Biełaruskija mahiły ŭ Džordanvile

Śviatatrajecki manastyr u Džordanvile, štat Ńju-Jork, niepadaloku ad miažy z Kanadaju, miesca pałomnictva rasiejskich pravasłaŭnych viernikaŭ: tut znachodzicca rezydencyja pieršahierarcha RPZC mitrapalita Łaŭra, tut mieścicca seminaryja. U hetym centry rasiejskaha pravasłaŭja za miažoju jość i darahija biełarusam mahiły.

Samaja viadomaja, napeŭna, mahiła archijapiskapa Apanasa (Martasa) (8.09.1904-3.10.1983), aŭtara knihi «Biełaruś u histaryčnym dziaržaŭnym i carkoŭnym žyćci» (Buenas-Ajres, 1966). Jahonaju postaćciu j spadčynaju ŭsio aktyŭniej pačynajuć cikavicca biełarusisty: vydrukavanyja dźvie pracy ź jahonych archivaŭ, «Materyjały da Historyi Pravasłaŭnaj Biełaruskaj Carkvy» (Žyrovicy, 2004) i «Na nivie Chrystovaj» (Ńju Jork-Miensk-Varšava, 2005). Pisała pra jaho j našaja hazeta (A. Jurh «Rasiejcy nie datrymali dahavoru..». «Biełarus», № 491 śniežań 2003 h.). Mahiła Apanasa znachodzicca kala samaj carkvy.

Na śvieckich «novych» mohiłkach znajšli svoj apošni prytułak biełaruski piśmieńnik Uładzimier Siadura (Hłybinny) (24.12.1910-14.05.1995) i jahonaja žonka Iryna (13.07.1923-3.01.1998). Praŭda, ni pra jakuju «biełaruskaść» na mahiłach zhadak niama; pałomniki mohuć tolki daviedacca, što tut lažyć «profiessor litieratury».

I mała chto viedaje, što ŭ Džordanvile jość jašče adna biełaruskaja mahiła – taksama kala carkvy, na samym ušanavanym miescy. Heta mahiła zasnavalnika manastyra našaha ziemlaka archimandryta Pancielajmona (Nižnika).

Piotra Nižnik naradziŭsia 16.01.1895 h. u Rečycy u vialikaj sialanskaj siamji. Kali jamu spoŭniłasia 18 hadoŭ, baćki vyrašyli ažanić syna. Budučy śviatar nadta nie chacieŭ zavodzić ułasnuju siamju i, kab nia być ciažaram baćkam, adprasiŭsia ŭ Ameryku: niamała jahonych znajomych vypraŭlalisia za akijan, adkul, znajšoŭšy pracu, dasyłali hrošy dachaty. Baćki zhadzilisia, adno maci prasiła: «Synku, nie zhubi Boha».

U 1913 h. 18-hadovy junak stupiŭ na amerykanskuju ziamlu. Znajšoŭ sabie pracu – na cukrovym zavodzie ŭ pryharadzie Čykaha. 1918 hod staŭsia pierałomnym u žyćci junaka: 18 krasavika jon pastupaje ŭ Cichanaŭski manastyr, zasnavany ŭ 1905 hodzie archijepiskapam Paŭnočna-Amieerykanskim i Aleuckim Cichanam. U 1920 hodzie Piotra pastryhajecca ŭ manachi j jaho vyśviačajuć u ijeradyjakany, a 10 krasavika 1921 hodu ŭ san ijeramanacha.

Pra čas archimandryt Pancielajmon paźniej zhadvaŭ: «Za dziesiać hadoŭ u Cichanoŭskim manastyry ja pabačyŭ, jak niaprosta žyć sapraŭdnym manaskim žyćciom maładomu manachu. I ja pačaŭ zadumlacca pra inšaje miesca. U hetym mnie dapamoh ajciec Iosif, tady Ivan Andrejevič Kołas, jaki byŭ rehientam-psałomščykam u parafii. Jon pryjechaŭ da nas u manastyr pažyć – hetak my paznajomilisia. Razam my nadumali zarabić trochu hrošaj, kab nabyć jaki kavałak ziamli. Z hetaj metaju ja pajšoŭ pracavać na zavod Sikorskaha ŭ Stratfardzie. I ŭ 1928 hodzie nabyli ziamlu, na jakoj siońnia mieścicca naš Śviata-Troicki manastyr. Ale my praciahvali pracavać na zavodzie, pakul całkam nia vypłacili pazyku. U 1930 hodzie viasnoju paśla Paschi ja pakinuŭ pracu i pryjechaŭ na svaju ziamlu. Pieršym maim nabytkam u haspadarku byŭ imbryk».

Viasnoju 1935 hodu ajcom Pancielajmonam i manachami, što byli dałučylisia da jaho, była zbudavanaja carkva ŭ honar Troicy, narychtavany matarjał na dom z 16 kielij, nabyli karovu j koniej. Ale na aśviačeńnie carkvy adbyłosia niaščaście: ad śviečki zaharełasia carkva, i ŭ ličanyja imhnieńni na vačoch manachaŭ - zhareła. Treba było pačynać usio spačatku.

U siaredzinie 40-ch hadoŭ manachi całkam raźličylisia z pazykaju za ziamlu, navat nabyli dadatkovuju; uźviali prybudovy dla karoŭ, zajmieli najsučaśniejšy linatyp, drukarski varštat. Ajciec Pancielajmon choć i nie zajmieŭ adukacyi, adnak ličyŭ knihadrukarskuju pracu vielmi važnaju; što praŭda, rabiŭ heta svojesabliva: z raoznych knihaŭ vydziraŭ upadabanyja kavałki i złučaŭ ich u adnu novuju. Jahonyja vydańni j siońnia zachoŭvajucca ŭ manastyry.

Archimandryt Pancielajmon pražyŭ doŭhaje žyćcio i adyšoŭ u 1984 h.

Biełarus (Ńju-Jork)

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0