Da 12 hadoŭ kałonii. U jakoj niebiaśpiecy mohuć apynucca biełaruskija ekśpierty
29 červienia ŭ aeraporcie zatrymali ekśpiertku Taćcianu Kuzinu. Niekalki tydniaŭ było nieviadoma za što, ale pry abskardžvańni miery ŭtrymańnia vyśvietliłasia, što siłaviki vinavaciać jaje ŭ zaklikach i dziejańniach pa zachopie ŭłady niekanstytucyjnym šlacham. Joj pahražaje až da 12 hadoŭ kałonii. Razam ź jurystam raźbirajem, u čym jaje abvinavačvajuć i ŭ jakoj niebiaśpiecy mohuć apynucca biełaruskija daśledčyki.
Taćciana Kuzina — mahistr palitałohii, pracavała ŭ EHU i Biełaruskim instytucie stratehičnych daśledavańniaŭ, adna z zasnavalnic Škoły maładych mieniedžaraŭ SYMPA. Jana nie palityk, nie błohier — zajmałasia ekśpiertnaj, daśledčaj i analityčnaj dziejnaściu. Raspracoŭvała kancepcyju reformy dziaržaŭnaha kiravańnia, analizavała zvaroty ŭ dziaržaŭnyja orhany z sacyjałahičnaha punktu hledžańnia. U ŚMI Kuzina asabliva nie śviaciłasia. Ale ž ciapier prachodzić abvinavačanaj pa tych ža artykułach, što Maryja Kaleśnikava, Maksim Znak, «zmoŭščyki» Alaksandr Fiaduta i Juraś Ziankovič.
Jak tak vyjšła? Pasprabavali razabracca razam ź jurystam Andrejem Mačałavym.
«Kuzinu abvinavačvajuć pa častcy 3 artykuła 361 Kryminalnaha kodeksa. Što heta moža značyć: chutčej za ŭsio, jana raźmiaściła niedzie ŭ internecie tyja «zakliki da zachopu ŭłady» albo «zakliki da zamiežnaj dziaržavy». Miarkuju, što tut mohuć razhladacca mienavita dziejańni pa častcy 1, bo tam takaja farmuloŭka: «Publičnyja zakliki da zachopu ŭłady… albo ździajśnieńnia inšych dziejańniaŭ, nakiravanych na pryčynieńnie škody nacyjanalnaj biaśpiecy». Siarod advakataŭ, hetaja č. 1 art. 361 ličycca maksimalna «humovaj», bo kali napisana «inšych dziejańniaŭ», to pad heta možna padvieści amal luboje vykazvańnie, luboje dziejańnie. Ci raspaŭsiud materyjałaŭ z takimi zaklikami — banalna repost u sacsietkach.
Inšyja dziejańni, jakija pahražajuć nacyjanalnaj biaśpiecy, siońnia mohuć traktavacca vielmi šyroka. Uzhadajem, što siońnia ŭžo strym žurnalista pryznany dziejańniem, jakoje pahražaje nacyjanalnaj biaśpiecy. A «zakliki da zamiežnaj dziaržavy» — heta farmalna navat repost čužoha pasta, u jakim čałaviek zaklikaje da sankcyj ci ŭchvalaje ich».
Jašče adno abvinavačvańnie — č. 1 art. 357 KK —zmova albo inšyja dziejańni, ździejśnienyja z metaj zachopu ci ŭtrymańnia dziaržaŭnaj ułady niekanstytucyjnym šlacham.
«Heta nie taki «humovy» artykuł, — kaža Mačałaŭ. — Tak, možna pryciahnuć pad heta šmat jakuju dziejnaść, farmalna nieŭrehulavanuju zakonam. Ale samaje papularnaje, što siońnia mohuć traktavać jak zmovu — heta Kaardynacyjnaja rada apazicyi i jaje dziejnaść. Amal usio, što źviazana z Kaardynacyjnaj radaj traktujecca tak: KR niama ŭ Kanstytucyi, adpaviedna, heta niekanstytucyjny vorhan, adpaviedna, niezakonnaje farmiravańnie, nakiravanaje na zachop ułady. Łohika takaja: stvaryli štości, niepraduhledžanaje zakonam, adpaviedna, heta niezakonnaje farmiravańnie».
Ci maje dačynieńnie Kuzina da Kaardynacyjnaj rady, nieviadoma, jak i toje, ci akazvała jana kansultacyi jaje udzielnikam. Ale ŭ tak zvanym pašyranym składzie KR ažno 5,5 tysiač čałaviek. Što, kožnaha možna pryciahnuć za zmovu?
«Čysta tearetyčna — tak, — praciahvaje juryst. — U siońniašniaj realnaści ja b nie ździviŭsia. Vidavočna, što KR stvarałasia nie z metaj zachopu ŭłady, a z metaj viarnuć situacyju ŭ krainie ŭ rusła zakonaŭ. Ale pradstaŭniki dziaržaŭnaj ułady ličać inakš. I vyklučać nielha ničoha».
Kamientary