Учора, 20 ліпеня, памерла Эльжбэта Радзівіл (у замужжы Тамашэўска). Пра тое паведаміў яе сваяк Мацей Радзівіл. Эльжбэце было за 100 гадоў.
Эльжбэта — дачка перадапошняга гаспадара Нясвіжскага замка Альбрэхта Радзівіла і англічанкі Дораці Паркер Дзікан. Яна з'явілася на свет ў Лондане ў 1917 годзе: туды бацька адправіў нараджаць яе маці, бо здарылася рэвалюцыя.
Шлюб яе бацькоў быў нядоўгім. Таму Эльжбета жыла з маці ў Парыжы, а на вакацыях ездзіла да бацькі ў Нясвіж. Апошні раз перад вайной — у 1935 годзе, калі Альбрэхт памёр.
Наступны раз Эльжбэта змагла трапіць у родныя мясціны ў 1993-м, калі Беларусь вярнула сабе незалежнасць.
Але больш шырока ў СМІ асвятляўся яе візіт у 2009 годзе, калі князёўна наведала Беларусь разам з іншымі прадстаўнікамі роду Радзівілаў. Тады Эльжбэце было 93 гады. Падчас яго Радзівілы завіталі ў Нацыянальны гістарычны архіў, Нацыянальную бібліятэку, Нацыянальны мастацкі музей, а таксама ў населеныя пункты, якімі калісьці валодалі: Нясвіж, Мір, Паланечку і Ішкалдзь.
«Гэта вялікая ганьба, што вы ў Беларусі не гаворыце па‑беларуску… Я адмыслова прыслухоўваюся ўжо колькі дзён… Ведаеце, калі б нас не пагналі адсюль у 1939‑м, я сёння размаўляла б па‑беларуску. Бо мой бацька з нясвіжцамі размаўляў выключна па‑беларуску», — казала яна падчас візіту.
У розныя часы жыла ў Швейцарыі, Партугалі, Англіі, шмат гадоў у Францыі. У апошнія гады — у Варшаве.
«У мяне адна прафесія — хатняя гаспадыня. Гэта ненармальна, калі жанчыны працуюць. Значыць, у сям’і не ўсё ў парадку. Жанчыны, асабліва з сям'і Радзівілаў, не павінны працаваць», — казала Эльжбэта ў адным з інтэрв’ю.
Яна з'яўлялася захавальніцай памяці рода Радзівілаў і шмат падказвала рэстаўратам, як выглядаў замак у часы яе дзяцінства.
«Можа, баяўся заставацца ў шлюбе са мной, бо працуе на БТ». Настаўніца, якая з'ехала праз даносы Бондаравай, распавяла пра развод і жыццё ў эміграцыі1414
Каментары