Зямля табе пухам, Pax Americana

Свой артыкул на старонках анлайн часопіса СЕРА Europe’s Edge, напісаны ў стылі некралогу, Эдвард Лукас пачынае са сцвярджэння: «Незалежна ад таго, хто пераможа на прэзідэнцкіх выбарах у ЗША 5 лістапада, некралогі па Pax Americana ўжо пішуцца. Яны павінны быць доўгімі».

Pax Americana — тэрмін, які апісвае перыяд адноснай стабільнасці ў свеце пасля Другой сусветнай вайны, калі Злучаныя Штаты Амерыкі сталі вядучай сусветнай дзяржавай, падтрымліваючы і развіваючы глабальны парадак. Pax Americana адсылае да аналогіі з Pax Romana — перыядам міру, які Рымская імперыя падтрымлівала на падкантрольных тэрыторыях. У перыяд Pax Americana ЗША актыўна фармавалі міжнародныя альянсы (напрыклад, НАТА), садзейнічалі распаўсюджванню дэмакратычных прынцыпаў, рынкавай эканомікі і ліберальных каштоўнасцяў.

Аўтар нагадвае, што Атлантычны альянс (НАТА), які быў «адным з адметных і трывалых рыс пасляваеннай Еўропы», прынёс «бяспеку і свабоду дзясяткам мільёнаў людзей на працягу дзесяцігоддзяў: спачатку стрымаўшы распаўсюджанне камунізму, потым перамогшы ў халоднай вайне, а пазней удвая павялічыўшы колькасць з 16 членаў у 1989 годзе да 32 у цяперашні час».

Эксперт сцвярджае, што парадак бяспекі, усталяваны ЗША пасля вайны, заўсёды знаходзіўся пад пагрозай праз складаныя адносіны паміж ЗША і Еўропай. Еўрапейскія краіны часта трацілі недастаткова на абарону, спадзеючыся на ЗША, што выклікала нязгоду амерыканскай боку:

«Няўдзячныя або паранаідальныя «барацьбіты за мір» падавалі прысутнасць ядзернай зброі ЗША ў Еўропе не як абарону, а як пагрозу. Многія еўрапейцы былі абураныя няўдалымі амерыканскімі войнамі ў Індакітаі ў 1960-х і 1970-х гадах, «глабальнай вайной з тэрарызмам» пасля 2001 года і ўхіляліся ад зацятага і немінучага супрацьстаяння з Кітаем».

Нягледзячы на ​​намаганні альянсу, адзначае Лукас, мір у Еўропе заставаўся нестабільным, і альянс не заўсёды як у мінулым, так і сёння мог прадухіляць канфлікты і гвалт.

«Адзіная, свабодная і мірная Еўропа» была захапляльным слоганам эпохі пасля 1991 года. Але дзеянні аказаліся недастаткова далекасяжнымі і рашучымі: украінцы расплачваюцца за гэта проста цяпер», — піша Лукас і крытыкуе асцярожнасць ЗША ў дапамозе Украіне.

«Паспяховы ўдар Пуціна па краіне НАТО можа Pax Americana дабіць, але смяротная гніль развілася раней. Дзесяцігоддзямі адміністрацыі ЗША заклікалі Еўропу быць моцнай. Цяпер жа адміністрацыя Байдэна настолькі баіцца эскалацыі, што забараняе Украіне, па якой расіяне б'юць і б'юць, выкарыстоўваць перададзеную зброю для далёкіх удараў па расійскай тэрыторыі. (…). ЗША таксама перашкаджаюць сваім саюзнікам па НАТА аператыўна і рашуча рэагаваць на расійскія «падпарогавыя» атакі: дыверсіі ды іншыя брудныя прыёмы».

Аўтар адзначае таксама негатыўны ўплыў пратэкцыянізму на міжнароднае супрацоўніцтва і эканамічныя адносіны паміж ЗША і Еўропай. Паводле яго слоў, дзесяць гадоў таму краіны маглі б стварыць магутную зону свабоднага гандлю і сумесных правілаў. «Замест гэтага гэтыя краіны абралі эгаістычны, недальнабачны папулізм. У выніку ўсе яны сталі бяднейшыя і слабейшыя».

«Па меры таго як уплыў ЗША на еўрапейскім кантыненце слабее, еўрапейскія краіны падаюць як даміно. Спецаперацыі, эканамічны ўплыў, прапаганда і спецслужбы Расіі ўжо аблыталі Венгрыю, Славаччыну і Аўстрыю, наступнымі могуць стаць Грузія і Балгарыя — і гэта толькі пачатак», — прагназуе Лукас і працягвае:

«З пункту гледжання Вашынгтона еўрапейскія саюзнікі ў асноўным наўрад ці вартыя слова «саюзнікі». У вайсковым плане яны замалыя або занадта адсталыя, каб дзейнічаць нароўні з высокатэхналагічнымі амерыканскімі сіламі. Больш развітыя краіны, такія як Вялікабрытанія, не маюць рэзерваў для правядзення доўгіх аперацый. Ім таксама няшмат чаго прапанаваць у іншых сферах: дыпламатычнай, эканамічнай ці культурнай. Навошта плаціць за гэта?»

Аўтар упэўнены, што недахопы ў адносінах паміж ЗША і Еўропай не былі непазбежнымі і маглі б быць выпраўленымі, калі б бакі дзейнічалі актыўней і больш інвеставалі ў свой альянс. Замест гэтага яны палічылі за лепшае крытыкаваць яго, што прывядзе да негатыўных наступстваў, калі альянс знікне.

«Еўрапейскія ўрады, якія адмаўляліся плаціць адносна сціплыя грошы на падтрымку Украіны і падтрыманне адэкватнай абароны ў рамках НАТА, зараз сутыкнуцца з каласальнымі выдаткамі на забеспячэнне сваёй бяспекі. І амерыканцы, з другога боку, могуць засумаваць па сваіх старых саюзніках, калі сутыкнуцца з усё большай геапалітычнай канкурэнцыяй — асабліва калі некаторыя з тых саюзнікаў перакінуцца на бок Кітая», — прадказвае Лукас і сканчае свой артыкул жартам з намёкам:

«Не трэба вянкоў на магілу, калі ласка. Замест вянкоў прымаюцца любыя ўнёскі ў любы вайсковы бюджэт Еўропы».

• 60
• 2
• 2
• 5
• 3
• 4
• 1
• 0