KDB cierpić nacystaŭ, ale zmahajecca z «ekstremizmam»

Pravaabaronca Valancin Stefanovič pra zakonaprajekt ab supraćdziejańni ekstremizmu.

Pałata pradstaŭnikoŭ pryniała ŭ pieršym čytańni zakonaprajekt «Ab supraćdziejańni ekstremizmu», jaki byŭ uniesieny na razhlad KDB Biełarusi. Maŭlaŭ, KDB nie chapaje zakanadaŭčaj bazy, kab supraćstajać ekstremisckaj dziejnaści ŭ krainie. Pavodle słoŭ pradstaŭnika nazvanaha viedamstva, ekstremizm i jaho prajavy atrymali šyrokaje raspaŭsiudžańnie ŭ Biełarusi, a krainy Zachadu rychtujuć intervencyju suprać našaj krainy.

Biezumoŭna, prajavy ekstremizmu ŭ hramadztvie jość, i zmahacca ź imi treba. Ale ci sapraŭdy dla zmahańnia z takimi prajavami nie chapaje jurydyčnaj bazy? U Kryminalnym kodeksie jość artykuły, jakija praduhledžvajuć kryminalnuju adkaznaść i za raspalvańnie nacyjanalnaj, rasavaj, relihijnaj i inšaj varožaści (art. 130 KK RB), i za dziejnaść arhanizacyj, jakija zamachvajucca na zakonnyja pravy asoby i hramadzian krainy (art. 193 KK RB), i za stvareńnie niezakonnaha ŭzbrojenaha farmavańnia (art. 287 KK RB), i za zakliki da źviaržeńnia isnujučaha kanstytucyjnaha ładu (art. 361 KK RB). Viadoma, jość peŭnyja prahały ŭ dziejučym zakanadaŭstvie, jakija varta było b likvidavać u metach bolš dziejsnaha praduchileńnia prajaŭ estremizmu ŭ krainie.

Pryhadvajecca vypadak, kali ŭ 2004 hodzie na adzin z «łancuhoŭ nieabyjakavych ludziej», u hadavinu źniknieńnia Jurja Zacharanki, pryjšli skinhedy. Na Kastryčnickaj płoščy było, jak zaŭsiody, dastatkova šmat pradstaŭnikoŭ pravaachoŭnych orhanaŭ, jak u formie, tak i ŭ cyvilnym. Na rukavie adnaho sa «skinoŭ» ja zaŭvažyŭ stylizavanuju svastyku RNIE. Ja padyšoŭ da maładziona i, uziaŭšy jaho za ruku, padvioŭ da adnaho ź milicyjantaŭ. «Pahladzicie, ź jakoj vyjavaj u 60-ju hadavinu vyzvaleńnia Biełarusi ad nacystaŭ chodzić hety małady čałaviek!» — skazaŭ ja milicyjantu. Toj zahadaŭ «skinu» apranuć kurtku i… adpuściŭ jaho. Čamu? Tamu što nidzie ŭ zakonie niama zabarony na publičnuju demanstracyju fašysckaj symboliki. Jak nidzie ŭ dziejnym zakanadaŭstvie niama apisańnia, što źjaŭlajecca fašysckaj symbolikaj. Takija zakony pryniatyja va ŭsich eŭrapiejskich krainach. Jość taki zakon i ŭ Rasiei. U Łatvii i Estonii razam z zabaronaj na publičnuju demanstracyju fašysckaj symboliki (svastyki i jaje stylizavanych vyjaŭ) zabaroniena publičnaja demanstracyja savieckich symbalaŭ (siarpa i mołata).

U Biełarusi jość art. 167.2 KaAP Respubliki Biełaruś, jaki zabaraniaje karystacca niezarehistravanymi ściahami, vympełami, a taksama emblemami, vyjavami, źmiest jakich nanosić škodu hramadzkim i dziaržaŭnym intaresam, padčas praviadzieńnia spartyŭnych, kulturna-masavych i inšych masavych mierapryjemstvaŭ. Ale pa hetym artykule čamuści pryciahvajuć da adkaznaści za karystańnie nacyjanalnymi bieł-čyrvona-biełymi ściahami. Jak štohod u miastečku Śvisłač Haradzienskaj vobłaści miascovych aktyvistaŭ pryciahvajuć da administracyjnaj adkazanaści za toje, što jany vykarystoŭvajuć nacyjanalnyja ściahi padčas ušanavańnia pamiaci bratoŭ Kalinoŭskich — udzielnikaŭ narodna-vyzvalenčaha paŭstańnia suprać rasiejskaha caryzmu. Dla hetaha zakanadaŭčaj bazy chapiła, a voś kab pryciahnuć da adkaznaści małojčykaŭ sa svastykami, jurydyčnaj bazy nie chapaje.

Jak nie chapaje bazy pryciahnuć da adkaznaści, chacia b hramadzianskaj, za antysemickija zakidy ŭ knizie «Vajna pa zakonach podłaści», što vyšła ŭ vydaviectvie «Pravosłavnaja kniha». Pahladzicie na aficyjnyja demanstracyi z nahody t.zv. Dnia niezaležnaści. Asabista ja, jak i tysiačy naščadkaŭ represavanych hramadzian našaj krainy, publičnuju demanstracyju partretaŭ Stalina ŭsprymaju jak prajavu ekstremizmu. A čaho vartaja niadaŭna pabudavanaja «linija Stalina»? Imia Stalina reabilitujecca ŭładami, viartajecca ŭ hramadzkuju śviadomaść. Pradstaŭnikam ekstremisckaj, nie zarehistravanaj u Ministerstvie justycyi Biełarusi NBP (nacbołam Limonava) dazvolili pravodzić pikiet na pł. Banhałor (jak fizyčnym asobam). Dyj čamu b nie dazvolić, kali «nacboły» vystupajuć z haračaj padtrymkaj A.Łukašenki, za adnaŭleńnie «vialikaha i mahutnaha» SSSR — faktyčna za likvidacyju suverenitetu Respubliki Biełaruś. Mała jurydyčnaj bazy?

Vystup namieśnika staršyni KDB tavaryša Dziemiancieja pierad «parlamentarami» pakazvaje, kaho hetaje viedamstva bačyć u roli ekstremistaŭ. Usie praciŭniki isnujučaj neasavieckaj palityčnaj systemy, pradstaŭniki demakratyčnaj apazicyi — ekstremisty.

Pryniaćcie hetaha zakonu mienavita ciapier zrazumiełaje. Napieradzie vybary. Jość pilnaja nieabchodnaść uzmacnić «pracu» ŭsich dziaržaŭnych orhanaŭ, u tym liku i KDB, pa zabieśpiačeńni čarhovaj «elehantnaj pieramohi» na hetych vybarach A.Łukašenki, sytuacyja dla jakoha ciapier krytyčnaja. Paśla taho jak letaś Venecyjanskaja kamisija zrabiła zaklučeńnie ab niekanstytucyjnaści pytańniaŭ, vyniesienych na referendum, vielmi mahčyma, što sioleta taja ž kamisija zrobić zaklučeńnie ab niezakonnaści ŭdziełu ŭ bližejšych vybarach kandydata A.Łukašenki. Hetaje ž mierkavańnie moža być padtrymana i ABSE.

Miascovyja «ekstremisty», biezumoŭna, taksama buduć raspaŭsiudžvać adpaviednuju drukavanuju pradukcyju, zaklikać narod baranić svoj vybar pierad falsyfikacyjami…

Usiamu hetamu «ekstremizmu» treba supraćstajać. Ale jak? Hetyja dziejańni zaŭsiody možna budzie padvieści pad aznačeńnie «ekstremizm»: naprykład, «dziejnaść, skiravanaja na padryŭ nacyjanalnaj biaśpieki dziaržavy», ci «arhanizacyja chulihanskich dziejańniaŭ pa matyvach idealahičnaj varožaści» — heta farmuloŭki z pradstaŭlenaha zakonaprajektu.

U cełym zakonaprajekt nie prapanuje ničoha novaha ŭ paraŭnańni ź dziejučym zakanadaŭstvam i tamu źjaŭlajecca dakumentam chutčej idealahičnym, čym jurydyčnym. Dziejnaść niezarehistravanych arhanizacyj zabaroniena, i za heta ŭstanoŭlena administracyjnaja adkaznaść (art. 167.10 KaAP RB). Štohod dziasiatki aktyvistaŭ demakratyčnych ruchaŭ pryciahvajucca da adkaznaści pa hetym artykule. 150 NDA krainy likvidavany ŭ sudovym paradku i biez abvinavačańniaŭ u ekstremisckaj dziejnaści.

Za raspaŭsiudžvańnie drukavanych materyjałaŭ biez vychodnych źviestak (oto ž ekstremizm!) taksama ŭstanoŭlena administracyjnaja adkaznaść (art. 172 č. 3 KaAP RB). Štohod tysiačy demakratyčnych aktyvistaŭ pryciahvajucca da adkaznaści pa hetym artykule za «samvydat». Niezaležnyja hazety likvidujucca i biez «ekstremizmu» — prosta zabaraniajecca ich raspaŭsiudžvańnie.

Zhodna z zakonaprajektam, prafilaktyku prajavaŭ ekstremizmu buduć ažyćciaŭlać orhany prakuratury, Ministerstva justycyi, KDB i inšyja dziaržaŭnyja orhany. Jany buduć vynosić aficyjnyja papiaredžańni arhanizacyjam i hramadzianam ab niedapuščalnaści «ekstremisckaj dziejnaści». Ale, nakolki ja pamiataju ŭniversytecki kurs prava, orhany prakuratury, KDB i Ministerstva justycyi i tak nadzieleny takim pravam…

Kraina ŭžo heta prachodziła. Ničoha novaha hety zakonaprajekt nie praduhledžvaje. Heta nia što inšaje, jak histeryčnaje nahniatańnie strachu ŭ hramadztvie napiaredadni vybaraŭ prezydenta.

Pry ŭsich hetym nia treba zabyvać, što narod Biełarusi maje poŭnaje prava na mirny pratest, u tym liku — suprać dyktatarskaha režymu A.Łukašenki, maje prava skazać jamu «dosyć».

∎

VALANCIN STEFANOVIČ— pravaabaronca. Supracoŭničaŭ ź likvidavanym Pravaabarončym centram «Viasna».

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0