Navukoŭcy znajšli prosty sposab paspryjać rostu raślin — muzyka, ale nie kožnaja

Daśledavańni mieli na mecie vyjavić, jakija muzyčnyja tvory stymulujuć rost raślin, a jakija pryhniatajuć.

Ilustracyjny malunak, stvorany z dapamohaj štučnaha intelektu

Sadavody hatovyja pasprabavać amal usio, kab dapamahčy svaim raślinam raści. Ad vysakajakasnaha kampostu da strohich hrafikaŭ palivu i rehularnaj abrezki. Niekatoryja navat razmaŭlajuć sa svaimi raślinami. Ale navukoŭcy, jak piša The Times, vyjavili prosty sposab stymulavańnia rostu. Dapamoža muzyka.

Jak pakazała novaje daśledavańnie, harodnina, dla jakoj hučaŭ Bach, vyrasła bolš masiŭnaj i z bolšaj kolkaściu liścia. A voś raśliny, jakim uklučali rok, adstavali ŭ roście.

Ekśpierymient, praviedzieny kamandaj vučonych-ahranomaŭ razam ź psichołaham z Oksfarda, pakazaŭ: muzyka moža ŭpłyvać na rost raślin. Pa słovach aŭtaraŭ, važnuju rolu mohuć adyhrać častoty huku, temp i charaktar instrumientaŭ. 

Daśledavańnie, apublikavanaje ŭ časopisie Evolutionary Studies in Imaginative Culture, pravodziłasia na pak-čoi (kitajskaj listavoj kapuście). Raśliny byli padzielenyja na try hrupy: adna słuchała kłasičnuju muzyku (Brandenburhskija kancerty Bacha), druhaja — instrumientalny rok i mietał, a treciaja rasła ŭ cišyni.

Muzyka hrała dvuchhadzinnymi siesijami z dvuchhadzinnymi pierapynkami na praciahu dnia. Pry hetym usie inšyja ŭmovy, takija jak tempieratura, vilhotnaść i aśviatleńnie, stroha kantralavalisia.

Adroźnieńni ŭ vazie i liści

Raśliny, jakija słuchali kancerty Bacha, vyraśli značna bujniejšymi. Ich siaredniaja suchaja vaha skłała 8,99 h, a kolkaść liścia dasiahała 17 na adnu raślinu. Jany taksama mieli najbolšy ahulny abjom karanioŭ — 90 sm³.

Raśliny, jakija raśli ŭ cišyni, važyli ŭ siarednim 6,33 h i mieli abjom karanioŭ 77 sm³.

A voś rost raślin, jakim daviałosia słuchać rok, byŭ značna horšy. Ich siaredniaja vaha skłała ŭsiaho 3,12 hrama, a kolkaść liścia — tolki kala 10 na raślinu. Abjom karanioŭ byŭ samym nizkim — 30 sm³, što śviedčyć pra toje, što rok-muzyka tarmaziła ich rost.

Raźvićcio raślin padčas ekśpierymientu. Fota: materyjały daśledavańnia

Čamu tak adbyvajecca?

Aŭtary vykazali zdahadku, što spałučeńnie hukavych častot, tempu muzyki i instrumientaŭ moža stymulavać abo, naadvarot, pieraškadžać rostu raślin.

Prafiesar ekśpierymientalnaj psichałohii z Oksfarda Čarlz Śpiens, adzin z suaŭtaraŭ, adznačyŭ: «Prajhravańnie muzyki dla raślin nie takoje ŭžo i varjactva, jak moža zdacca na pieršy pohlad».

Pa jaho mierkavańni, raśliny ŭsprymajuć vibracyi, padobnyja da tych, što stvarajucca vadoj, jakaja ciače ŭ hlebie, i reahujuć na ich bijałahična. Mahčyma, roznyja častoty ŭ rok-muzycy znachodziacca pa-za dyjapazonam, jaki spryjaje rostu raślin.

Navat kali muzyka nie zamienić naturalnych hukavych sihnałaŭ, jana, na dumku Śpiensa, moža chacia b zrabić aharodnictva bolš pryjemnym.

Ci sapraŭdy muzyka pracuje?

Ideja ŭpłyvu muzyki na raśliny nie novaja. Jašče ŭ 1962 hodzie indyjski batanik Tchind Kartar Sinhch paviedamiŭ, što balzamin pad kłasičnuju muzyku ŭ jaho vyras na 20% vyšejšy i nabraŭ na 72% bolš bijamasy, čym toj, što ros u cišyni. Z tych časoŭ źjavilisia dziasiatki daśledavańniaŭ.

Naprykład, brytanski sadoŭnik i viadučy Krys Birdšoŭ apisaŭ ułasny ekśpierymient, u jakim raśliny ŭ čatyroch aranžarejach słuchali: kłasiku, Klifa Ryčarda, Black Sabbath ci ničoha. Pa jaho słovach, raśliny pad Black Sabbath byli najmienšymi, ale ź lepšymi kvietkami i najmienšaj kolkaściu škodnikaŭ. A ŭ aranžarei z Klifam Ryčardam usie alstramieryi zahinuli.

U 2017 hodzie inšaje daśledavańnie pakazała, što pšanica pad kłasiku rasła ŭ siarednim na 3,33 santymietra za tydzień, a pad Led Zeppelin — tolki na 1,33 santymietra.

Inšyja nazirańni

Aŭtary taksama praanalizavali raniejšyja daśledavańni. Naprykład, vyjavili, što techna-muzyka niehatyŭna ŭpłyvała na rost raślin karovinaha harochu (Vīgna unguiculata) u paraŭnańni z kłasičnaj muzykaj, a ružy, jakija słuchali rok, mieli značna bolš šypoŭ, čym tyja, što słuchali kłasičnuju muzyku.

U daśledavańni 1973 hoda było vyjaŭlena, što raśliny ciahnucca da huku spakojnaj muzyki, a ad rok-hukaŭ advaročvajucca.

Na vyniki taksama ŭpłyvajuć praciahłaść prajhravańnia, čas sutak i adlehłaść da dynamikaŭ kałonki. Italjanskija navukoŭcy z Univiersiteta Fłarencyi vyjavili, što jahady vinahradu, jaki ros na łazie, bližejšaj da dynamikaŭ, ź jakich hučaŭ Mocart, byli na 50% bujniejšyja za tyja, što raśli dalej ad kałonak.

Adnak aŭtary padkreślivajuć: šmat ekśpierymientaŭ nie ŭličvali takich faktaraŭ, jak tempieratura, hleba, zachvorvańni ci hienietyka nasieńnia.

Padsumoŭvajučy, jany adznačajuć, što, niahledziačy na abnadziejlivyja vyniki, niesumnienna, nieabchodnyja dalejšyja daśledavańni, pierš čym možna budzie zrabić jakija-niebudź kankretnyja vysnovy adnosna patencyjnych pieravah uździejańnia akustyčnaha razdražnialnika na raśliny.

Kamientary da artykuła