Mikałaj Chalezin: Pinter aktualny dla Biełarusi

Ale jahonaja mova čužaja dla našaha neaburžuaznaha, miaščanskaha, kanservatyŭnaha teatru.

Pjesy nobeleŭskaha laŭreata Haralda Pintera nie karystajucca šyrokaj viadomaściu ni ŭ Biełarusi, ni ŭ našych susiedziaŭ. U Polščy tolki Novy teatar (Łodź) maje ŭ repertuary pastanoŭku «Dzień naradžeńnia Stenli». U 1970-ja Pinteravy pjesy stavili dosyć časta: u Polščy było pastaŭlena 15 tvoraŭ. U Biełarusi nobeleŭskaha laŭreata nia stavili ni za savietami, ni ciapier. I navat nie pierakładali. Tolki časopis «ARCHE» pierakładaŭ Pinteraŭ pamflet suprać vajny ŭ Iraku. Pierakładčyk Źmicier Kołas ličyć, što akurat aktyŭnaja antyamerykanskaja pazycyja dapamahła Pinteru atrymać sioleta Nobeleŭskuju premiju.

Dramaturh, hramadzki dziejač Mikałaj Chalezin adzin ź niamnohich u Biełarusi, chto dobra abaznany z tvorčaściu nabelijanta: «Kali pryjaždžaŭ Stopard, my abmiarkoŭvali, što šerah tvoraŭ Pintera byŭ by aktualny dla siońniašniaj Biełarusi». Aktualnaść Pinteravych pjes Chalezin bačyć u pošuku nietradycyjnaj teatralnaj movy. «Ale Pinter — adzin z tych aŭtaraŭ, jakija nie pasujuć ciapierašniamu biełaruskamu kantekstu. Jaho mova — čužaja dla našaha neaburžuaznaha, miaščanskaha, kanservatyŭnaha teatru. Nivodzin ź ciapierašnich biełaruskich teatraŭ nia moža zasvoić jaho movy: da hetaha nie padrychtavanyja režysery j aktory i zusim nie padrychtavanaja publika. Jana pryzvyčajenaja da movy savieckaha teatru».

Alaksiej Dudaraŭ ličyć, što «teatar nia moža być adnolkavym. Kali isnuje adzin tolki teatar absurdu — heta absurd. Kali isnuje adzin tolki teatar sacrealizmu — heta taksama absurd». Adnak i Dudaraŭ skieptyčna stavicca da perspektyvy pastanoŭki Pinteravych pjes na biełaruskaj scenie.

Ci ŭsio tak fatalna dla hledača z pjesami anhielskaha dramaturha? M.Chalezin ličyć, što jość hledačy, jakija prahnuć mienavita takoha teatru — nietradycyjnaha, avanhardnaha: «My — «Svabodny teatar» — stavim jakraz takija spektakli, dzie aktory havorać inšaj movaj. Jość moładź, jana nia chodzić u Kupałaŭski teatar, ale hatovaja pajści ŭ klub hladzieć «Psychoz» — vielmi składany spektakl. U hetym sensie Biełaruś — unikalnaja kraina, dzie kamedyjnymi, antrepryznymi, kamercyjnymi pastanoŭkami zajmajucca dziaržaŭnyja teatry, a surjoznyja pastanoŭki iduć u antrepryzach».

Nobeleŭskija laŭreaty-dramaturhi (Bekiet, Fo, Pinter) vyznavali novyja idei, tamu jany nie zapatrabavanyja ŭ Biełarusi, ličyć M.Chalezin. Pryčyna takoj sytuacyi — u palitycy: «Kali niama ščyraści ŭ ŚMI, jaje pačynajuć šukać u inšych sferach. Bo kožnaje valnadumstva, usialaki pošuk novych idej razburajuć asnovy ŭłady. Toje samaje z sučasnaj biełaruskaj litaraturaj. Ja byŭ vialikim skieptykam adnosna jaje zapatrabavanaści. Ale ja bačyŭ, jak u adnu ź mienskich kaviarniaŭ nabirajecca poŭnaja zala na paetyčnyja čytańni. Kali vyjšaŭ raman Uładzimiera Niaklajeva «Łabuch», u mianie pytalisia litaralna praź dzień, ci nie mahu ja znajści hety tvor, kab pačytać. Nie Šamiakina pytalisia. Tamu što ludzi šukajuć hetaj novaj ščyraści, novaj movy».

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0