Na zavodzie ŭ Oršy invalidy nie spraŭlajucca z novymi normami. BiełTIZ: «Ekanamičnaja situacyja vielmi ciažkaja»
«Naša Niva» ŭ lutym pisała pra zabastoŭku na aršanskim PUP «Elekt», kali adbyŭsia techničny zboj, i supracoŭniki atrymali zarobki ŭ 900 tysiač rubloŭ. Ludzi patrabavali vypłacić im minimalny zarobak.
Pracoŭnyja znoŭ źviarnulisia da NN. U svaim liście jany pišuć:
«Na aršanskim UP «Elekt» HA BiełTIZ usio ž taki padniali normy bolš čym na 50%, a apłata za vykananuju normu zastałasia 33 000 rubloŭ, z premijalnymi 48 000. H.zn. navat kali rabić normu kožny dzień, što ciapier stała niemahčyma, u vyniku atrymajecca 960 000 — 1 054 000 u miesiac».
Na pradpryjemstva pryjechaŭ staršynia HA BiełTIZ Aleh Alaksandravič Šepiel. Pa słovach pracoŭnych, Aleh Alaksandravič skazaŭ, što takaja ekanamičnaja situacyja, i što niekalki pradpryjemstvaŭ BiełTIZ naahuł stajać, i «dobra, što vy choć niejak pracujecie».
Pracoŭnyja śćviardžajuć, što ŭsie vydatki na ŭładkavańnie i zarobki biare na siabie dziaržava. «Jany biaruć čałavieka na pracu pa prahramie adaptacyi invalidaŭ da pracy na 1 hod. Stvarajuć pracoŭnaje miesca, dziaržava adnačasova kampiensuje vydatki na stvareńnie pracoŭnaha miesca dla invalida. Heta dzieści kala 40 000 000. Ale heta tolki na papiery, bo pracoŭnyja miescy daŭno stvoranyja i stvarać ich užo nia treba. Akramia taho, dziaržava na praciahu hoda kampiensuje najmalniku vydatki na zarpłatu dla invalida, h.zn. faktyčna najmalnik, tut heta PUP «Elekt», naohuł u plusie. Invalid pracuje na «Elekt», a zarpłatu jamu płacić dziaržava. Praz hod jaho zvalniajuć i biaruć inšaha čałavieka pa prahramie adaptacyi».
Ci sapraŭdy dziaržava kampiensuje pracu invalida na pradpryjemstvach? Jurydyčny aśpiekt uładkavańnia invalidaŭ nam prakamientavali ŭ arhanizacyjnym adździele BiełTIZu.
«U abodvuch vypadkach usie nieadnaznačna. Stvareńniem i adaptavańniem pracoŭnaha miesca invalida zajmajecca samo pradpryjemstva. BiełTIZ nie moža davać hrošy na pracoŭnyja miescy, a tolki na raźvićcio vytvorčaści. Heta moža być zakupka abstalavańnia, naprykład. Zarobki ž u lubym vypadku vypłačvaje tolki pradpryjemstva».
Bolš padrabiazna pra situacyju na aršanskim zavodzie raspavioŭ sam Aleh Alaksandravič Šepiel.
«Ja čytaŭ papiaredni materyjał. Invalidy zaraz napisali ŭ prakuraturu, u Administracyju prezidenta… Ale ja skažu adkryta: heta — sabataž. Ciapier, praŭda, usio supakoiłasia. Sprava ŭ tym, što novyja normy užo raniej vykonvali na centralnym pradpryjemstvie i inšych filijałach. U aršanskim filijale adbyłasia pamyłka. U Oršy była norma 540 štuk, a ŭ Viciebsku 650. Na abodvuch pradpryjemstvach pracujuć invalidy. Ja sam invalid pa zroku i raniej pracavaŭ zborščykam, jak jany. Ja, kali pryjšoŭ na schod, skazaŭ – ja diesiać dzion vučusia hetuju apieracyju rabić, i jakuju normu ja zrablu, takuju i ŭstalujem. Jany nie zhodnyja. Tady ja prapanavaŭ inšyja vyraby addać inšym filijałam, kab im było praściej. Taksama nie pahadzilisia. Jany ci nie viedajuć, ci nie razumiejuć, što zarobak ŭ ich nikoli nie budzie vysokim, tamu što jany pryraŭnoŭvajucca da zborščykaŭ pieršaha i druhoha razradu pa zakanadaŭstvie, a značyć hetaja praca nie budzie rentabielnaj, a zarobki buduć dahaniać da minimalnaj. Praściej kažučy, kali my padymiem zarobki, filijał stanie nierentabielnym.
Tam prosta jość dva čałavieki, jakija razahravajuć abstanoŭku. Adzin, jaki ŭsich budaražyć, a druhaja žančyna juryst. A viedajecie, nieviduščyja ludzi, zapałku kiń u ahoń – i zapalvajecca. Ja sabraŭ uvieś kalektyŭ, źjeździŭ u vykankam. Ja im rastłumačyŭ – situacyja sapraŭdy składanaja. Asnoŭny ekspart – Rasija i Ukraina. Ciapier rynak nastolki prasieŭ, što pradać vielmi ciažka».
BiełTIZ pryznaje toj fakt, što siońnia na zavodach, dzie pracujuć invalidy, ciažka kankuravać, bo zvyčajnyja pradpryjemstvy aŭtamatyzavali sistemu, tam praktyčna niama ludziej i vyrablajecca bolš. Navat lhotnyja padatki nie dapamahajuć pradpryjemstvu kankuravać na roŭnych umovach.
Ina Kulej: Milinkievič pieramoh śmierć, ale šlach da poŭnaha adužańnia niablizki4
Kamientary