«Ludzi chočuć kłasičnaje. Navošta prydumvać inšaje?» Biełaruska ŭ Varšavie piače torty i pirožnyja sa smakam, jak u dziacinstvie
Alena, jaje muž i maleńkaje dzicia pierajechali ŭ Varšavu z Hrodna ŭ 2020 hodzie. Psichołah pa adukacyi, Alena nie vyjšła na pracu, a zastałasia doma z dačkoj. Pakul muž uładkavaŭsia elektrykam, jana vyrašyła piačy chleb i torty sa smakami, znajomymi ŭsim biełarusam.
«Nichto nie płanavaŭ, što heta budzie pracaj»
Śpiarša ideja była takoj — śpiačy čorny chleb, jakoha tak brakavała siamji ŭ Varšavie. Kali Alena pačała vypiakać bolš, čym muž z dačkoj paśpiavali źjeści, jana vyrašyła pradavać.
«Nichto nie płanavaŭ, što heta budzie pracaj. Prosta prapanavać ludziam — čamu nie? Tamu što na toj momant nichto nie prapanoŭvaŭ naš chleb čorny».
Akaŭnt «Čorny chleb» u instahramie Alena stvaryła na adnym ź siamiejnych zastollaŭ. Nazvu prydumaŭ brat, a łahatyp namalavała jaho žonka — staronku kandytarka vyrašyła vieści pieravažna na biełaruskaj i polskaj movach. Pieršy bochan Alena pradała ŭ mai 2021 hoda znajomaj — za niekalki złotych (paru biełaruskich rubloŭ).
Pakrysie Alena pačała padvyšać ceny, tamu što pracavać za paru złotych joj stała niecikava. Na dziva, za vosiem złotych stali nabyvać bolš. Tady biełaruska pačała prapanoŭvać pa 15. Ludzi pytalisia: navošta nabyvać chleb za 15 złotych (pryblizna 13 biełaruskich rubloŭ), kali možna znajści jaho ŭ kramie za dva?
«Ja kažu: u vas jość vybar zaŭsiody. Voś składniki, ja ničoha nie chavaju. U mianie jość pastajannyja klijenty, jakija zaŭsiody kuplajuć pa try-čatyry bochany. Ciapier u mianie nielha kupić pa adnym — tolki ad troch na adnaho čałavieka ci źbiraju niekalki zakazaŭ. Ci kali dla siabie piaku i možna zabrać toje, što jość u najaŭnaści».
Torty biełaruska pačała rabić nie adrazu. Sałodkaje źjaviłasia ŭ asartymiencie praz dačku: žančyna padumała, što moža navučycca i zrabić joj na dzień naradžeńnia niešta smačnaje, u składzie čaho jana budzie ŭpeŭniena.
Ciapier u kandytarki možna zamović znajomyja biełarusam prysmaki: sočniki, śmiatańniki, aŭsianaje piečyva, pirožnyja «Bulbačka» ci «Košyki», a taksama torty — «Miedavik», «Napaleon», «Kijeŭski», «Praha» dy inšyja.
Pirožnyja buduć kaštavać 10—12 złotych (8—10 rubloŭ) za štuku, tort — 120—130 złotych (104—113 rubloŭ) za kiłahram.
«Ja nikoli ŭ žyćci nie padumała b, što ludzi tak lubiać «Leninhradski» tort»
Biełarusy źviartalisia da Aleny nie tolki z Varšavy, ale i z Łodzi — prasili dasłać «Leninhradski» tort praz paštamat. Byŭ listapad — z dastatkova chałodnaj dla torta tempieraturaj, i kandytarka pahadziłasia, niahledziačy na chvalavańnie.
«Uvieś toj dzień sačyła, jak tort jechaŭ. Razumieju, što tam nielha adsačyć, dzie mašyna jedzie i kurjer, ale chacia b kali jon u sarciravalnym centry apynuŭsia. Vielmi pieražyvała. I potym baču, što zabrali. Adrazu spytała, ci ŭsio akiej. Akiej. Heta byŭ cikavy vopyt, ale ja bolš nie chaču takoha».
Alena ździŭlajecca i vybaru biełarusaŭ — «Leninhradski» tort. Kandytarka ličyć, što pa recepcie heta padobna na piečyva z šakaładnym masłam, ale ludziam padabajecca. Hety vid torta ŭ jaje adzin z samych papularnych dla zamoŭ, razam z «Miedavikom» i «Napaleonam».
«Ale «Leninhradski»! Ja nikoli ŭ žyćci nie padumała b, što ludzi tak jaho lubiać i navat zachočuć, kab ja pierasyłała ŭ Łodź».
Prapanoŭvali dasłać tort i ŭ Aŭstryju, vykarystoŭvajučy śpiecyjalnuju mietalovuju skryniu. Kandytarka padziakavała za davier, ale paraiła znajści śpiecyjalista na miescy. Paabiacała, što kali sama pajedzie ŭ krainu, tady i zmoža dastavić sałodki padarunak — asabista.
«Ludzi chočuć kłasičnaje. Navošta prydumvać inšaje, kali jaho ŭ mianie nie buduć brać?»
Recepty dla tortaŭ i pirožnych Alena kupiła ŭ kandytarak ź Minska i z Hrodna. Pa ich, kaža biełaruska, dakładna atrymlivałasia ź pieršaha razu i smačna. Pa instrukcyjach u jutubie tak vychodziła nie zaŭsiody.
«Usio, što kłasičnaje, užo prydumana. I ludzi chočuć kłasičnaje. Navošta prydumvać inšaje, kali jaho ŭ mianie nie buduć brać? Naprykład, zaraz dumała nad zavarnymi [pirožnymi]. Ludzi bolš vybirajuć maślanyja, čym načynku dubajski šakaład. Jany chočuć kłasičnyja zavarnyja pirožnyja».
Alena lubić svaju pracu, ale adnu reč joj rabić nie padabajecca — modnyja zaraz benta-torty (heta maleńkija torty na 1-2 čałaviek). Źbirać ich niazručna i maroki stolki ž, kolki ź vialikimi tortami pa niekalki kiłahramaŭ.
«Šmat kandytaraŭ robiać ich pad zamarozku. Heta zajmaje šmat miesca, u mianie inšaje lažyć u ladoŭni. Robiš adzin maleńki torcik, a ź im stolki ž pracy, kolki sa zvykłym tortam. Tyja samyja etapy, tolki ŭsio maleńkaje. Ale ja razumieju, što ŭ našych ludziej tut siemji maleńkija, pa 2—3 čałavieki, im tort na try kiłahramy prosta niepatrebny», — kaža kandytarka.
Byvaje, u Aleny prosiać zrabić adno pirožnaje — jana admaŭlaje. Bo technična nie moža arhanizavać.
«Nie mahu skazać, što ja pracuju, prosta kab zarabić hrošaj»
Uvieś pracoŭny dzień Aleny vybudavany vakoł maleńkaj dački — kali jaje advieści ŭ sadok, kali zabrać, kali pakarmić, kali razam pahulać. Tamu vychodzić, što pracuje jana pakul dziaŭčynka ŭ sadku i pozna nočču — kali taja ŭžo pajšła spać.
«Vybieru choć paru hadzin ź joj pabyć pierad snom, čym pracavać. Byvajuć, viadoma, pracoŭnyja dni pierad śviatami, tady prychodzicca damaŭlacca, kab ja mahła pracavać uviečary. Bo kali budu čakać poźniaha času, prosta nie paśpieju».
Dahetul Alena zaŭsiody pracavała ŭ kalektyvie, dzie možna było z kimści parazmaŭlać. Ciapier jana časta na kuchni adna. Vyrašyła, što nabudzie płanšet, kab paralelna hladzieć na im sieryjały — heta dapamahaje.
«Nie mahu skazać, što ja pracuju, prosta kab zarabić hrošaj, što heta mnie nie padabajecca. Heta nie toj zaniatak, jaki prynosić miljony».
Asnoŭnyja pakupniki — biełaruskija ci ŭkrainskija biznesoŭcy i ajcišniki. Kandytarka zaŭvažyła, što jaje kantaktam časta dzielacca praz znajomych. Tak da jaje niekalki miesiacaŭ źviartalisia roznyja ludzi z adnaho adrasa — musić, susiedzi ci kalehi.
Zamovy kandytarka prymaje pa pieradapłacie kala 20 złotych (16 rubloŭ) i abaviazkova piśmova, kab da jaje nie było pretenzij pa vykanańni. Jana kaža, što jašče nichto nie admaŭlaŭsia ad tortaŭ, ale byvała, što paśla papiaredniaha zakazu nie zabirali vyrab. Tady jana pradavała jaho inšym.
Sa svajho dachodu Alena kuplaje pradukty dla siamji, ale arenda kvatery — na mužy. Na siaredni zarobak kandytarki raźličvać ciažka, bo ŭsio zaležyć ad kolkaści zamoŭ.
«Kali nie było zamoŭ, dumała: što sa mnoj nie tak?»
Dvoje z pastajannych klijentaŭ Aleny, biełaruskija biznesmieny, zaniatyja ŭ budaŭnictvie, prapanoŭvali stać jaje inviestarami i adkryć razam piakarniu. Jany ŭžo razam vybirali pamiaškańnie, ale niešta, kaža kandytarka, źmianiłasia ŭ płanach pradprymalnikaŭ, i sprava spyniłasia.
«Mnie było pryjemna. U toj momant inšyja ludzi vieryli ŭ mianie bolš, čym ja sama. Mianie heta vielmi padrymlivała. Kali ludzi pisali mnie «vaŭ, supier», heta vielmi paspryjała, kab ja nie zakinuła pracu. U składany momant, kali nie było zamoŭ, dumała: što sa mnoj nie tak? A potym razumieła — na vulicy 35 hradusaŭ śpioki, chto budzie jeści bułki? Nichto».
Dziakujučy toj prapanovie ad inviestaraŭ Alena zrazumieła, što nie choča adkryvać svaju piakarniu ci kandytarskuju. Na novym miescy treba było b znachodzicca ŭvieś čas pieršyja niekalki hadoŭ. Takoj mahčymaści ŭ jaje pakul niama — treba być z dačkoj.
«Mnie składaniej budzie arhanizavać svoj čas tak, kab ja ŭsio paśpiavała — viadoma, pieršyja hady treba budzie tam žyć. Ja na heta nie hatova. Ja lublu svaju pracu, ale ja nie chaču tam žyć», — tłumačyć jana.
Svaju kaviarniu ŭ Varšavie adkryŭ brat Aleny. Niekatory čas jana piakła dla jaho bułki, ale takoje supracoŭnictva taksama nie raźviłasia: treba było ŭ vialikich abjomach rabić adno i toje ž. Tamu jany damovilisia, što kandytarka budzie rabić dla kaviarni sinabony tolki ŭzimku.
«Taksama ja chacieła realizavacca sama. Kali pracuješ na kaviarniu, nichto ciabie nie budzie viedać. Kaviarnia pradaje ŭsio jak svaje vyraby. Ja chacieła, kab ludzi viedali mienavita pra mianie».
Kamientary
-- paśledniaja !