Aleksijevič na nobieleŭskaj cyrymonii nahadała pra luboŭ i zahavaryła pa-biełarusku
«My śviedki novaj schvatki dabra i zła — śviedki i ŭdzielniki», — skazała Aleksijevič.
Dziakuju Šviedskaj akademii, skazała piśmieńnica ŭ svajoj pramovie na bankiecie ŭ honar nobieleŭskich łaŭreataŭ, za hetuju premiju, jakuju nie śmieju sabie prysvoić. «Ja razumieju jaje jak pakłon mnohim pakaleńniam savieckich ludziej» za ich pakuty «ŭ marksisckaj łabaratoryi pa stvareńni śvietłaj budučyni».
«Vialikaja ideja biaźlitasna pažyrała svaich dziaciej», — skazała Aleksijevič. Idejam nie balić, škada ludziej, dadała jana.
U pierabudovu my maryli pra svabodu, a apynulisia zusim u inšym stanie, skazała Aleksijevič. Uźnikli rasijski, biełaruski, kazachski aŭtarytaryzmy. «Pavolna vybirajemsia z-pad abłomkaŭ čyrvonaj impieryi», — skazała jana.
Jana pracytavała adnu z hieraiń svajoj knihi «Čas sekand-chend», u jakoj usia siamja zahinuła ŭ sibirskaj ssyłcy i jakaja śpiavała piśmieńnicy na kuchni: «Kipučaja, mahučaja, nikiem niepobiedimaja…» «Minułaje nie vypuskała jaje sa svaich drapiežnych abdymkaŭ, u joj usio žyła taja dziaŭčynka, u jakoj Stalin zabraŭ usio».
Paśla hetaha jana zahavaryła pra Biełaruś.
Jana padziakavała za toje, što paśla hetaj Nobieleŭskaj premii śviet budzie lepš viedać našu krainu.
Jana raskazała, što niekalki pakaleńniaŭ vyraśli ŭ Biełarusi paśla zdabyćcia niezaležnaści. U kožnaha ź ich była svaja revalucyja: ludzi vychodzili na Płoščy.
«Naša revalucyja nie pieramahła, ale hieroi hetaj revalucyi ŭ nas jość», — raskazała jana pra ŭdzielnikaŭ biełaruskaha zmahańnia za svabodu.
«Svaboda — heta nie chutkaje śviata, jak my maryli. Heta šlach, doŭhi šlach, ciapier my heta viedajem», — pryznała Aleksijevič.
«Znoŭ nadyšła epocha varvarstva, epocha siły, demakratyja adstupaje», — skazała piśmieńnica.
«My śviedki novaj schvatki dabra i zła — śviedki i ŭdzielniki, — skazała Aleksijevič. — Jak chutka źlataje z čałavieka kultura! Ale ja praciahvaju pisać, jak mianie vučyli maje nastaŭniki — biełaruskija piśmieńniki Aleś Adamovič i Vasil Bykaŭ, jakich ja siońnia z udziačnaściu ŭspaminaju, jak mianie vučyła maja ŭkrainskaja babula, jakaja čytała mnie «Kabzara» Tarasa Šaŭčenki na pamiać».
«Ja šukaju słovy lubovi. Nianaviść nas nie ŭratuje, nas uratuje luboŭ, ja spadziajusia», — skazała nobieleŭskaja łaŭreatka.
«Na raźvitańnie ja chacieła b, kab u hetaj cudoŭnaj zale prahučała biełaruskaja mova, mova majho naroda», — skazała Aleksijevič. I pračytała pa-biełarusku trochi ŭspamin, a trochi prypavieść.
«U adnoj biełaruskaj viosačcy staraja žančyna pravodziła mianie słovami. Chutka my razydziemsia z taboj u roznyja baki. Dziakuj tabie, što ty pasłuchała mianie i paniasieš maju bolku ludziam. Prašu ciabie, kali pojdzieš, ahlanisia na maju chatku, ahlanisia nie adzin, a dva razy. Druhi raz čałaviek ahladajecca nie pa čužyncy, a ŭžo z serca, — raskazała jana i skončyła. — Ja chaču padziakavać vam za vaša serca, za toje, što vy pačuli naš bol».
Apytanka
Ciapier čytajuć
Jeździli šukać navat u BSSR, a nieapaznanaje cieła 30 hadoŭ lažała ŭ śpiecschoviščy. Novyja detali zahadkavaha źniknieńnia ŭ ZŠA biełaruskaha piśmieńnika Mikoły Celeša22
Kamientary