Zdaroŭje

Leki pad nahami. Jak ludzi zdaraviejuć ad zvyčajnaha torfu

Torf — heta bahaćcie, jakoje ŭ nas u litaralnym sensie pad nahami. Lišak vilhaci, brak kisłarodu — mienavita ŭ hetych umovach stahodździami nazapašvajucca reštki raślin, utvarajučy heta rečyva. Pačakać jašče tysiaču hadoŭ — i torf pieratvorycca ŭ bury vuhal… Jaho čaściej za ŭsio vykarystoŭvajuć jak paliva i ŭhnajeńnie, ale jość i inšaje, mienš viadomaje prymianieńnie torfu, piša sajt «Słušna».

Srodak dla amaładžeńnia i hajeńnia ran

Z hłybokaj staražytnaści torf vykarystoŭvali ŭ lekavych metach. Ličyli, što torf amałodžvaje skuru, palapšaje rabotu imunnaj sistemy, chutka hoić rany. U pačatku XIX stahodździa ŭ Hiermanii, u horadzie Mejnberzie, była adkrytaja lačebnica. Krychu paźniej padobnyja ŭstanovy źjavilisia ŭ Polščy, Francyi i na terytoryi sučasnaj Litvy.

Torfam lačyli padahru, reŭmatyzm, sifilis, močapałavyja chvaroby, nieŭryt i nieŭrałhiju.

Pad kaniec XIX stahodździa pa ŭsioj Jeŭropie stali zachaplacca torfam jak lačebnym srodkam. Asabliva heta stała papularnym paśla taho, jak torfam za karotki čas vylečyŭsia rabočy na adnym z bałotaŭ Hiermanii.

U 1880 hodzie mužčyna mocna paraniŭ ruku. Tavaryšy zamazali jamu ranu mulaj z čornaha torfu. Paranieny adčuvaŭ siabie dobra i nie źviartaŭsia da doktara. Praz 10 dzion jon pryjšoŭ u kliniku pravieryć ranu. Akazałasia, što jana dobra zahaiłasia. Paśla takoha vypadku ŭ toj klinicy rany stali pieraviazvać marlevymi miašečkami, napoŭnienymi tarfianym paraškom. Lačeńnie ran takim čynam davała bliskučyja vyniki.

U chutkim časie ŭ Hiermanii pačali śpiecyjalna narychtoŭvać torf i navat ekspartavali jaho, jak lekavy srodak, u Francyju i Amieryku.

Torf šyroka ŭžyvali i ŭ čas Pieršaj suśvietnaj vajny, u tym liku tarfiany parašok sa staroha torfu. Daktary, jakija rabili paviazki z mochavym torfam, adznačali, što jany dobra sunimali bol.

Artryt, asteachandroz, radykulit…

Z daŭnich časoŭ torf, jak leki, brali na bałocie sa šmatlikimi kryničkami kala vioski Kryničnaja pablizu Hrodna. Pryčym, rabić heta treba było mienavita na ŭzychodzie sonca. Vannami z takoha torfu lačyli artryt, asteachandroz, radykulit i niervovyja chvaroby.

Zdabyčy torfa ŭ Biełarusi

Suchi mochavy torf zachoŭvajecca pa niekalki hod, nie patrabuje nijakich pryład dla apracoŭki, za vyklučeńniem ručnoj ačystki ad sučkoŭ i chvainak. Tarfiany parašok zdaŭna šyroka ŭžyvali dla sanitarnaj ačystki kłazietaŭ i abiezzaražvańnia roznych adkidaŭ. U 1930-ja hady torf dla lačeńnia šyroka vykarystoŭvali ŭ Biełaruskim dziaržaŭnym instytucie fizijaterapii ŭ Minsku, a z 1935 hoda — i ŭ hiniekałohii.

I ŭ Akademii navuk, i ŭ partyzanskaj ziamlancy

Viadoma, što ŭ hady Druhoj suśvietnaj vajny partyzanskim miedykam nie chapała pieraviazačnych materyjałaŭ. Na dapamohu pryjšoŭ usio toj ža bałotny torf. Śviežazdabytaje rečyva nahravali ŭ posudzie na vohniščy abo ŭ piečy, pracedžvali praz pałatno, zatym raźminali rukoj da płastyčnaj kansistencyi i nakładali na ranu ŭ vyhladzie aplikacyj pavierch paviazki.

Praciahłaść pracedury składała 20—40 chvilin pry tempieratury 40—42 hradusy. Zatym hetaje miesca abkručvali płašč-pałatkaj abo suknom. Lačeńnie pravodzili praź dzień, a ŭ niekatorych składanych vypadkach kožny dzień da zaciahvańnia rany. Jak vynikaje z dakładaŭ sa źjezda partyzanskich daktaroŭ, jaki pravodziŭsia ŭ mai 1945 hoda, takoje lačeńnie było vielmi efiektyŭnym i dapamahło viarnuć u šerahi šmat ciažkaparanienych bajcoŭ.

Paźniej vyśvietliłasia, što torf možna ŭžyvać i pry lačeńni ankałahičnych zachvorvańniaŭ. Tak, supracoŭnikami Instytuta torfu AN BSSR sumiesna ź Instytutam ankałohii i miedycynskaj radyjałohii Minzdaroŭja BSSR na praciahu šerahu hadoŭ pravodzilisia sumiesnyja daśledavańni pa vyvučeńni supraćpuchlinnaha ŭździejańnia bijałahična aktyŭnych rečyvaŭ z torfu. Dośledy pravodzili na łabaratornych žyviołach — myšach i pacukach z pryščeplenymi puchlinami. Było vyjaŭlena, što tarfianaja vada mocna zapavolvaje rost puchlin, pryčym nie adzin ich vid, a šerah roznych.

Siońnia torf šyroka vykarystoŭvajuć u torfahrazielačeńni. Užyvajuć sucelny torf i jaho ekstrakty. Mnohija rečyvy ŭ im majuć bakterycydnyja i supraćzapalenčyja ŭłaścivaści. Z torfu robiać materyjał dla pieraviazki ran, supraćzapalenčyja mazi i nastojanki. Etyłavyja vyciažki z tarfianych smoł vykarystoŭvajucca ŭ hiniekałohii i stamatałohii. Dubilnyja rečyvy i fienoły spryjajuć hajeńniu erozij i jazvaŭ na ślizistaj abałoncy.

Vierchavy torf sa słaboju stupieńniu raskładańnia — vydatny napaŭnialnik dla matracaŭ, padušak. Heta ekałahična čystaja syravina, jakaja vydatna ŭbiraje pot, hnoj i vilhać, źniščaje hniłasny pach, nie daje razmnažacca bakteryjam i chatnim klaščam, nie vyklikaje alerhii. Pierad vykarystańniem materyjał prasušvajuć, čyściać i prybirajuć raślinnyja vałokny.

Torf možna prymianiać taksama zamiest hrełak, lodnych puchiroŭ, bo jon na doŭhi čas zatrymlivaje ciepłyniu ci choład. Jaho dobra zahortvać u marlu abo pałatno, ablivać ściudzionaj vadoj, kali patrebny chałodnyja kampresy.

Torf možna prymianiać dla zachoŭvańnia zapasaŭ lodu ŭ letni čas. Hurby lodu zasypajuć toŭstym słojem torfu, i navat u ciopły čas lod nie rastaje. Taksama možna zachoŭvać miedykamienty i pradukty, jakija chutka psujucca, ich zasypajuć tarfianym paraškom i trymajuć u tarfianych lednikach. Možna abkrucić tarfianym słojem butelki z haračaj vadoj i takim čynam mieć napahatovie ŭ luby čas haračuju vadu dla hrełak, kampresaŭ, pićcia dla chvorych, injekcyj i h.d.

Jelnia

Ekstrakt torfu dadajuć u kremy, łaśjony. U sanatoryjach i spa-sałonach niaredka sustrakajecca pasłuha «tarfianaja vanna», abo lačeńnie aksidam torfu. Takaja pracedura zdymaje boli pry artrytach, zapaleńni skury. Jana palapšaje krovazvarot i spryjaje amaładžeńniu.

Z torfu vyrablajuć roznyja filtry. Materyjał zdolny zatrymlivać vuhlakisły haz i taksičnyja rečyvy, tamu tarfianyja pavietranyja filtry ŭstaloŭvajuć na kominach fabryk i zavodaŭ.

Toje, što torf dla Biełarusi — resurs stratehičny, stała zrazumieła jašče ŭ pačatku minułaha stahodździa. U 1930-ja hady byŭ stvorany instytut torfu, ciapier jon nazyvajecca Instytut pryrodakarystańnia, ale sutnaści heta nie pamianiała. Navukoŭcy pa-raniejšamu bačać u hetym vykapni vialikija pierśpiektyvy.

A jašče z hetaj syraviny možna atrymlivać aktyvavany vuhal, jaki naša kraina pakul całkam impartuje.

U pradukcyi z torfu vialiki patencyjał i dla impartazamiaščeńnia. U Bresckaj vobłaści ŭžo naładzili vytvorčaść hleby dla vyroščvańnia šampińjonaŭ. Raniej jaje zakuplali ŭ Polščy, adnak užo pierakanalisia, što ajčynny anałah nie sastupaje ŭ jakaści.

Usiaho ŭ Biełarusi zdabyvajuć kala 40 vidaŭ torfu! Niekatoryja ź ich — vielmi redkija i kaštoŭnyja. I hałoŭnaje, što, u adroźnieńnie ad nafty ci hazu, torf — resurs adnaŭlalny. Tak što hetaje pryrodnaje bahaćcie faktyčna nievyčerpnaje, karystacca im zmohuć jašče mnohija pakaleńni biełarusaŭ.

Kamientary

Ciapier čytajuć

Śpiavačku Meryjem Hierasimienka na praciahu dvuch hadoŭ źbivaŭ muž43

Śpiavačku Meryjem Hierasimienka na praciahu dvuch hadoŭ źbivaŭ muž

Usie naviny →
Usie naviny

«Kava stanie raskošaj». Biełarusy šakavanyja cenami ŭ kramach16

«Apantanaści hieapalitykaj, jak u Rasii, u nas siońnia niama». Historyk parazvažaŭ, ci pieražyvuć biełarusy «russkij mir»16

Rubia patłumačyŭ zajavu Trampa pra zbroju dla Ukrainy za košt NATA

«Horad pracoŭnaj słavy 1941—1945». U Baranavičach adkryli manumient ź dziŭnaj nazvaj9

U Biełarusi i Rasii raspracujuć štučny intelekt z tradycyjnymi kaštoŭnaściami4

Asudzili za «sadziejańnie ekstremizmu» byłoha dyrektara škoły

Vučonyja znajšli ahromnistaje radovišča zołata, jakoje źmiaščaje 99,999% usiaho zołata płaniety8

U Polščy adbyłosia DTZ z aŭtobusam, poŭnym biełarusaŭ3

Makron zajaviŭ pra hatoŭnaść adpravić va Ukrainu 50 tysiač vajskoŭcaŭ6

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Śpiavačku Meryjem Hierasimienka na praciahu dvuch hadoŭ źbivaŭ muž43

Śpiavačku Meryjem Hierasimienka na praciahu dvuch hadoŭ źbivaŭ muž

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić