Mielaškievič: My stajali pobač z Pačobutam, i jon havaryŭ, što budzie z nami, kali buduć prabivać Suvalski kalidor
Palitźniavoleny hrodzienski žurnalist Andžej Pačobut sustrakaje za kratami piaty dzień narodzinaŭ. Siońnia jamu spoŭniłasia 52 hady. Jaho asudzili za «raspalvańni nacyjanalnaj varožaści» i «reabilitacyi nacyzmu». 8 lutaha 2023 hoda sudździa Dźmitryj Bubienčyk pryznačyŭ jamu vosiem hadoŭ kałonii ŭzmocnienaha režymu. Juraś Mielaškievič, jaki pierasiakaŭsia ź im u turmie Hrodna, raskazaŭ pra razmovy ź im.
Andžeju Pačobutu siońnia 52 hady. My paznajomilisia ŭ kalidorach haradzienskaj turmy №1. Adzin raz nas vyvodzili na «kabiniety», my stajali pobač davoli doŭha i pieramaŭlalisia pra roznyja sumnyja siužety.
Była vosień 2022 hod, i pa turmie paŭźli čutki, što Łukašenka ŭciahnie Biełaruś u vajnu, što budzie napad na Polšču i Litvu, kab prabić Suvalski kalidor.
Andžej spakojna razvažaŭ, što ŭ takich varunkach palityčnym u pamiežnych turmach moža być kiepska, historyja napadu nacystaŭ na SSSR tamu prykład, tady balšaviki źniščyli palityčnych viaźniaŭ ź minskaj i hłybokskaj turmaŭ.
Dziŭnym sposabam hetyja razvahi pieraplatalisia z epizodam majoj siamiejnaj historyi, kali ŭ červieni 1941 hoda moj pradzied Mikałaj Mielaškievič, viazień baranavickaj turmy NKVD, paźbieh 8 hadoŭ łahieraŭ za antysavieckuju ahitacyju. Achova turmy prosta raźbiehłasia pad bambardziroŭkami niemcaŭ. Takim aryštanckim aptymizmam ja padzialiŭsia z Andžejem, kab razbavić ciažkuju razmovu.
Nastupnym razam my sustrelisia, kali Andžej znajomiŭsia z materyjałami svajoj kryminalnaj spravy. Jon rychtavaŭ skarhu i detalna vyvučaŭ arhumientacyju i dakumienty śledčych i prakuroraŭ. Ź jaho słoŭ, u materyjałach spravy ŭspłyło vielmi šmat cikavaha, bo artykuł «raspalvańnie varožaści» jamu sprabavali «pryšyć», ciahajučy śviedčańni ź jahonych publikacyj pra dziejańni Armii Krajovaj i spałučajučy ich z dakumientami z archivaŭ KDB i inšych ustanoŭ. Tamu znajomiŭsia Andžej sa spravaj vielmi doŭha, šmat pisaŭ, šmat zanatoŭvaŭ. Upeŭnieny, što ŭ budučym heta adhukniecca ŭ vyhladzie masivaŭ novych histaryčnych daśledavańniaŭ.
Jašče paru razoŭ my ź im pierakrykvalisia na prahułkach, kali «prabivali» susiednija dvoryki. Moža, raz ci dva pieramaŭlalisia «pa trubie», kali jon znachodziŭsia ŭ susiedniaj kamiery.
Majo ŭražańnie ad Andžeja kožny raz było adnoje i toje ž, nijakija turemnyja vyprabavańni, pahrozy i ciažkaści nie padłamili jaho. Upeŭnieny, i zaraz jon praciahvaje stajać na svaim, admaŭlaje svaju vinavataść, vystupaje suprać vyhnańnia siabie jak palaka i hramadzianina Biełarusi sa svajoj krainy.
Ułasna, tamu jamu i abmiažoŭvajuć prava na sustrečy, błakujuć harantavanuju pierapisku, parušajuć samyja bazavyja i niešmatlikija pravy čałavieka, jaki znachodzicca ŭ viaźnicy. Ułady nie mohuć daravać jamu takuju nastojlivaść i ŭpeŭnienaść u svajoj pravacie. Ale ž usio skončycca, spadziajusia, skončycca čym chutčej. Vielmi chaču, kab Andžej viarnuŭsia dadomu, da svajoj siamji, da svajoj pracy, da ŭsich nas. Niachaj nastupny dzień naradžeńnia, darahi Andžej, budzie doma, siarod samych lubimych i darahich tabie ludziej!