагнерам» на прамыя дамовы з «Афрыканскім корпусам». Аднак, па словах еўрапейскіх чыноўнікаў, новыя расійскія найміты пераважна не пакідаюць казармаў, засяродзіўшыся на навучанні, што зніжае іх эфектыўнасць.
У Судане стаўка на падтрымку лідара паўстанцаў Махамеда Хамдана Дагала не спрацавала. Пасля смерці Прыгожына Масква накіравала персанал для аховы залатых руднікоў, але напады баевікоў і ўдары ўрадавых ВПС прымусілі расіян пакінуць гэтыя аб'екты ў маі.
«Вагнераўцы» ў Малі. Фота: French Army via AP
У Буркіна-Фасо невялікі кантынгент «Афрыканскага корпуса» займаецца навучаннем аператараў беспілотнікаў і аховай лідара хунты. Аднак мясцовыя ўлады выразна далі зразумець, што не жадаюць пашырэння расійскай прысутнасці.
«Акно магчымасцей» для ЗША і Францыі
Як расказаў выданню высокапастаўлены амерыканскі ваенны чыноўнік, ваенныя хунты ў Сахелі ўсё больш незадаволеныя дапамогай Масквы ў барацьбе з ісламісцкімі паўстанцамі, звязанымі з «Аль-Каідай» і «Ісламскай дзяржавай».
«Яны пачынаюць прасіць дапамогі — асабліва малійцы, — сказаў высокапастаўлены амерыканскі вайсковы чыноўнік, дадаўшы, што любая дапамога, хутчэй за ўсё, будзе ў форме навучання».
Плакат ва Уагадугу (Буркіна-Фасо), на якім прэзідэнт пераходнага перыяду краіны Ібрагім Траарэ паціскае руку прэзідэнту Расіі Уладзіміру Пуціну. 2024 год. Фота: Ute Grabowsky / Photothek via Getty Images
Праблемы Масквы, памножаныя на неабходнасць канцэнтраваць лепшыя ваенныя падраздзяленні на вайне ва Украіне, ствараюць для заходніх дзяржаў новае «акно магчымасцей» у Сахелі.
Так у ліпені камандуючы французскімі войскамі ў Афрыцы, генерал-маёр Паскаль Іані, наведаў ЦАР, каб абмеркаваць магчымасць аднаўлення вайсковай падрыхтоўкі. З таго часу, як паведамляе французскае пасольства ў гэтай краіне, супрацоўнікаў мясцовых сілавых структур пачалі накіроўваць на навучанне ў Францыю.
Таксама, як піша выданне, планы вяртання ў рэгіён разглядае Пентагон, хоць амерыканскія законы і абмяжоўваюць прамую дапамогу ваенным урадам.
Адзін з варыянтаў — прыцягнуць трэція краіны, напрыклад Марока, для навучання мясцовых армій. Разам з тым, паводле крыніц, вядомы амерыканскі ўладальнік прыватнай ваеннай кампаніі Эрык Прынс вядзе перамовы аб прадстаўленні паслуг бяспекі афрыканскім урадам.
А ў ліпені былы дарадца Трампа па барацьбе з тэрарызмам Рудольф Атала наведаў Малі, каб прапанаваць амерыканскую дапамогу.
Гэтыя крокі сведчаць пра тое, што барацьба за ўплыў у Афрыцы ўступае ў новую фазу, і пазіцыі Расіі ў ёй выглядаюць усё больш хісткімі.