Мова11

Як называюцца ягады і садавіна ў розных рэгіёнах Беларусі

Чарэшля, мыдвэдыны, гарабіна. Што значаць гэтыя назвы ягад і садавіны? У Беларусі існавала і існуе дагэтуль розная колькасць назваў звычайных для нас раслін, у прыватнасці ягад.Выданне Palatno расказвае, як называюцца ягады і садавіна ў розных беларускіх рэгіёнах.

рабіна, беларускія ягады, беларускія дрэва, беларуская садавіна, як гавораць беларусы

Чарэшня

У чарэшні былі тры розныя назвы на беларускіх землях. Па-першае, назва чарэшня была агульна ўжыванай на ўсходзе і захадзе, поўдні і поўначы Беларусі. Аднак існавалі рэгіянальныя адрозненні.

Напрыклад, на Гродзеншчыне зафіксавана назва чарэшля.

Ад Гродзеншчыны да Гомеля, абмінаючы Палессе, зафіксавана назва цярэшня.

Плады дзікай яблыні

Назвы пладоў дзікай яблыні па ўсім абшары беларускіх земляў вар’іраваліся.

Найбольш распаўсюджанай назвай была дзічкі. Гэтую назву фіксавалі па ўсёй тэрыторыі Беларусі, так называлі плады дзікай яблыні і на Палессі, і на Віцебшчыне.

На ўсходняй частцы Віцебскай і Магілёўскай абласцей больш распаўсюджанымі назвамі былі лясоўкі, ляскоўкі і паляўкі.

На Палессі і Гомельшчыне дзікія яблыкі называліся алескавыя яблыкі, лясныя і лесавыя яблыкі. А ў заходняй частцы Гродзеншчыны, бліжэй да Гродна, такія плады называлі проста дзікімі яблыкамі.

Рабіна

Рабіна мела не так шмат варыяцый. У асноўным яе так і называлі — рабіна. Аднак у паўднёва-заходняй частцы Беларусі яе называлі арабінай. На частцы Гродзеншчыны, бліжэй да Мінскай вобласці, дрэва мела назву гарабіна. На самым ускрайку захаду Брэсцкай вобласці існавала назва ораб.

Ажыны

Зусім розныя назвы былі ў ажыны. Гэтыя ягады называліся ажавінамі на Віцебшчыне і паўднёвай частцы Міншчыне. Ля Віцебска ажыны называлі сербалінамі і сурмалінамі. На землях паміж Мінскам і Магілёвам была распаўсюджана назва жавіны.

А яшчэ ў цэнтральнай Беларусі адзінкава зафіксаваная назва ягада ажэўніка. Таксама на Мядзельшчыне па-свойму называлі ажыну — чорнай малінай.

Аднак больш распаўсюджанай назвай на беларускіх землях было — ажыны.

На Палессі ажыны называлі яшчэ як мыдвэдыны, яжыны, важыны. Назва мыдвэдыны была распаўсюджана і каля Гродна.

чорныя парэчкі, чорная смародзіна, ягады, беларускія ягады, як гавораць беларусы

Чорныя парэчкі

Чорныя парэчкі

Назва чорных парэчак у Беларусі размяжоўвалася дзякуючы захаду і ўсходу. У заходняй частцы ягады называліся смуродзінай, а ва ўсходняй — смародзінай. На Магілёўшчыне чорныя парэчкі называлі смуродай. У паўночна-заходняй Беларусі зафіксаваная назва смароднік.

Ва ўсходняй частцы Гродзеншчыны чорныя парэчкі называліся баке.

А ці называлі чорныя парэчкі ў Беларусі ўласна парэчкамі? Так! Такія назвы зафіксаваныя ў паўночнай частцы Мінскай вобласці і на ўсходняй частцы Гродзеншчыны.

Суніцы

У заходняй частцы Беларусі суніцы называліся пазёмкі. Але найбольш распаўсюджанай назвай была суніцы.

На Магілёўшчыне, частцы Гродзеншчыны і Міншчыне суніцы называліся чырвонымі (краснымі) ягадамі.

Землянікай называлі гэты ягады адзінкава каля Віцебска і Магілёва.

шыпшына, дзікая роза, як говораць беларусы, ягады беларускія
Часам шыпшыну называлі дзікай розай

Журавіны

Журавіны так і называлі журавінамі амаль па ўсёй беларускай тэрыторыі. Аднак у кожным з рэгіёнаў існавалі свае адрозненні.

На Брэстчыне ўжывалася назва журахліны і жураўліны. На ўсходзе Беларусі разам з журавінамі выкарыстоўвалі назву клюква.

Шыпшына

У цэнтральнай і паўднёвай частках Беларусі шыпшыну так і называлі шыпшынай. Часткова ў цэнтральнай і ўсходняй частках ягаду называлі дзікай розай.

У заходняй Беларусі распаўсюджаная назва шыпшыннік і чыпчыннік. А на ўсходзе шыпшыну часцяком называлі шыпоўнікам.

Каментары1

  • .
    06.05.2025
    Гэта інфармацыя з вядомага «Лексічнага атласу беларускіх народных гаворак» (Мінск, 1993—1998).
    Аўтар "Палатна" бярэ мапы адтуль і апісвае іх словамі.
    Як папулярызацыя - добра, аднак губляецца нагляднасць, дакладнасць і схавана сапраўдная крыніца. Не вельмі чэсны падыход рабіць такі "капірайтынг".

    Атлас і ўсе схемы з яго паасобна ёсць анлайн.

Цяпер чытаюць

20-гадовая дзяўчына з Брэста запісала жартаўлівы тыкток пра смерць у ДТЗ — і ў той жа вечар разбілася2

20-гадовая дзяўчына з Брэста запісала жартаўлівы тыкток пра смерць у ДТЗ — і ў той жа вечар разбілася

Усе навіны →
Усе навіны

Прэм'ер Славакіі скокнуў у Дунай, каб даказаць, што здаровы5

«Мой дзед удзельнічаў у разгоне Усебеларускага з’езда!» Што расіяне пішуць пра Беларусь і беларускую гісторыю пад відэа Тамары Эйдэльман14

Авечкін падарыў Лукашэнку джэрсі са сваім аўтографам13

Украінскія дроны атакавалі Расію

«Засталося ўсяго 6 кватэр у горадзе». На выходныя 9 мая разабралі арэндныя кватэры ў Гродне, Брэсце і Мінску. Цэны ўражваюць5

Трамп вырашыў прыцягнуць Эрдагана для спынення вайны ва Украіне3

Арыштаваны каліновец Васіль Грачыха19

КДБ арыштаваў падазронага актывіста Паўла Бялюціна. У якой краіне гэта адбылося, невядома12

Сэкс-цацкі і DHL: як Расія з дапамогай блатных разгортвала дыверсійную сетку ў Еўропе1

больш чытаных навін
больш лайканых навін

20-гадовая дзяўчына з Брэста запісала жартаўлівы тыкток пра смерць у ДТЗ — і ў той жа вечар разбілася2

20-гадовая дзяўчына з Брэста запісала жартаўлівы тыкток пра смерць у ДТЗ — і ў той жа вечар разбілася

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць