«А самая запаветная мара таты — каб дзядзя Чаўшэску нарэшце памёр». Цудоўны навагодні фільм ад румынскага рэжысёра
У 2024 годзе на экраны выйшаў дэбютны фільм румына Багдана Мурэшану «Новы год, які так і не наступіў» пра тое, як за лічаныя дні абрынулася жорсткая дыктатура Нікалаэ Чаўшэску ў Румыніі.
Падзеі ў фільме адбываюцца ў снежні 1989 года ў дні паміж разгонам мітынгу ў Тымішаары і звяржэннем Чаўшэўску.
Абстаноўка ў Бухарэсце наэлектрызаваная. Беднасць, халодныя кватэры, татальны дэфіцыт, татальнае сачэнне.
У фільме некалькі паралельных сюжэтных ліній.
На цэнтральным тэлебачанні загадзя запісалі навагодні аганёк з панегірыкам для Чаўшэску, але галоўная артыстка, што славіла дыктатара, збегла з краіны. Трэба перазняць, інакш усім будзе кепска.
Рэжысёр прыдумвае выйсце: знайсці актрысу, якая аддалена нагадвае збеглую, перазняць буйны план і той самы панегірык — і вуаля. За працэсам пільна сочаць таварышы з партыі.
Знаходзяць падобную актрысу, якая грае другія, а то і трэція ролі ў тэатры. Гэта яе шанец стаць зоркай. Але Фларыяна, якая люта ненавідзіць рэжым і ніяк не можа супакоіцца пасля падаўлення пратэсту ў Тымішаары, спачатку адмаўляецца. Кажа свайму калегу: «Мой бацька, калі бачыць Чаўшэску па тэлевізары, плюе ў экран, а я буду яго славіць?»
Студэнт хоча перайсці нелегальна мяжу, гэта небяспечна, ён баіцца, а сябра пераконвае: «Тут яшчэ 30 гадоў нічога не зменіцца, мы ўсе памрэм. Трэба спрабаваць збегчы».
Пажылая маці супрацоўніка тайнай паліцыі едзе ў таксі з гаваркім таксістам, які бэсціць улады. «Кім вы працавалі?» — пытаецца шафёр. «Я была дурніцай — членам Румынскай кампартыі», — кажа жанчына.
Сямігадовы сын галоўнага героя кажа бацьку, сумленнаму і добраму рабочаму Гелу, што паслаў ліст Дзеду Марозу.
«А што ты папрасіў?» — пытаецца бацька. «Мне — цягнік, маме — сумачку замест той, якая парвалася». «А што для таты папрасіў? Каб ты быў такі прыгожы, як тата, і разумны як мама?» — смяецца Гелу.
«Не, я напісаў самае запаветнае тваё жаданне — каб дзядзя Чаўшэску нарэшце памёр», — кажа сын.
Сям’я ў шоку. Хлопчык напісаў дакладны адрас. Тата і мама напружана думаюць, як выйсці з сітуацыі, бо па іх прыйдуць.
Але на наступны дзень 21 снежня Гелу адпраўляюць на грандыёзны мітынг, дзе павінен выступіць Чаўшэску, а сотні тысяч падтрымаць падаўленне пратэстаў у Тымішаары.
Чаўшэску пачынае выступаць, але людзі пачынаюць скандаваць: «Тымішаара» і «Далоў». І самы актыўны ўдзел бярэ Гелу.
Рэжым абрынуўся нават не за дзень, а за пяць хвілін. І ўсё гэта адбываецца пад велічнае «Балеро» Равеля.
Новы год так і не наступіў для Чаўшэску, якога расстралялі разамі з жонкай 25 снежня.
У Венецыі, калі Багдан Мурэшану атрымліваў прыз, ён прысвяціў фільм тым народам, якія жывуць пад дыктатурай, і пажадаў, каб яна абрынулася так, як і ў Румыніі.
Беларус жыве ў доме, які пабудаваў з саломы, пяску і гліны. Пры гэтым ён — адзіны жыхар вёскі. Як адчуванні?7
Каментары