Vydańnie «Salidarnaść» parazmaŭlała ź ludźmi, jakija žyvuć u Biełarusi, kolki jany vydatkoŭvajuć na ježu ŭ miesiac. Apytali siamju z tryma dziećmi, maładuju paru, piensijanieraŭ i tych, chto žyvie adzin.
Alinie 23 hady, jana rodam z Maładziečna, ale žyvie i pracuje ŭ Minsku. U miesiac dziaŭčyna, jakaja žyvie adna, tracić kala 200-250 rubloŭ na pradukty.
«Raz na dva tydni ja kuplaju pa pačku krupaŭ — čaściej za ŭsio heta rys i hrečka, try-čatyry razy na tydzień pakiet małaka. Akramia hetaha — kavu i čaj, cukar, abaviazkova niešta sałodkaje, bo ja łasucha, harodninu — čaściej za ŭsio ahurki, piercy, pamidory, sadavinu — u asnoŭnym heta banany, hrušy i vinahrad. Za miasa i jajki ja nie płaču — pryvožu z domu».
***
Irynie i Dźmitryju 62 i 65 hadoŭ adpaviedna, muž i žonka atrymlivajuć piensiju i pracujuć. Razam ź imi žyvie sabaka, tamu vydatki na charčavańnie ŭklučajuć i korm dla hadavanca.
«Pakul my pracujem i atrymlivajem piensiju, u płanie ježy ni ŭ čym sabie nie admaŭlajem.
Ja nie liču, kolki vydatkoŭvaju hrošaj na charčavańnie, nie šukaju śpiecyjalna niejkija pradukty na źnižkach, ale viedaju, što tak robiać niekatoryja maje kalehi, — kaža Iryna. — U miesiac na pradukty my tracim kala 600 rubloŭ na dvaich».
Adzin pachod u kramu abychodzicca Irynie prykładna ŭ 70-100 rubloŭ, kali nie zakuplacca nadoŭha. Zakuplajucca muž i žonka čaściej za ŭsio ŭ «Hipa», «Susiedziach», «Sancie». Optam uziać krupy i kansiervy mohuć u «Hrošyku».
«U naš miesiačny praduktovy košyk abaviazkova ŭvachodzić miasa: kuryca, sa śvininy — šyja i palandvica, katletnaje, kaŭbasy, sardelki i sasiski. Dla sabaki ź miasnoha — jałavičnaja abrezka, piačonka i kurynyja sercy. Z ryby — arhiencina, karp, mintaj, skumbryja, paŭkiło krevietak, słabasalonaja stronha na buterbrody.
Z abaviazkovaha taksama jajki, tvaroh, kiefir, małako i syry — z apošniaha čaściej za ŭsio zvyčajny žoŭty miakki, radziej — sułuhuni i macareła. Z harodniny — pamidory, ahurki, kapusta, zielanina, z sadaviny — u asnoŭnym jabłyki, apielsiny, mandaryny, radziej — pamieła i vinahrad. Z krup — hrečka, rys, bułhur, makarony, časam piarłoŭka.
Akramia hetaha chleb, baton dla dyjabietykaŭ, pačak mołataj kavy i try pa 250 hram raspuščalnaj, minierałka niekalki razoŭ na tydzień, časam sok. Dla muža niekalki razoŭ na miesiac biaru piečyva, cukierki, šakaład».
***
Prykładna stolki ž traciać u miesiac i Kaciaryna z mužam Paŭłam, 40 i 46 hadoŭ adpaviedna. Ichni nabor praduktaŭ prykładna taki ž, jak u papiaredniaj pary.
«Adzin pachod u kramu, kali nie zakuplacca, abychodzicca ŭ 60-70 rubloŭ.
Kuplajem pradukty my zvyčajna ŭ «Jeŭraopcie» i «Sancie», na rynkach — siezonnaja harodnina i sadavina. Śpiecyjalna niešta na akcyjach nie vyšukvajem, niezaležna ad cany zaŭsiody biarom słaniečnikavy i aliŭkavy alej, harodninu, miasa i krupy. Na sadavinu amal nie tracimsia, kali biarom, to jabłyki, hrušy i hrejpfrut.
Stronhu ci stejki łasosia my nie biarom, z čyrvonaj ryby možam uziać harbušu, na buterbrody — łasoś, pry hetym kožny miesiac my kuplajem krevietki i midyi. Značnaja častka hrošaj sychodzić na kaŭbasy i viandliny — ich muž biare ŭ jakaści ssabojki na pracu.
Z abaviazkovaha ŭ nas taksama miasa, jajki, chleb, baton, tvaroh, śmiatana. Ź nieabaviazkovaha, ale toje, što časta prysutničaje — syr ź ćvillu, pielmieni, tušonka».
***
Lizie i Andreju pa 22 hady, na pradukty para vydatkoŭvaje 500-600 rubloŭ u miesiac, uličvajučy pachody ŭ kaviarni i dastaŭku.
«Času na hatavańnie ŭ nas asabliva niama, uličvajučy hrafiki pracy i toje, što ja sumiaščaju vučobu z pracaj. Tamu dla nas samaje prostaje rašeńnie — fastfud.
Niekalki razoŭ na miesiac my chodzim u «Depo», KFC, šaŭrmiarniu. U vychadnyja pa tradycyi śniedajem pa-za domam — u asnoŭnym heta «Vieršy», Let it be, Mon Nom — adzin śniadanak abychodzicca ŭ 50-60 rubloŭ na dvaich. Niekalki razoŭ na miesiac my zamaŭlajem dastaŭku — picu albo roły.
Z taho, što my abaviazkova kuplajem u praduktovych kramach — heta krupy, jajki, miasa, niešta zdobnaje».
***
Anhielinie i Michaiłu pa 34 hady, jany vychoŭvajuć traich dziaciej, małodšaj ź jakich niama jašče i hoda.
Na ŭsich členaŭ siamji na charčavańnie ŭ miesiac sychodzić 850 rubloŭ (heta biez uliku kormu dla žyvioł). Jašče 200-300 rubloŭ muž i žonka traciać na dastaŭku ryby i morapraduktaŭ.
«U naš praduktovy košyk uvachodziać kuryca, śvinina, kiłahram nahietsaŭ, adna-dźvie banki tušonki, dva pački pielmieniaŭ, try kiłahramy kurynaha i śvinoha faršu. Taksama ryba, krevietki, dźvie blašanki piačonki traski, blašanka šprotaŭ, časam ikra, — raskazvaje Anhielina. — Taksama para pałak kaŭbasy na miesiac, kurynaja vialenaja hrudka abo śviny karbanad.
Z małočnaha — šmat małaka, syr, masła śmietankovaje, johurty, tvaroh, śmiatana, tvarožny i płaŭleny syr, ražanka, kiefir, viarški. Jajki.
Z abaviazkovaha taksama harodnina — heta bulba, morkva, buraki, kapusta, cybula, piekinskaja kapusta, ahurki, pamidory. Na piercy ciapier cana kosmas. Z sadaviny aktualnyja ciapier jabłyki, apielsiny, mandaryny, kivi, časam vinahrad. Z krupaŭ — rys, hrečka, kuskus ci pcicim, makarony, a taksama kašy-šmatki.
Akramia hetaha — cukar, chleb, baton, chlabcy, klatčatka, dva vidy čaju, alej słaniečnikavy i aliŭkavy, muka, kava ŭ zierniach, arechi, suchafrukty.
Ź nieabaviazkovaha, ale toje, što zvyčajna prysutničaje — prysmaki. Heta piečyva, cukierki i ziefir».
***
Alena žyvie ŭ Minsku, ale bolšuju častku praduktaŭ kuplaje ŭ vioscy niepadalok ad stalicy. Vydatki na pradukty žančyna nie fiksuje, tamu nazvać navat prykładnuju sumu ŭ miesiac nie navažvajecca. Zatoje jana dobra pamiataje ceny na tyja ci inšyja pazicyi ŭ kramach i na rynkach.
«Ja saču, kab ježa była maksimalna naturalnaj abo ź minimalnaj apracoŭkaj. Pry lubym uzroŭni majho dachodu rablu narychtoŭki sa śviežych siezonnych praduktaŭ — doma zaŭsiody svaje uzvary i soki biez cukru, suchafrukty, travianyja harbaty, saleńni, kabačkovaja ikra, bakłažany, sousy, zamarožanyja lasnyja jahady».
Na Kamaroŭcy žančyna kuplaje situatyŭna halonku (8 rubloŭ za kiłahram), livier (3,5-5 rubloŭ za kiłahram) ci katletnaje miasa (6-15 rubloŭ za kiłahram), u posny pieryjad zamianiaje jałavičynu na fasolu, nut, sačavicu (6-12 rubloŭ za kiłahram), arechi hreckija i funduk (8-20 rubloŭ za kiłahram).
«Z ryby i morapraduktaŭ najčaściej kuplaju sieladziec śviežamarožany (6-7 rubloŭ za kiłahram) ci harbušu (18 rubloŭ za kiłahram) i salu ich sama, midyi (12 rubloŭ za kiłahram), i radziej, kali vielmi chočacca, krevietki (21-23 r/kh).
U vioscy Alena kuplaje małako i sama robić ź jaho viarški, syr, kiefir, tvaroh, śmiatanu i zhuščonku. Litr małaka kaštuje prykładna 3,5 rubla, usiaho ŭ miesiac žančyna kuplaje 12-15 litraŭ. Tam ža žančyna kuplaje jajki pa piać rubloŭ za dziasiatak, radysku 2,5 rubla za pučok i zielaninu.
«Taksama ja lublu śpiełyja syry, vybiraju na Kamaroŭcy jakasny syr biełaruskaj vytvorčaści pa canie kala 38 rubloŭ za kh, i kuplaju kiłahram na miesiac.
Bulbu biaru ŭ najbližejšaj kramie pa 0,80 rubla za kh, roźnicy ŭ jakaści ŭ paraŭnańni ź viaskovaj bulbaj nie baču. U kramie taksama biaru morkvu, cybulu, buraki — starajusia kuplać u «Hrošyku», bo adnolkavy tavar u paraŭnańni ź inšymi sietkami tam kaštuje značna tańniej, a na Kamaroŭcy z ruk padobny pa jakaści — daražejšy ŭ dva razy.
Pad rukoj u mianie taksama zaŭsiody horki šakaład. Raniej u sietkach možna było kupić jakasnuju plitku šakaładu francuzskaj vytvorčaści pa davoli nizkaj canie — 10 rubloŭ za 200 hram, ciapier jaho niama, i ja kuplaju biełaruski na akcyjach pa 2,5-3,5 rubloŭ za plitku 100 h. Biez akcyj šakaład nie samaj vysokaj jakaści kaštuje nieapraŭdana, z majho punktu hledžańnia, doraha — kala 6 rubloŭ za 100 hram.
Z krup doma zaŭsiody jość hrečka i celnaziernievaja aŭsianka, bury rys. Na hrečku ceny značna vyraśli, a aŭsianku znajści stała prablemaj, celnaziernievuju znajšła tolki ŭ adnoj bujnoj sietcy. Taksama kuplaju jakasnyja spahieci ź ćviordych hatunkaŭ pšanicy — u asnoŭnym na akcyjach pa 3,5 rubla za pačak.
U apošni čas zaŭvažyła, što mocna vyraśli ceny na sol. Biełaruskuju starajusia nie kuplać zusim — jana to ź jodam, to jašče z čym, i pry hetym nie vielmi čystaja. Paru hadoŭ tamu kupiła himałajskuju bujnuju i ŭ jakaści stałovaj soli karystajusia joj. Dla hatavańnia kuplaju marskuju, jaje chapaje nadoŭha».
«Ja stała fanatam sekandaŭ». Što ludzi šukajuć u hetych kramach i kolki hatovyja pakidać tam hrošaj?
«Ekspabieł» jašče niekalki dziesiacihodździaŭ pražyvie». Što ciapier z HC, u jakim niekali adkryŭsia pieršy hipiermarkiet u Biełarusi?
Dzie abutak tańniejšy — na rynku abo ŭ kramie? Paraŭnali ceny
«Pakaštujcie i dalej hladzicie». U čym cymus minskaha fiermierskaha rynku «Usio svajo»?
Ciapier čytajuć
«Ja skazaŭ na videa, što mianie nie katujuć — na toj momant heta było praŭdaj. A paśla mianie bili dźvie hadziny». Ukrainski žurnalist dva hady pravioŭ u rasijskim pałonie — voś što jon pieražyŭ1
Kamientary