Śviet55

Narastaje napružanaść miž Vieniesuełaj i Hajanaj. Ci mahčymaja novaja vajna?

Dniami ŭ siecivie stali raspaŭsiudžvacca videa, na jakich nibyta vidać pačatak bajavych dziejańniaŭ pamiž vojskami Vieniesueły i Hajany za sprečny rehijon Esekiba, bahaty naftaj i inšymi resursami. Videa byli fejkavyja, ale situacyja ŭ rehijonie moža značna pahoršać najbližejšymi dniami. Asabliva kali ŭ abiedźviuch krain jość upłyvovyja sajuźniki, jakija ŭ vypadku kanfliktu taksama nie zmohuć nie ŭmiašacca. Raskazvajem, što tam adbyvajecca.

Mapa Paŭdniovaj Amieryki (paŭnočnaja častka), na jakoj adlustravany Vieniesueła (žoŭtym koleram) i Hajana (čyrvonym koleram). Aranžavym koleram paznačany rehijon Esekiba, jaki naležyć Hajanie i na jaki pretenduje Vieniesueła. Fota: SurinameCentral / Wikimedia Commons

U kancy listapada ŭ sacsietkach stali masava źjaŭlacca videa nibyta pačatku vajny pamiž Vieniesuełaj i Hajanaj za sprečny rehijon Esekiba. Navinu aktyŭna raspaŭsiudžvali rasijskija Z-resursy, adnak paźniej vyśviatlałasia, što hetyja videa staryja i anijakaj vajny jašče nie pačynałasia.

Raspaŭsiudžvali fejki pra pačatak vajny i prarasijskija akaŭnty ŭ anhlijskim siehmiencie tvitara (X). Prykład adnaho z takich profilaŭ

Fejki zasnoŭvalisia na tym, što prezident Vieniesueły Nikałas Madura, jakoha padtrymlivaje Kitaj i Rasija (razam z režymam Łukašenki), byccam addaŭ zahad ab napadzieńni na Hajanu dla «adnaŭleńnia terytaryjalnaj cełasnaści Vieniesueły».

U rečaisnaści ž takoha zahadu aficyjna nie źjaŭlałasia, choć situacyja pamiž dźviuma krainami ŭ apošni čas sapraŭdy napalvajecca i moža pryvieści da sapraŭdnaj vajny. Bolš kankretyki ŭ pytańnie, ci pačniecca novaja vajna, dadaść refierendum u Vieniesuele, jaki maje adbycca ŭžo zaŭtra.

Na hetym refierendumie budzie vyznačacca, ci pryznaje Vieniesueła rehijon Esekiba svajoj terytoryjaj i jak mienavita kraina budzie viartać rehijon pad svoj kantrol.

Adno z pytańniaŭ refierendumu — ci varta Vieniesuele viartać Esekiba mirna praź Mižnarodny kryminalny sud. Jašče adzin punkt stavić pytańnie, ci treba Vieniesuele aficyjna stvaryć novy «štat Esekiba» i dadać rehijon da svaich isnych 23 štataŭ, što faktyčna i jurydyčna paciahnie aneksiju bolš jak pałovy terytoryi Hajany.

Sam Nikałas Madura ŭ svaim tvitary napiaredadni refierendumu aktyŭna prasoŭvaje ideju aneksii i vajny.

Situacyja admietnaja jašče tym, što ŭ abiedźviuch krain jość upłyvovyja sajuźniki, jakija ŭ vypadku kanfliktu taksama nie zmohuć nie ŭmiašacca. Raskazvajem, čamu Esekiba źjaŭlajecca sprečnaj terytoryjaj i jaki budzie raskład sił u vypadku vajny.

Viekavaja sprečka i mnostva resursaŭ 

Terytoryja Vieniesueły ŭ pačatku XIX stahodździa paśla abviaščeńnia niezaležnaści ad Ispanii. Rehijon Esekiba tady jašče ŭvachodziŭ u skład Vieniesueły, a adnajmiennaja raka Esekiba adździalała Vieniesuełu ad brytanskaj kałonii Hajana. Fota: Wikimedia Commons

Padčas ispanskaha vaładarstva ŭ Paŭdniovaj Amierycy rehijon Esekiba (nazvany ŭ honar raki Esekiba, jakaja adździalała Vieniesuełu ad kałanijalnych terytoryj Brytanskaj impieryi) uvachodziŭ u skład Vieniesueły, jakaja poŭnaściu kantralavałasia Ispanijaj. Situacyja zastałasia takoj ža i paśla taho, jak u 1811 hodzie Vieniesueła abviaściła niezaležnaść ad Ispanii i zatym viała vajnu ź joj za svoj suvierenitet.

Na toj momant rehijon nie ŭjaŭlaŭ vialikaj kaštoŭnaści i słužyŭ tolki prymiežžam da Hajany, jakaja tady była brytanskaj kałonijaj. Ale situacyja rezka pamianiałasia, paśla taho jak Vieniesueła pačała vajnu ź Ispanijaj.

Brytanskija kałanisty vyjavili vielizarnuju kolkaść zołata i miedzi na zachodnim bierazie raki Esekiba, što pryviało da zachopu rehijona Brytanskaj Impieryjaj i dałučeńnia jaho da Hajany.

«Hetaja aneksija była potym aficyjna pryznanaja praź Mižnarodny arbitražny sud u Paryžy ŭ 1899 hodzie. Tolki małaja častka rehijona Esekiba była viernutaja Vieniesuele, jakaja paśla taho ŭsialak sprabavała asprečyć heta rašeńnie i viarnuć usie stračanyja terytoryi. U samim rehijonie na toj momant užo daminavała anhłamoŭnaje nasielnictva, što adbivałasia na nastroi miascovych žycharoŭ viartacca ŭ skład ispanamoŭnaj Vieniesueły», — piša vydańnie The Guardian.

Hetaja sprečka mocna abvastryłasia ŭ 2015 hodzie, kali amierykanskaja kampanija ExxonMobil znajšła ŭ Hajanie, asabliva ŭ rehijonie Esekiba, vializnuju kolkaść vysakajakasnych radoviščaŭ nafty, što pieratvaryła Hajanu ŭ adnu z samych dynamičnych ekanomik śvietu. 

Ułady Vieniesueły na fonie hetaha adkryćcia abvinavacili ZŠA i ich sajuźnikaŭ u rabavańni spradviečnych vieniesuelskich terytoryj «šlacham uzakonienaha kałanijalizmu».

U svaju čarhu, Hajana ŭ 2018 hodzie źviarnułasia ŭ Mižnarodny kryminalny sud, kab abaranić siabie ad napadaŭ Vieniesueły. 

Ale pytańnie nie tolki ŭ resursach. Jak adznačaje The Guardian, pytańnie prynaležnaści Esekiba — heta adzinaja bujnaja prablema ŭ Vieniesuele, jakaja abjadnoŭvaje ludziej usich palityčnych pohladaŭ. Vieniesuelski ŭrad vykarystoŭvaje heta pytańnie, kab abjadnać nasielnictva i padrychtavać spryjalnuju hlebu dla nastupnych prezidenckich vybaraŭ.

Va ŭzbrojenych siłach Vieniesueły słužać bolš za 300 tysiač čałaviek, u toj čas jak armija Hajany — heta 3500 čałaviek, uzbrojenych maksimum kulamiotami i paraj starych beteeraŭ. Adnak Hajanu padtrymlivajuć Brazilija, Vialikabrytanija i ZŠA, apošnija majuć kantynhient, raźmieščany na terytoryi Hajany. 

Armija Brazilii ŭžo ŭmacoŭvaje miažu ź Vieniesuełaj na fonie vieniesuelskaha refierendumu, paviedamlajuć brazilskija miedyja.

Vieniesueła taksama nie hublaje času i pahražaje mabilizavać vojski. Ale pačatak poŭnamaštabnaj vajny moža paciahnuć za saboj niepasredny kanflikt z ZŠA i Brazilijaj, čaho Vieniesueła nie moža sabie dazvolić.

Naadvarot, apošnim časam išoŭ praces paciapleńnia adnosin pamiž Vieniesuełaj i ZŠA, jakija sprabujuć vyvieści Vieniesuełu z-pad upłyvu Rasii i Kitaja.

«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny

PADTRYMAĆ

Kamientary5

  • Hžiehoš
    02.12.2023
    U balivaryjcau niama anijakaha šansa u supraćstajanni z 'anhłamounymi, dy jašče z 'Vialikim Bratam'- susiedam... Brazylijaj...
  • Hańba
    02.12.2023
    "Vintoŭka - heta śviata, usio lacić u ..."
  • Ennot
    03.12.2023
    Eśsiekibo naš!
    Biełaruskije kompanii smohut postroiť ahrohorodki i sielsoviety.

Ciapier čytajuć

Biełaruś zaniała druhoje miesca pa złačynnaści siarod jeŭrapiejskich krain. Jak ža składali taki rejtynh?5

Biełaruś zaniała druhoje miesca pa złačynnaści siarod jeŭrapiejskich krain. Jak ža składali taki rejtynh?

Usie naviny →
Usie naviny

Ekśpiertka padzialiłasia łajfchakam, jak atrymać šenhien chutčej i na bolš praciahły termin2

«My nie hublajem nadziei, choć my i nie naiŭnyja». Radasłaŭ Sikorski pra pierśpiektyvy svabodnaj Biełarusi1

Tramp raskrytykavaŭ Zialenskaha za zajavu, što Ukraina nikoli nie pryznaje Krym rasijskim22

Polskaja prakuratura nie daje zhody na razhałošvańnie infarmacyi pa spravie Mielnikavaj

Prapahandyst z Mazyra pad vyhladam apytańnia miascovych žycharoŭ apublikavaŭ «mierkavańni» fejkavych piersanažaŭ z partretami ź internetu

Ukrainskija vajskoŭcy zachapili ŭ pałon hramadzianina Sieniehała

Barysaŭskaja vakalistka ličyć, što 1000 rubloŭ — dobry zarobak dla maładoha śpiecyjalista. Ź joj mnohija nie pahadzilisia6

Łukašenka zabaraniŭ jurasobam pradavać bieśpiłotniki biez uzhadnieńnia ź dziaržaŭnymi orhanami

Sikorski: Niezaležnaść Biełarusi zaležyć ad vyniku vajny1

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Biełaruś zaniała druhoje miesca pa złačynnaści siarod jeŭrapiejskich krain. Jak ža składali taki rejtynh?5

Biełaruś zaniała druhoje miesca pa złačynnaści siarod jeŭrapiejskich krain. Jak ža składali taki rejtynh?

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić