Kultura22

Pamierła Kaciaryna Pančenia

Kaciaryna Alaksiejeŭna była hałoŭnaj zachavalnicaj «Juraŭskaha karahoda» ŭ vioscy Pahost Žytkavickaha rajona. Hety abrad uniesieny ŭ śpis niemateryjalnaj kulturnaj spadčyny UNESCO. U listapadzie joj spoŭniłasia b 82 hady, piša «Budźma».

Kaciaryna Pančenia z hurtam «Mižrečča» na fonie svajoj chaty ŭ Pahoście, 2017 hod

Kaciaryna Alaksiejeŭna Pančenia naradziłasia 30 listapada 1941 hoda, kali jaje baćka byŭ na froncie. Viosku niekalki razoŭ palili fašysty, tamu maci budučaj śpiavački razam z čatyrma dziećmi niekatory čas žyła ŭ svajakoŭ u vioscy Ivanava Słabada Lelčyckaha rajona. Paśla vajny siamja viarnułasia ŭ Pahost.

Čaŭnaki ad krosnaŭ Kaciaryny Pančeni ŭ jaje chacie, 2017 hod

Luboŭ da rodnaj kultury Kaciaryna zasvoiła ŭ siamji. Pieśni pierajmała ad babuli, maci, ciotki i chrosnaj. Vučyłasia žanočym ramiostvam: tkactvu, vyšyŭcy.

Kaciaryna Pančenia demanstruje haściam vyšyŭku ŭłasnaj raboty, 2014 hod

Znakamitaja chata Kaciaryny Alaksiejeŭny ŭ Pahoście, dzie jana haścinna prymała ŭsich, chto cikaviŭsia tradycyjnaj kulturaj, nahadvała rajski sad praz raznastajnaść vyšyvanych i tkanych vyrabaŭ. Jaje baćka, Alaksiej Kuźmič, byŭ viadomym u vakolicach harmanistam. U baćkoŭskaj chacie časta źbiralisia adnaviaskoŭcy, ładzili viačorki. Tam Kaciaryna čuła ad starejšych miascovyja padańni, kazki, jakija chutka zapaminała. Była zdolnaj taksama da tancaŭ. Brat i siastra, dva syny Kaciaryny Alaksiejeŭny taksama hrali na harmoniku. Niaviestku-ŭkrainku jana navučyła śpiavać biełaruskija pieśni i zaprasiła ŭ svoj hurt «Mižrečča».

Kaciaryna Pančenia z hurtam «Mižrečča» padčas śviatkavańnia Jurja ŭ Pahoście, 6 maja 2015 hod

Kaciaryna Alaksiejeŭna advučyłasia 4 kłasy i ŭ 14 hod pajšła pracavać u kałhas. Rana vyjšła zamuž, naradziła šaściarych synoŭ. Častka dziaciej pamierła ŭ malenstvie. Adzin syn patanuŭ, ratujučy ŭłasnaje dzicia. U kancy žyćcia ŭ žančyny zastaŭsia tolki adzin žyvy syn.

U 1980 hodzie Kaciaryna Alaksiejeŭna stała zahadčycaj sielskaha kłuba ŭ Pahoście i stvaryła aŭtentyčny falkłorna-etnahrafičny hurt «Mižrečča», jaki vykonvaŭ pieśni svajoj miascovaści. Hurt hastralavaŭ pa ŭsioj Biełarusi i ŭ susiednich krainach. A jašče vystupaŭ u Bierlinie i Drezdenie, što dla kalektyvu ź sielskaha kłuba, pahadziciesia, zusim nietypova. Zaprašali ŭ Amieryku, ale praz stan zdaroŭja lekary nie rekamiendavali Kaciarynie Alaksiejeŭnie lotać samalotam.

Kaciaryna Pančenia zachoŭvała pieśni i abrady rodnaj vioski. Hurt «Mižrečča» šmat zdymaŭ falkłaryst Vasil Lićvinka dla pieradačy «Zaprašajem na viačorki». Hetyja zapisy zachoŭvajucca ŭ archivie Biełteleradyjokampanii. Kaciaryna Alaksiejeŭna ŭdzielničała taksama ŭ zdymkach filmaŭ «Padańni turaŭskaj ziamli», «Karahod», «Vialesavy ŭnuki», «Hu, viesna» (1997 h.) i «Kod priedkiv» (2020 h.). Spadziajomsia, što kali-niebudź videa buduć ahulnadasiažnymi. A pakul śpiavačku možna pabačyć u dakumientalnych filmach «Dačka Prypiaci» i «Koła času» (2012 h.), «Juraŭski karahod» (2022 h.), a taksama na amatarskich videa.

Kansultantam padčas stvareńnia vialikaj častki nazvanych filmaŭ była žurnalistka i hramadskaja ekśpiertka pa niemateryjalnaj kulturnaj spadčynie Rehina Hamzovič. Jana siabravała z Kaciarynaj Pančeniaj, časta jaje naviedvała. 

Abrad «Juraŭski karahod», jaki ŭ Pahoście pravodziać pa pravasłaŭnym kalendary 6 maja, spačatku ŭnieśli ŭ Invientar niemateryjalnaj kulturnaj spadčyny Biełarusi (2004 h.), a potym — u śpis niemateryjalnaj kulturnaj spadčyny UNESCO (2019 h.).

Karahod na poli padčas śviatkavańnia Jurja ŭ Pahoście, 6 maja 2015 hoda

Padčas Jurja ŭ Pahoście časta było bolš žurnalistaŭ, čym hałoŭnych vykanalnic abradu, žančyn z hurta «Mižrečča», takuju jon mieŭ papularnaść. Pryjazdžała taksama bahata amataraŭ falkłoru i prosta znajomych Kaciaryny Pančeni. Patrapiŭšy raz, chacia b vypadkova, u jaje chatu, kožny moh być upeŭnieny, što jaho zaŭsiody prymuć jak darahoha hościa. Asabista ja była ŭ Pahoście razoŭ piać, rabiła repartažy z roznych śviataŭ. Viedaju ludziej, jakija jeździli tudy, kab prosta pabačyć Kaciarynu Alaksiejeŭnu, niečym dapamahčy (naprykład, vykapać bulbu), i dla ich heta była cudoŭnaja mahčymaść dałučycca da biełaruskaha viaskovaha žyćcia, kali ŭłasnyja babuli i dziaduli rana pamierli ci ź imi nie było emacyjanalnaha kantaktu.

Badaj, Kaciaryna Alaksiejeŭna była adnoj z samych viadomych nośbitak tradycyjnaj kultury ŭ Biełarusi. Pieśni z Pahosta śpiavali roznyja falkłornyja hurty haradskoj moładzi. Tamašni abrad hukańnia viasny na Saraki z padkidańniem piečanych ptušak na abrusie ci pościłcy adnaŭlajecca na štohadovaj imprezie, jakuju hramadskaja arhanizacyja «Studenckaje etnahrafičnaje tavarystva» ładzić u Viazyncy.

Kaciaryna Pančenia z adnaviaskoŭcami, 2015 hod

Pahosckim kłubam Kaciaryna Alaksiejeŭna kiravała bolš za 30 hadoŭ. U 2010-ja pastupova adyšła ad spraŭ, vyjšła na piensiju, ale praciahvała zachoŭvać tradycyi rodnaj vioski. Da vaśmidziesiacihodździa ŭ 2021 hodzie Žytkavicki rajvykankam ušanavaŭ jaje zvańniem hanarovaj hramadzianki. 

Kaciaryna Pančenia, 2017 hod

U kancy leta ŭ žančyny zdaryŭsia insult. Jaje zabrali ŭ lakarniu. Jana była ŭ prytomnaści i ŭ humory. Adnaviaskoŭcy z uśmieškaj kazali, pamiatajučy pra mocny charaktar Kaciaryny Alaksiejeŭny, što ciapier jana navodzić u špitali svaje paradki. Prahnoz byŭ dobry, ale 4-ha vieraśnia Kaciaryny Pančeni nie stała. Śvietłaja pamiać!

Kamientary2

  • Udziačny biełarus
    05.09.2023
    Viečnaja joj pamiać! Niachaj jana spačyvaje ź miram i ŭvaskreśnie ŭ słavie. Dziakuj, Kaciaryna, za zachavańnie aŭtentyčnych tradycyj našajiuje bahataje biełaruskaje kultury. Nizki pakłon!
  • Kvas
    05.09.2023
    viečnaja pamiać!

Ciapier čytajuć

Tramp uziaŭ dva tydni, kab vyznačycca adnosna Irana15

Tramp uziaŭ dva tydni, kab vyznačycca adnosna Irana

Usie naviny →
Usie naviny

U Biełarusi prapanujuć zabaranić pierachodzić čyhunačnyja rejki ŭ navušnikach1

Studenta z Kot dJIvuara publična sudzili va ŭniviersitecie ŭ Hrodnie, jaho vyšluć z krainy2

Duraŭ raskazaŭ, što dumaje pra Maska, Cukierbierha i Altmana2

Šmatdzietnuju maci, jakaja pracavała ŭ banku i viała błoh, pasadzili ŭ kałoniju i nazvali terarystkaj6

Pucin nazvaŭ rasijskuju ataku na dzieviacipaviarchovik u Kijevie, padčas jakoj zahinuli 23 čałavieki, udaram pa vajennym zavodzie1

U Arhiencinie vykryli raźviedhrupu z Rasii1

Kanapackaja pryznałasia, što heta jana arhanizavała vizit Kiełaha ŭ Biełaruś23

Biełarusy, jakija chočuć ukrainski pašpart, ale nie mohuć admovicca ad hramadzianstva Biełarusi aficyjna, zmohuć zrabić heta dekłaratyŭna2

Aleksijevič: Cichanoŭskaja simpatyčnaja, šmat zrabiła, Łatuška i Viačorka razumnyja. Ale niama adčuvańnia tryvałaści apazicyi38

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Tramp uziaŭ dva tydni, kab vyznačycca adnosna Irana15

Tramp uziaŭ dva tydni, kab vyznačycca adnosna Irana

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić