Najbujniejšaja sietka fastfudu ŭ śviecie, pra jakuju amal nie viedajuć na Zachadzie
U 1990-ja hady syn biednaha fiermiera pačaŭ pradavać tannaje marožanaje. Siońnia ŭ jaho kampanii bolš kropak, čym u McDonald's ci Starbucks.

Historyju kampanii raskazała vydańnie «Chołod».
Čžan Chunčaa, syn kitajskaha fiermiera, pierajechaŭ u horad dziela vučoby i adkryŭ nievialiki šapik ź japonskimi łasunkami, ale toj praisnavaŭ niadoŭha. Na praciahu niekalkich hadoŭ jon sprabavaŭ roznyja biźniesy, ale ničoha nie atrymlivałasia — pakul adnojčy Čžan nie vyrašyŭ pradavać tannaje marožanaje kala škoły.
Siońnia jaho sietka Mixue — adna z samych upłyvovych kampanij 2025 hoda, a asabisty kapitał pradprymalnika pieravyšaje majomaść mnohich naftavych mahnataŭ.
Mixue — heta nievialikija kaviarni, dzie pradajucca achaładžalnyja napoi i desierty. U mieniu možna znajści miłkšejki, smuzi, babł-ci, a taksama marožanaje ź piečyvam Oreo. U sietki jość ułasny łahatyp — uśmiešlivy śniehavik z karonaj, jaki trymaje skipietr u vyhladzie vafielnaha ražka z marožanym.
U śviecie naličvajecca bolš za 45 tysiač ustanoŭ Mixue — heta bolš, čym u McDonald's abo Starbucks. Pry hetym sietka mała viadomaja zachodnim spažyŭcam, bo pradstaŭlena pieravažna ŭ azijackich krainach: u Kitai, Tajłandzie, Kambodžy, Sinhapury, Vjetnamie, Japonii i Paŭdniovaj Karei. U Jeŭropie kaviarnia Mixue jość tolki ŭ Francyi.
U kaviarniach Mixue nizkija ceny: napoi kaštujuć šeść juaniaŭ — heta mienš za adzin dalar. U Kitai prykładna stolki ž kaštuje adna banka Coca-Cola. Dla paraŭnańnia: inšy kitajski brend Nayuki pradaje padobnyja napoi ŭ siarednim za 3,8 dalara.
«Niachaj ludzi va ŭsim śviecie jaduć i pjuć dobra — usiaho za dva dołary», — kaža zasnavalnik Mixue Čžan Chunčaa.
Kaviarni Mixue zrabili Čžana miljarderam: jaho stan pieravysiŭ 10 miljardaŭ dołaraŭ — heta ŭ try razy bolš, čym u byłoha kiraŭnika Starbucks Hovarda Šulca.
Babula ŭkłałasia ŭ spravu
Čžan Chunčaa vyras u biednaj siamji ŭ pravincyi Chenań. Jaho baćki byli fiermierami i maryli pra adukacyju dla traich synoŭ, tamu adpravili ich u horad. Čžan pastupiŭ u Chenański ŭniviersitet ekanomiki i prava ŭ Čženčžoŭ. U studenckija hady jon razvodziŭ pierapiołak i trusoŭ, padpracoŭvaŭ aficyjantam. Ale adnojčy jaho natchniła kniha Oha Mandzina «Najlepšy handlar u śviecie» — pra čałavieka, jaki pačaŭ svoj šlach z pahaniataha viarbludaŭ i stvaryŭ ułasnuju spravu.
U 1997 hodzie, kali jamu było 21, Čžan pazyčyŭ 360 dołaraŭ u svajoj babuli i adkryŭ u Čženčžoŭ nievialiki šapik, dzie pradavaŭ achaładžalnyja napoi i kakihaory — heta japonski desiert ź lodu z sałodkim siropam. Śpiecyjalny aparat kakihaory-ki, jaki sastruhaje stružku ź lodu dla pryhatavańnia desierta, Čžan zrabiŭ samastojna.
Spačatku biźnies išoŭ dobra. Čžan Chunčaa pradavaŭ napoi, sabiekošt jakich składaŭ 1,5 juania (prykładna 21 cent), za 100 juaniaŭ (kala 14 dołaraŭ), što davała nacenku amal u 6600%. Ale nieŭzabavie źjavilisia prablemy. Ludzi kuplali kakihaory tolki letam, a zimoj popyt na desiert i achaładžalnyja napoi rezka padaŭ. Akramia taho, raźvićciu biźniesu pieraškadžali miascovyja ŭłady, jakija niekalki razoŭ znosili šapik u suviazi z urbanizacyjaj Čženčžoŭ. Čžan adnaŭlaŭ handlovy punkt jak minimum piać razoŭ, ale ŭ vyniku ŭsio ž taki vymušany byŭ jaho zakryć.
Paźniej, užo dasiahnuŭšy pośpiechu, Čžan pryznavaŭsia, što ŭ tyja časy dumaŭ pra samahubstva. Jaho ŭratavała dumka pra blizkich: jon chacieŭ viarnuć pazyčanyja hrošy.
Braterskaja franšyza
Čžan Chunčaa jašče nieadnarazova sprabavaŭ adkryvać šapiki — to z sałodkimi napojami, to z marožanym. Ale ničoha nie spracoŭvała da 2003 hoda, kali jon adkryŭ kramu z marožanym kala škoły. Jaho asnoŭnymi klijentami stali dzieci i padletki.

Nazvu Mixue Čžan zarehistravaŭ jašče ŭ 1999 hodzie — mienavita tak jon nazvaŭ svaju kampaniju. U hety raz jon pasprabavaŭ novuju madel raźvićcia: usio pradavłasia pa nizkich cenach, kab pryciahvać dziaciej, a atrymany prybytak układvaŭsia ŭ abstalavańnie. Firmienny desiert Mixue — miakkaje marožanaje ŭ ražku — kaštavaŭ usiaho 1 juań.
Sietka Čžana pačała chutka pašyracca, kali da jaho dałučylisia svajaki i siabry. Jany adkryvali novyja punkty pa ŭsioj krainie pad brendam Mixue praz franšyzu — heta biźnies-madel, kali hałoŭnaja kampanija (frančajzier) dazvalaje inšym pradprymalnikam (frančajzi) karystacca brendam, receptami i technałohijami za peŭnuju płatu. Frančajzi adkryvajuć kramy pad firmovaj nazvaj, prytrymlivajucca standartaŭ, zarablajuć i addajuć častku dachodu kampanii. Pa takim pryncypie pracujuć bolšaść restaranaŭ McDonald's i Subway.
Siońnia bolš za 99% kropak Mixue ŭ Azii pracujuć pa franšyzie. Ź ciaham času kampanija spraściła patrabavańni dla frančajzi, kab adkryvać biźnies pad jaje brendam mahli ŭsio bolš pradprymalnikaŭ — a nie tolki siabry i svajaki zasnavalnika. Kožnamu patencyjnamu ŭładalniku kaviarni Mixue, jaki prychodzić u hałoŭny ofis damaŭlacca pra franšyzu, vydajuć brašuru z matyvujučym devizam:
«Start nikoli nie byvaje zanadta małym, a mara — zanadta vialikaj».

Fota: 彩色琪子 / Wikimedia Commons
Za vykarystańnie brendu Mixue atrymlivaje rojałci, ale asnoŭnuju častku dachodu kampanii prynosić inšaje: jana pradaje frančajzi abstalavańnie i inhredyjenty dla napojaŭ i desiertaŭ.
U sietcy dahetul zachoŭvajecca taja ž stratehija, što i ŭ pieršaj kramcy kala škoły: vialiki abjom vytvorčaści i nizkija ceny. Małočny čaj i marožanaje ŭ Mixue kaštujuć u dva razy tańniej, čym u bližejšych kankurentaŭ. Dziakujučy hetamu kropki Mixue asabliva paśpiachova pracujuć u małych haradach, dzie kankurencyja nižejšaja — mienavita tam raźmieščana kala 75% kaviarniaŭ sietki.
Madel Mixue akazałasia nastolki ŭdałaj dziakujučy skraznoj łancužkovaj łahistycy i vytvorčaści. Kampanija nie tolki pradaje hatovy pradukt, ale i samastojna vyrablaje ŭpakoŭku, abstalavańnie i kala 60% usich nieabchodnych inhredyjentaŭ — małako, čaj, fruktovyja siropy i prypravy. Heta dazvalaje joj mienš zaležać ad źniešnich pastaŭščykoŭ.
Miljonnyja prybytki
U 2018 hodzie Mixue adkryła pieršuju zamiežnuju kropku — u Vjetnamie. Užo ŭ 2023 hodzie, navat biez prysutnaści ŭ ZŠA i Jeŭropie, kampanija stała druhim najbujniejšym vytvorcam hatovych napojaŭ u śviecie, sastupajučy tolki hihantu Starbucks (chacia kropak u Mixue było bolš). U Kitai Mixue zachoŭvaje lidarstva z dolaj rynku napojaŭ 11,3%.

Kampanija štohod pavialičvaje prybytak.
-
U 2022 hodzie čysty prybytak skłaŭ 2 miljardy juaniaŭ (278 młn dalaraŭ),
-
u 2023-m — 3,2 miljarda juaniaŭ (445 młn dalaraŭ),
-
u 2024-m — 4,4 miljarda juaniaŭ (612 młn dalaraŭ).
Mixue zachoŭvaje 15% vyručki: heta značyć, što z kožnych 100 juaniaŭ dachodu kampanija pakidaje sabie 15 juaniaŭ paśla ŭsich vydatkaŭ na padatki, zarpłaty i inšaje. Dla haliny chutkaha charčavańnia heta vielmi dobry pakazčyk.
U sakaviku 2025 hoda Mixue vyjšła na biržu, raźmiaściŭšy svaje akcyi na Hankonhskaj fondavaj biržy i staŭšy publičnaj kampanijaj. U pieršy ž dzień tarhoŭ cana akcyj vyrasła na 47%, a kampanija pryciahnuła 444 miljony dołaraŭ. Popyt na kaštoŭnyja papiery akazaŭsia nastolki vysokim, što pieravysiŭ prapanovu ŭ 5258 razoŭ — takoha ažyjatažu nie bačyli z 2021 hoda.
Za amal piać miesiacaŭ prysutnaści na biržy kapitalizacyja Mixue vyrasła bolš čym udvaja i dasiahnuła amal 24 miljardaŭ dołaraŭ.
Inšyja kitajskija sietki napojaŭ taksama stanavilisia publičnymi, naprykład, kafe babł-ci Guming i Chabaidao. Ale vytrymać kankurencyju atrymałasia nie ŭsim: akcyi Chabaidao abvalilisia na 40% paśla IPO, a zasnavalniki sietki Nayuki amal całkam stracili svajo bahaćcie.
Ciapier čytajuć
«Ludzi, budźcie pilnyja! U takoj situacyi moža apynucca kožny žychar ES!» Hramadzianin Litvy, asudžany ŭ Biełarusi da 13 hadoŭ za «špijanaž», pieradaŭ list z kałonii

Kamientary