Biełarusy ŭ armii Andersa: vystava adkryvajecca ŭ minskim muziei vajny
Z 2 vieraśnia pa 2 kastryčnika ŭ minskim muziei Vialikaj Ajčynnaj Vajny projdzie vystava «Biełarusy ŭ II Polskim Korpusie». Druhi Polski Korpus (polsk. Drugi Korpus Wojska Polskiego) — hałoŭnaja taktyčnaja i apieratyŭnaja adzinka Polskaha Vojska na Zachadzie padčas Druhoj Suśvietnaj Vajny. Jaho kiraŭnikom byŭ hienierał-lejtenant Uładzisłaŭ Anders. Da kanca 1945 hoda kolkaść korpusa aceńvajecca ŭ 100 000 sałdat.
Korpus udzielničaŭ u šmatlikich vajskovych apieracyjach padčas Druhoj suśvietnaj vajny. Svoj šlach jon pačaŭ u baraćbie z korpusam Romiela ŭ Afrycy. Davoli šmat biełaruskich žaŭnieraŭ atrymali polskija i brytanskija ŭznaharody za mužnyja bajavyja dziejańni. Samaja słaŭnaja staronka historyi hetaha korpusa — vyzvaleńnie ad nacystaŭ Italii. Z pačatku 1944 hoda jany apynulisia na Apieninskim paŭvostravie, dzie zmahalisia z nacystami. Viasnoj taho ž hoda ŭ korpusa atrymaŭsia praryŭ dźviuch umacavanych linij — Hitlera, pad Rymam, i Hustava, pad Monte-Kasina, dzie zahinuła šmat biełarusaŭ.
Praviadzieńnie vystavy stała mahčymym dziakujučy supolnaj pracy biełaruskich i polskich historykaŭ. Kalekcyjanier Ihar Mielnikaŭ, čyje ekspanaty buduć pradstaŭlenyja na vystavie, raspavioŭ «NN» padrabiaźniej ab tym, što zmohuć pabačyć naviedvalniki muzieja.
«Spačatku heta była polskaja vystava. Jana była zroblenaja «Radaj pa abaronie baraćby i pakutnictva». U 2011 hodzie jana była prezientavanaja ŭ Pieciarburhu. Ale dahetul hetaja vystava nie ŭtrymlivała biełaruskaha kantekstu. Tamu Polskaja Ambasada vyrašyła dadać biełaruskuju častku z majoj pryvatnaj kalekcyi. Vystava davoli ŭnikalnaja, tamu i miescam byŭ abrany muziej VAV.
Muziej, sa svajho boku, vystavić materyjały pra Juzafa Žamohina, žaŭniera Andersa, roznyja dakumienty i aryhinalnyja rečy. Ja ŭ svaju čarhu sfarmavaŭ kalekcyju ŭ vyhladzie troch uniform: uniforma kapitana 83-ha piachotnaha pałka, uniforma žaŭniera vojska polskaha vieraśnia 1939 hoda i aryhinalny mundzir kapitana 3-j dyvizii Karpackich stralcoŭ. Plus budzie vialikaja kolkaść ryštunku, zdymkaŭ, dakumientaŭ z majoj pryvatnaj kalekcyi. Niekatoryja ź ich ja atrymaŭ niepasredna ad svajakoŭ».
«Asnoŭnaje na vystavie — historyi zvyčajnych biełarusaŭ u pieryjad ź vieraśnia 1939 hoda da vieraśnia 1944 hoda i kanca Druhoj suśvietnaj vajny. Heta buduć historyi asobnych ludziej, jakija pačali svaju baraćbu z nacyzmam jašče na pačatku Druhoj suśvietnaj, prajšli žudasy HUŁAHu i paźniej vyratavalisia praz armiju Andersa i stali sapraŭdnymi žaŭnierami svabody. Takich biełarusaŭ byli sotni».
Polšča pryznała Alaksandra Mašenskaha niepažadanaj asobaj27
Kamientary