Навука і тэхналогіі2828

Генетыкі стварылі сорт бульбы з таксічным для жукоў бульбоўнікам

Германія і Швецыя пад ціскам грамадскасці адмовіліся ад вырошчвання генетычна мадыфікаванай бульбы. А беларускія палігоны гатовы да выпрабаванняў ГМ-бульбы айчыннай вытворчасці. Пра гэта і іншыя перспектывы развіцця ГМ-раслінаводства ў Беларусі на прэс-канферэнцыі «Генетычна мадыфікаваныя арганізмы для сельскай гаспадаркі. Вызваленне ГМА ў навакольнае асяроддзе» расказаў кіраўнік Нацыянальнага каардынацыйнага цэнтра бяспекі Сяргей Драмашка.

«У нас ГМА пад жорсткім кантролем»

Сёння ў Беларусі ГМ-арганізмы пакуль вырошчваюць толькі для навуковых мэтаў, але выкарыстанне такіх раслін у харчовай прамысловасці не забаронена.
«Ад 2002 Беларусь з’яўляецца ўдзельнікам Картахенскага пратакола па біябяспецы, а ў 2006 годзе быў прыняты закон „Аб бяспецы генна-інжынернай дзейнасці“ і на яго базе была створана цэльная сістэма нацыянальнай бяспекі».

Па словах Драмашкі, у Беларусі маніторынг утрымання ГМА ў харчовых прадуктах базіруецца на жорсткіх стандартах кантролю. «Наша заканадаўства на баку спажыўца. У краіне дзейнічае 18 кантрольных лабараторый. Таксама ў нас прынятая беспарогавая маркіроўка ўтрымання ГМА ў харчовых прадуктах, то бок,

калі знойдуць адну малекулу ГМА на тону прадукцыі, павінны напісаць „утрымлівае ГМА“.
У Расіі і ЕС прадукты маркіруюцца, калі ўтрыманне ГМА больш за 0,9%. А ў Японіі прадукты з утрыманнем ГМА да 5% не трэба маркіраваць».

Як паведаміў спецыяліст, сёння ў Беларусі на наяўнасць ГМА правяраюць усе прадукты з утрыманнем соі і кукурузы, харчовыя дадаткі і дзіцячае харчаванне з гэтымі раслінамі, бо менавіта сярод гэтых культур найбольш ГМ-сартоў. Дзіцячае харчаванне з ГМ-сояй увогуле забаронена для продажу ў Беларусі. Пытанне пра пашырэнне спісу падымалася, але па выніках маніторынга рыса, таматаў, бульбы выпадкаў прысутнасці ГМА-арганізмаў у іх не было зафіксавана. Таму уключэнне новых культур у спіс пакуль не мае сэнсу.

Беларускія генна-інжынерныя распарцоўкі: бульба, журавіны, лён, канюшына

«ГМА ў Беларусі ствараюць у некалькіх навуковых інстытутах. Больш за ўсё, зразумела, бульбы — гэта наш нацыянальны брэнд. Цяпер у Інстытуце генетыкі і цыталогіі НАН створаныя лініі трансгеннай бульны на аснове сорта „Скарб“.

Да выпрабаванняў на палігоне гатова лінія трансгеннай бульбы, у якой бульбоўнік будзе таксічным для каларадскіх жукоў, а самі бульбіны нетаксічныя.
Распрацоўваюць і іншыя сарты бульбы, устойлівыя да патагенаў», — кажа Драмашка.

«Таксама працуюць з ільном-даўгунцом, журавінамі, з канюшынай лугавой. Таму не трэба баяцца чыпсаў з ГМ-бульбы — яны з’явяцца мінімум гады праз два-тры, ды і тое, калі пасля ўсіх тэстаў да сартоў не будзе пытанняў. Пасля сертыфікацыі сорт можа вырошчвацца як любы іншы, без абмежаванняў. Але неабходна памятаць, што дазвол на камерцыйнае выкарыстанне даецца не назаўсёды — калі з’явяцца звесткі пра негатыўныя наступствы, ён можа быць адкліканы, і ў свеце былі прэцэдэнты».

Мытны саюз цісне

«Мы яшчэ не ведаем, як маркіраваць прадукты з ГМ-бульбай: ці па нашых беспарогавых стандартах, ці па расійскіх. Нам зараз трэба гарманізаваць заканадаўства, бо з аднаго боку мы ратыфікавалі Картахенскі пратакол [міжнароднае пагадненне па біябяспецы, якое рэгламентуе пашырэнне і ўжыванне ГМ-прадуктаў], а міжнародныя пагадненні заўсёды ставяцца вышэй за нацыянальныя законы. З другога боку — Мытны саюз.

Казахстан не ратыфікаваў Картахенскі пратакол, Расія ж увогуле не падпісала гэтае пагадненне,
таму мы фармальна не можам увозіць, вывозіць і правозіць транзітам ГМА праз тэрыторыі гэтых краін.

У Расіі і Казахстане заканадаўства па ГМА не такое распрацаванае як у Беларусі. Напрыклад, у Расіі можна выкарыстоўваць ГМА для прадуктаў дзіцячага харчавання, і іх Дзярждума нядаўна адхіліла прапанаваную забарону. Зразумела, будзем дабівацца больш жорсткіх законаў — па ўзоры нашага заканадаўства — у Расіі і Казахстане, але з гэтым будзе цяжка», — сказаў Драмашка.

«Да ГМА трэба прызвычыцца»

«Гандлёвыя сеткі не любяць ГМА, бо да такіх пра прадуктаў насельніцтва ставіцца насцярожана.
Ніхто яшчэ не прыдумаў лепшага сродка ад каларадскага жука, але ў Еўропе з’яўляюцца ўсё больш зонаў, свабодных ад ГМА.

Нельга казаць, што „залаты мільярд“ падклаў нам бомбу ў выглядзе ГМА, і што прылаўкі завалены немаркіраванай ГМ-ежай. За гады працы наша лабараторыя даследвала 18 тысячаў пробаў, і ГМА былі выяўлены толькі ў 40 з іх. У асноўным, то была соя», — кажа Драмашка.

«ГМА — гэта не такое страшнае зло, як падаецца. Гэта тэхналагічная навіна, да якой трэба прызвычыцца, як мы прызвычыліся да мабільных тэлефонаў. На маю думку, трэба асцерагацца не ГМА, а прадуктаў шматразова апрацаваных рознай „хіміяй“,
у тым ліку і для захоўвання.
Пра глутамат натрыю, з якім вы з’ясцё тухлае мяса і скажаце „ах, як смачна“, вы таксама ўсе ведаеце.
Тая ж самая соя: гэта вельмі моцны алерген, але ніхто не правярае яе на алергены. Таксама ўтрыманне фітагармонаў у розных сортах соі можа адрознівацца ў дзясяткі разоў, таму сою ўвогуле не рэкамендуюць для дзіцячага харчавання.

Проста за ГМ-культурамі трэба пільна сачыць, вывучаць іх і аб’ектыўна ацэньваць. Тады і не павінна быць негатыўных наступстваў. Зразумейце, што штучна створанае чалавекам заўсёды прайграе дзікаму. І цяжка ўявіць сабе лёс ГМ-расліны без падтрымкі чалавека. Хутчэй за ўсё, яна вернецца да свайго ранейшага стану ці загіне. Цікава было б арганізаваць палігон у чарнобыльскай зоне адсялення і прасачыць гэты працэс. Калі б яны элімінаваліся без змянення навакольнага асяроддзя, гэта зняло б апошнія перасцярогі людзей. Але такі эксперымент патрабуе заканадаўчых санкцыяў».

«Свежая» статыстыка

На прэс-канферэнцыі былі прадстаўленыя і апошнія статыстычныя звесткі.

Так, у свеце налічваецца 28 краін, якія вырошчваюць ГМА. 99% усіх ГМА прыходзіцца на сою, кукурузу, рапс і бавоўнік.

У 2012 плошчы, занятыя ГМА, склалі 170,6 млн га. (11,5% усіх пасяўных плошчаў). Ад 1996 плошчы, выдзеленыя пад ГМА павялічыліся ў 100 разоў.

81% усёй соі і 35% кукурузы з’яўляецца ГМА.

Швецыя, Германія і Польшча спынілі культывацыю ГМА, а Судан і Куба наадварот распачалі.

Рыначны кошт ГМА ад 1996 да 2011 год склаў 98,2 млрд даляраў. За гэты перыяд было зэканомлена 500 000 тон пестыцыдаў, а ў атмасферу не трапіў вуглякіслы газ эквівалентны выдаленню з дарог 10 млн аўто.
За кошт высокай ураджайнасці ГМА не ўзаралі 108,7 млн га зямлі.

Каментары28

Цяпер чытаюць

Вызваленыя з дэпартацыяй 52 палітвязні. Статкевіч адмовіўся пакінуць Беларусь і вярнуўся

Усе навіны →
Усе навіны

Вызвалілі гродзенскага журналіста Паўла Мажэйку2

Вызвалены Зміцер Дашкевіч2

Вызвалілі прафсаюзнага лідара Аляксандра Ярашука4

Лукашэнка: Мы разумеем, што яшчэ некалькі тысяч ходзяць і крыва глядзяць на ўладу18

Палітвязняў прывезлі на мяжу калонай аўтобусаў ВІДЭА6

«Гэта не акт дабрыні, а чарговы інструмент рэпрэсій». Юрыст растлумачыў, чаму прымусовая дэпартацыя палітвязняў злачынства8

Мікола Статкевіч адмаўляецца пакідаць Беларусь33

Вызвалілі рэдактарку «Белсата» Ірыну Слаўнікаву2

Перамовы аб вызваленні палітвязняў доўжыліся два дні7

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Вызваленыя з дэпартацыяй 52 палітвязні. Статкевіч адмовіўся пакінуць Беларусь і вярнуўся79

Вызваленыя з дэпартацыяй 52 палітвязні. Статкевіч адмовіўся пакінуць Беларусь і вярнуўся

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць