Siońnia znajomim vas sa spravaj, što biare pačatak ad 1995 hoda: adnoj z najbujniejšych u SND studyjaj pa pašyvie abutku Sutoria, u jakim chodziać nie tolki biełarusy, ale i hieroi filmaŭ «Stylahi» i «Bresckaja krepaść».
Na čale luboha prybytkovaha biznesu staić asoba. U vypadku Studio Sutoria heta Maryna Šalima.
«Na momant zapusku pradpryjemstva ŭ mianie było tolki 5 svaich dalaraŭ»
Paśla vučoby ŭ technałahičnym instytucie Marynu raźmierkavali ŭ Minsk u vytvorčaje abjadnańnie «Praca». Siońnia heta viadomaja sietka majsterniaŭ pa ramoncie adzieńnia i abutku. Ale paśla viartańnia z dekretu miesca joj tam nie znajšłosia. Zastacca z dačkoj i biez pracy było tak sabie situacyjaj.
U instytucie Marynu navučyli rabić dobry abutak premium-kłasa pa italjanskaj mietodycy madelavańnia, u toj čas taki nie šyŭ nichto. Jana zrazumieła, što moža zaniać svabodnuju nišu na rynku. Zastavałasia «zusim ničoha»: znajści na maru hrošy.
«Ja nie pamiataju, da kolkich ludziej padyšła z prośbaj pazyčyć hrošy. Raskazvała im pra niejkija kaśmičnyja karabli. Bolšaść słuchała i admaŭlała. Svaich hrošaj u mianie było dalaraŭ 5 — dekretnyja za try miesiacy».
U vyniku Marynie ŭdałosia pazyčyć 300 dalaraŭ i damovicca na vykarystańnie staroha abstalavańnia na takuju ž sumu z adterminoŭkaj płaciažu. Jaje majsternia pačałasia z 605 dalaraŭ.
Siońnia dla startu padobnaha prajekta spatrebiłasia b kala 100 tysiač jeŭra, aceńvaje jana.
Spačatku ŭ majsterni ramantavali stary abutak i šyli 200—300 novych par u miesiac. Ich stali raźbirać imhnienna. Asnoŭnymi klijentkami byli žonki biznesmenaŭ i čynoŭnikaŭ. Sutoria ŭdałosia namacać svaju aŭdytoryju i zrabić abjektam cikaŭnaści pradukt, jakoha raniej na rynku nie było.
Siońnia majsternia vypuskaje mienš par abutku (kala 70-120 na miesiac), abraŭšy hałoŭnym aryjenciram jakaść.
«Ja chacieła stvaryć idealnyja dla biełarusak łodački»
Na vytvorčaści Sutoria ciapier pracuje 21 čałaviek. Kramy z unikalnym abutkam mieściacca ŭ Minsku ŭ handlovych centrach «Zamak» i «Dana Moł».
Dyzajn kožnaj pary raspracoŭvaje sama Maryna, paśla abutkam zajmajucca madeljer, raskrojščyk, zahatoŭščyk (pracuje ź vierchniaj častkaj madeli) i abutnik. Na lubuju z par patrebna 43 kamplektujučych, pry hetym tolki adna partyja skury abychodzicca ŭ 22 tysiačy jeŭra. Amal usie materyjały pryvoziacca ź Italii. Vyklučeńnie — klej, jaki nabyvajuć u Biełarusi, i niekatoryja drobnyja detali, jakija praściej zamović praź miascovych ci polskich pasrednikaŭ.
U 2014 hodzie studyja zrabiła ctaŭku na łodački — Maryna ŭbačyła, što kamfortnych i adnačasova pryhožych tuflaŭ, jakija nie chaciełasia b źniać pry pieršaj mahčymaści i bolš nikoli nie dastavać z šafy, u Biełarusi amal niama.
«Słavianam nie pasuje ni italjanski abutak, ni francuzskija łabuteny. Jany stvaralisia zusim nie pad naš typ stupni. Našy nohi karaciejšyja, šyrejšyja kala palcaŭ i ŭ piatcy, u nas vysoki padjom — takich fizijałahičnych asablivaściaŭ šmat u luboj nacyi. Mienavita tamu biełaruskam niekamfortna chadzić u łabutenach — nibyta na dybačkach. Jany achviarujuć zdaroŭjem noh u imia pryhažości», — zaŭvažaje Maryna.
Kab stvaryć idealnuju łodačku, Sutoria vydatkavała hrošy na pierapracoŭku kałodak u Italii admysłova pad typ stupni biełaruskich dziaŭčat.
Praz toje, što abutkovy biznes chavaje ŭ sabie bieźlič takich voś niuansaŭ, kankurentaŭ u Biełarusi studyja amal nie maje. Svaju spravu pa pašyvie adkryvajuć byłyja vučanicy Maryny, ale vyjści za miežy ramieśnictva im vielmi ciažka. Maryna ŭpeŭnienaja: mnohim biznesoŭcam nie chapaje banalnych viedaŭ.
«Ludzi skardziacca, što ŭ nas kiepskija ŭmovy dla raźvićcia pradprymalnictva, ale ja nie zhodnaja: jany va ŭsich krainach śvietu nie idealnyja.
Prosta treba viedać zakony. Jak dačka jurystki, ja z 1990-ch hadoŭ padšyvaju kožny rachunak, tamu ŭ mianie nikoli nie było prablem z padatkovymi słužbami. Kali ž ja kansultuju žančyn-pradprymalnic pry Biełaruskim sajuzie žančyn, to prosta dziŭlusia niepiśmiennaści. Jany addajuć hrošy na treninhi, dzie vučać być lidaram, niejkim markietynhavym rečam, ale ŭ vyniku nie viedajuć elemientarnych, adnak sapraŭdy važnych momantaŭ: jak stvaryć pradukt, jakija dakumienty musiać być pry najmie piersanału, jak raźličyć punkt biasstratnaści praduktu», — adznačaje biznesoŭka.
Ale ŭ kansultavańni žančyn-pradprymalnic Maryna bačyć asablivuju kaštoŭnaść:
«Mnie zdajecca, što žanočy biznes — jon hłybiejšy, jon pra sens, a nie tolki pra dasiahnieńnie metaŭ».
Dumała, što budzie jurystkaj, jak i maci
Maryna Šalima — dačka aficera, jamu davodziłasia šmat jeździć pa ŭsim Sajuzie. Kali naradziłasia Maryna, siamja žyła ŭ paŭnočnym rasijskim horadzie Narjan-Mar, što staić na bierazie Piačory. Dziaŭčyna dumała, što stanie jurystkaj, jak i maci, ale na momant skančeńnia škoły, stamiŭšysia ad biaskoncych pierajezdaŭ taty-vajskoŭca, vyrašyła, što nikudy bolš nie pajedzie. Miescam słužby baćki ŭ toj čas byŭ Chmialnicki va Ukrainie, na jurystaŭ tam nie vučyli. Vybar adukacyjnych ustanoŭ dla miascovych vypusknikoŭ abmiažoŭvaŭsia artyleryjskim vučyliščam i technałahičnym instytutam bytavoha absłuhoŭvańnia.
«Kazać pra niejkuju modu tady nie davodziłasia: usie chadzili ŭ adnym i tym ža. Jarkija i pryhožyja tufli ŭ mianie źjavilisia tolki ŭ studenckija časy. Cudoŭna pamiataju lubimyja sinija i ružovyja pary ad čechasłavackaha brenda «Ceba» — adzinaja firma, jakuju možna było dastać u našych kramach, — raspaviadaje Maryna. — Ja skončyła mastackuju škołu, jašče ŭ časy navučańnia zrazumieła, što mnie padabajucca pramyja linii. Heta toje, što jość u abutku. Tamu kali prahladzieła śpiecyjalnaści ŭ Chmialnickim, vyrašyła spynicca na «Technałohijach i kanstrujavańni vyrabaŭ sa skury». Padumała, što choć z abutkam budu».
«Samaje składanaje ŭ Biełarusi — padabrać dobryja kadry»
Na pieršaje miesca ŭ dasiahnieńni pośpiechu Maryna stavić ludziej: jaki b dobry ni byŭ pradukt, kali nie budzie ludziej, jakija zmohuć jaho pradać, — usio darma.
«Samaja vialikaja biada ŭ nas z pradaŭcami. Usie čamuści ličać, što mohuć pracavać pradaŭcami, što heta nie prafiesija. Čamu jany vyrašajuć, što zdolnyja pradavać abutak kłasu luks, ja nie viedaju», — dzielicca stvaralnica studyi.
Maryna skardzicca, što znajści supracoŭnikaŭ z hustam, jakija stavilisia b da klijentaŭ jak da siabroŭ, składana.
«Ludzi z adsutnaściu hustu i ludzi, jakija nienavidziać inšych, tamu što ŭ ich samich niešta nie zrasłosia, — heta naš bič. Niekatoryja biełarusy navat siońnia nabyvajuć na rynkach samaje tannaje, što jość u Kitai. Šyk dla ich — strazy, bryljanty, pierje i karunki. Kali ty biareš takich dziaŭčat da siabie ŭ kramu, jany nie razumiejuć, čamu zvyčajnyja tufli, biez upryhožańniaŭ, kaštujuć ad 200 dalaraŭ i bolš», — praz heta Marynie ci jaje dačce nieadnarazova davodziłasia samim siadać za «pryłavak».
Maryna pryznajecca, što nie raz hublała vialikija hrošy, ale dla jaje heta nie hałoŭnaja drama:
«Zdaryŭsia ekanamičny kryzis — i ja zhubiła kvateru, da jakoj tady išła. Ale ja ŭsio adno praciahnuła iści dalej. Lidar pavinien lohka adnaŭlacca i nie ŭpadać u depresiju, inakš jak možna vieści za saboj ludziej? Na moj pohlad, lidar — heta toj, u kaho depresii niama nikoli. Ty sam sabie i psichołah, i koŭč, i zampalit».
«Spačuvaju kaleham, jakija pracujuć na dziaržpradpryjemstvach»
Kab vyžyvać siońnia, adnaho sarafannaha radyjo niedastatkova. Brend prysutničaje va ŭsich sacyjalnych sietkach, maje svoj sajt. Padtrymlivaje lubyja prapanovy, jakija nie razychodziacca z ułasnaj fiłasofijaj: daje abutak dla modnych pakazaŭ, fotasiesij, rekłamy, aktyŭna pracuje z kinastudyjami i teatrami.
Maryna Šalima ŭžo šmat hadoŭ, z momantu, jak u jaje źjaviŭsia mabilny telefon, buduje ŭsiu kamunikacyju praz velcom. Sučasnyja taryfnyja płany «Kamfort+ dla biznesu» dajuć lubomu biełaruskamu pradprymalniku z horada ci vioski mahčymaść bieźlimitnych zvankoŭ kaleham i partnioram i internet za kapiejki.
Unikalnaść studyi Maryny ŭ tym, što tut mohuć stvaryć abutak ź luboj mary i pad lubuju nahu. U hetym studyja volnaja i spačuvaje dziaržpradpryjemstvam, jakim składaniej ekśpierymientavać.
«Vy ŭjavicie, jak niaprosta adnačasova zrabić naturalna, sučasna i kab usim padabałasia. Ale našy abutkovyja fabryki niejkim čynam jašče isnujuć. Pry hetym ich usio adno krytykujuć, — razvažaje Maryna. —
Biełaruski abutak ciažki nie tamu, što vytvorcam tak chočacca, a tamu, što ŭ nas vielmi žorstkija dziaržstandarty: 2 hady harantyi, jakija treba vytrymać z našym nadvorjem i štodzionnym režymam našeńnia. A čorny jon tamu, što niejtralnyja kolery najlepš pradajucca.
Toje samaje i z cenami: sabiekošt u nas farmirujecca jašče pa savieckich schiemach — bolš za 30 pracentaŭ prybytku zakładać nichto nie maje prava, u toj čas jak vialikija suśvietnyja brendy adrazu pamnažajuć jaho na 4. Kalekcyi akuplajucca ŭ pieršyja ž dni, tamu dalej na ich možna rabić choć 90-adsotkavyja źnižki».
Što tyčycca płanaŭ studyi, to tut — tolki rost, inakš jany vymušanyja buduć zakrycca.
«Budziem pašyrać kalektyŭ. Płanujem adkryć u Minsku jašče adnu kramu. Akramia hetaha, chutka napoŭnicu zapracuje šou-rum u Maskvie. Maja ž mara — mieć kramu ŭ Ryzie, ja vielmi lublu hety horad. A tam možna razhladać i inšyja krainy».
Abutak Sutoria ŭ filmach
Materyjał padrychtavany pry padtrymcy velcom.
Pra admysłovyja taryfnyja płany «Kamfort+ dla biznesu» vy možacie daviedacca tut.
Kamientary