Urahan złamaŭ unikalnaje dreva ŭ Žamysłaŭskim parku. Što ciapier ź im budzie?
Lipieńskija kataklizmy nanieśli vialikuju škodu pryrodnym pomnikam, jakaja dahetul nie padličana. Siarod abjektaŭ, jakija mocna paciarpieli, akazaŭsia i park pry adnoj z samych paznavalnych siadzib Biełarusi.
Dniami stała viadoma, što ŭ vyniku ŭrahannych viatroŭ byŭ złamany 130-hadovy jasień na terytoryi siadziby Umiastoŭskich u vioscy Žamysłaŭl Iŭjeŭskaha rajona. Pra heta paviedamiŭ telehram-kanał «Spadčyna».
Hetaje dreva było ŭnikalnaje tym, što jano najredkaja dla Biełarusi forma jasienia piensilvanskaha aŭkubalistaha (Fraxinus pennsylvanica 'Aucubaefolia') z žoŭta-plamistym liściem, jakoje padobnaje da liścia piarestaj aŭkuby japonskaj, papularnaj chatniaj raśliny.
Jašče ŭ 1972 hodzie jaho ŭziali pad achovu jak bataničny pomnik pryrody respublikanskaha značeńnia.
Siadziba sfarmiravałasia na levaj vysokaj terasie raki Haŭi ŭ XIX stahodździ. U jaje budaŭnictvie nazirałasia viartańnie da formaŭ kłasicyzmu. Park byŭ pabudavany pa prajekcie francuzskaha sadoŭniki Jamajsa, jaki ŭ farmiravańni paradnaj častki addaŭ pieravahu paradna-vosievamu vyrašeńniu. Centram kampazicyi źjaŭlajecca dvuchpaviarchovy muravany pałac ź bielviederam, pabudavany ŭ 1870-1880-ja hady pa padabienstvie z karaleŭskim pałacam u Łazienkach.
Unikalny jasień byŭ častkaj žyvapisnaha afarmleńnia paradnaj častki parku, jakaja adkryvałasia pierad pałacam, i, miarkujučy pa jahonym uzroście, byŭ adnym z tych pieršych drevaŭ, vysadžanych jašče francuzam Jamajsam.
Apošni ŭładalnik Uładzisłaŭ Umiastoŭski addaŭ siadzibu pad navukovuju bazu z pryrodaznaŭčaj i sielskahaspadarčaj śpiecyjalizacyjaj Vilenskaha ŭniviersiteta. U časy Pieršaj suśvietnaj vajny tut byŭ niamiecki vajenny sanatoryj, paśla Druhoj suśvietnaj — upraŭleńnie kałhasu, pošta, kłub, biblijateka. Budynak pustavaŭ z 2006 hoda.
U 2012 hodzie pałac hareŭ, ahoń źniščyŭ častku dachu. U 2015 hodzie kompleks kupiŭ biznesoviec ź Iardanii, ale źnik, ničoha nie zrabiŭšy. U 2017 siadzibu kupiŭ biełaruski biznesoviec Michaił Hlinski, jaki pachodzić ź miescaŭ niepadalok ad Žamysłaŭla. Jon pačaŭ pracy ŭ budynku, rasčyściŭ park pobač z pałacam. Ale dalej pakul spravy pa adnaŭleńni siadziby nie zrušylisia.
Paśla taho, jak dreva było złamanaje, było praviedziena abśledavańnie stanu bataničnaha pomnika pryrody, jakoje pakazała, što pryrodny abjekt stračany.
U vyniku ŭrahannaha vietru była adłamanaja bakavaja halina z častkaj draŭniny asnoŭnaha stvała, a ŭ miescy razłomu, pa ŭsioj daŭžyni stvała dreva paražonaje stryžniovaj hnillu. Pa vynikach abśledavańnia kamisija vyrašyła źniać achoŭny status z dreva, paviedamlaje Instytut ekśpierymientalnaj bataniki NAN Biełarusi.
Źniščeńnie ŭrahanam unikalnaha dreva vyhladaje vypadkovaściu, ale jašče ŭ 2019 hodzie novy ŭłaśnik kazaŭ žurnalistam SB, što dreva patrabuje lačeńnia, ale hetaha nie dajuć zrabić:
«Jon achoŭvajecca dziaržavaj. Pahladzicie, u jakim jon stanie. Dreva hinie. Ale lačyć jaho nie dazvalaje achova pryrody», — škadavaŭ Michaił Hlinski.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆJasień — lubimaje dreva Ściapana Łatypava
Urahan pavaliŭ viekavyja lipy na siadzibie Chraptovičaŭ u Ščorsach
Stracili kaštoŭnaść. U Vierchniadźvinskim rajonie źniali achovu z pomnikaŭ pryrody
Sini Kałodziež, Čortaŭ Kamień i Biełaruski Stoŭchendž. Piać pryrodnych pomnikaŭ krainy, pra jakija vy mahčyma nikoli nie čuli
Dziaržaŭnyja sacyjołahi: Biełarusy najpierš źviazvajuć svaju dziaržaŭnaść ź Vialikim Kniastvam Litoŭskim23
Kamientary