Валеры Лабко

7 кастрычніка ня стала Валер’я Лабка. Ён памёр у Вільні, раптоўна. Спынілася сэрца.

Біяграфіі ці ня ўсіх беларускіх фатографаў, чые імёны сёньня вядомыя ў сьвеце, абавязкова маюць радок «вучыўся ў Валер’я Лабка. Для папярэдняе гэнерацыі беларускіх фатографаў ягонае імя было легендаю. У 1980‑я гады рамантыкі вырашылі вярнуць фотаграфіі былую значнасьць, вярнуць яе ў мастацтва. Гэтак паўстаў фотаклюб «Менск» і студыі пры ім, якой кіраваў і Валеры Лабко. Ён выявіў сябе геніяльным пэдагогам, які назапашваў усё новыя і нязнаныя раней спосабы выкладаньня. У выніку аўтарская студыя Лабка мела ўсё новыя наборы: былі і другая і й трэцяя студыі. Гэтак Валеры Лабко стаў легендаю, настаўнікам, які сваім вопытам і працамі паўплываў на творчы лёс многіх фатографаў Беларусі.

Менавіта

са зьяўленьнем гэтых студыяў і наступным бурным творчым ростам яе выпускнікоў, перадусім «студыі 3», стала магчымым гаварыць што ўнікальны экспэрымент удаўся — паўстала нацыянальная школа фотамастацтва.

«Панарама», «Беларускі клімат», «Мета».

Увесь сьвет дазнаўся пра вучняў Лабко пасьля выданьняў манаграфіяў «Іншабачцы», што выйшла ў Фінляндыі й Photo Manifesto, што выйшла ў Амэрыцы, пасьля беларускіх выставаў у Нью‑Ёрку і Балтымары.

Пасьля таго, як Валеры Лабко запачаткаваў грунтоўную рубрыку «Творчая фатаграфія» у часопісе «Мастацтва», адраджэньне гэтага драматычнага віду творчасьці ў Беларусі стала фактам. У пачатку бурных 1990‑х гадоў ім былі падрыхтаваныя кнігі па фатагарафіі, шэраг выставаў і багата публікацыяў, вялікая выстава ў Бэрліне, каталёг «Fotografie aus Minsk». Творы беларускіх фатографаў, вучняў Лабка, трапляюць цяпер у музэйныя калекцыі Эўропы і Амэрыкі. Творы іх настаўніка, самога майстра, зьберагаюцца цяпер у калекцыях Музэю сучаснага мастацтва ў Стакгольме і ў Дацкай каралеўскай бібліятэцы.

Валеры Лабко стаў адным зь беларускіх першапраходцаў сьвету Інтэрнэту. Яшчэ ў 1996‑м годзе ён у адным з першых аглядаў інтэрнэту выславіў славутую сэнтэнцыю: «чым больш інтэрнэту, тым менш сацыялізму, і наадварот ‑‑ чым больш сацыялізму, тым менш інтэрнэту». Валеры Лабко быў аўтарам і ўдзельнікам шматлікіх праектаў беларускага інтэрнэту: «New Town — Новы Горад», «Ecohome — Экадом», «Nature — Прырода», «Poetry — Паэзія» ды іншых. Але, перадусім, гэта праект парталу «Zniata».

Апошнім ягоным вялікім праектам было выкладаньне ў Эўрапейскім гуманітарным унівэрсітэце. Пад ягоным кірўніцтвам узімку зьдзейсьніўся студэнцкі экспэрыментальны фотапраект «Няісная Эўропа».

Напісаць ягоны жыцьцяпіс нялёгка. Як майстар фотасправы Валеры Лабко стаў аўтарам шэрагу ўнікальных тэхналёгіяў у галіне праяўкі і друку. Несупыннае экспэрымэнтатарства й асабісты нонканфармізм Валер’я Лабка спалучаліся зь вернасьцю клясычным традыцыям. Пранёс ён і вялікую любоў да сваіх вучняў, якім не шкадаваў ані часу, ані чалавечае цяплыні.

Бывай, сябра, калега і настаўнік. Сьветлая памяць!

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0