Michaił zabłukaŭ u lesie kala vioski Biełaja Carkva ŭ Čašnickim rajonie i natrapiŭ na dziŭnyja śpiavajučyja drevy. Niezrazumiełyja huki z kałonkaŭ, kalarovyja instalacyi, kanistry na halinkach — pra ŭsio ŭbačanaje mužčyna zapisaŭ rolik, u jakim nazvaŭ heta miesca «adnym z samych dziŭnych, u jakich jon kali-niebudź byvaŭ».
Onliner.by pacikaviŭsia, chto za ŭsim hetym staić. Adkaz akazaŭsia značna cikaviejšym i kranalnym, čym zdahadak žartunoŭ z kamientaryjaŭ pra «ałtar dla achviaraprynašeńniaŭ».
Śpiavajučyja drevy — častka miemaryjalnaha prajekta Sad Orchestra. Jaho aŭtar — Maćviej Saburaŭ, arhanizatar znakamitaha fiestyvalu Sprava, jaki ŭžo šmat hadoŭ pravodzicca na hetaj ža łakacyi, u lesie na bierazie Čarejskaha voziera.
Kožnaje z dreŭ — svojeasablivy pomnik zahinułamu muzykantu abo dziejaču kultury, jakija byli źviazany ź fiestyvalem. U Sad Orchestra užo jość drevy, pryśviečanyja pamiaci viadomaha barabanščyka Arcioma Zaleskaha, avanhardnaha hitarysta Leanida Naruševiča i režysiora i teatralnaha krytyka Alaksieja Strelnikava.
— Ja va ŭzroście, kali pamirajuć siabry i bajavyja tavaryšy. Sa mnohimi, kamu taksama ŭžo pad piaćdziesiat, žartuju, što chutka na pachavańni budziem bačycca čaściej. Dla mianie heta pra pryniaćcie śmierci. U našaj kultury pryniata bajacca jaje. Ja voś, naprykład, baču ŭ śmierci niejki važny rubiež dla analizu žyćcia. Ci zastaniecca paśla ciabie niejkaje «recha»?
Miemaryjalnyja drevy z Sad Orchestra litaralna zabiaśpiečvajuć hetaje «recha». Kožnaje ź ich abstalavana adnapłatnym mikrakampjutaram, dynamikam i datčykami ruchu, siłkavanymi ad soniečnaj batarei. Ideja ŭ tym, što, kali čałaviek padychodzić da dreŭ, jany pačynajuć hrać muzyku i «džemić» pamiž saboj.
— My litaralna «skarmili» prahramie niekalki hadzin muzyki Loni Naruševiča i Arcioma Zaleskaha. Taksama ja napisaŭ treki na asnovie hałasavych paviedamleńniaŭ Lošy Stralnikava, adabranych jaho žonkaj. Drevy na asnovie hetych siempłaŭ nibyta impravizujuć, hrajučy adno z adnym, i kožny raz vydajuć unikalnuju miełodyju. Jany sinchranizavany pamiž saboj i mohuć padładžvacca pad adno adnaho. Kaniešnie, nie tak dobra, jak žyvyja muzykanty, ale dla dreŭ — całkam niadrenna.
Za realizacyjaj prajekta stajać składanyja techničnyja rašeńni, raspracavanyja cełaj kamandaj inžynieraŭ. Za hety hod, pryznajecca Maćviej, jon «napajaŭsia tak, što ŭžo niama sił, i amal navučyŭsia samastojna rabić mikraschiemy».
Vypadkovy słuchač navat moža paŭdzielničać u hetym niezvyčajnym kancercie: da dreva imia Arcioma Zaleskaha padklučany śpiecyjalny baraban, na jakim možna paihrać, i jaho huki stanuć častkaj ahulnaj fanahramy.
— U płanach taksama navučyć śpiecyjalnuju niejrasietku litaralna razmaŭlać hołasam Lošy. Heta mahčyma — my ŭžo zajmajemsia hetym pytańniem. Paśla jaho zastałosia bolš za 20 hadzin radyjopieradač, tamu materyjału dastatkova. Kali ŭsio atrymajecca, jaho maleńki syn zmoža litaralna pryjechać i pahavaryć z tatam.
U pierśpiektyvie sad zmoža papaŭniacca imiannymi drevami inšych zaŭčasna pajšoŭšych biełaruskich artystaŭ. Naprykład, blizkija siabry mastaka Zachara Kudzina ŭžo dali zhodu na stvareńnie dreva jaho imia.
— Spravu, kaniešnie, usio jašče strymlivajuć hrošy. Stvaryć jašče adno dreva, uličvajučy zakaz usich kamplektujučych, kaštuje minimum 300 dalaraŭ. Papiarednija rabilisia za košt prybytku ad fiestyvalu Sprava. Kali nam buduć dapamahać, my z zadavalnieńniem praciahniem hetuju spravu.
Na pytańnie «chacieli b vy sami stać drevam u svaim sadzie paśla śmierci?» Maćviej zadumaŭsia i adkazaŭ:
— Kaniešnie. Dumaju, kali heta zdarycca, maje siabry mianie nie pakinuć i niešta prydumajuć. Kali b ja byŭ «pamieraškaj» — ja b z zadavalnieńniem źlotaŭ u hetaje miesca, kab pahladzieć, jak usio atrymałasia.
— I apošniaje: ci vierniecca fiestyval Sprava u nastupnym hodzie?
— My zaraz jakraz ščylna zaniatyja hetym pytańniem. Vielmi spadziajusia, što tak, — usie šancy jość.
Cichanoŭski raskazaŭ, što treba było rabić u žniŭni 2020-ha62
Kamientary