Chto toj pałkoŭnik Žuraŭski, jaki padbiŭ Ziankoviča, Fiadutu i Kastusiova na nibyta dziaržaŭny pieravarot?
U 2022 hodzie pa «spravie ab dziaržpieravarocie» asudzili piać čałaviek, sumarna jany atrymali 36 hadoŭ pazbaŭleńnia voli. Niadaŭna adnaho ź fihurantaŭ — hramadzianina ZŠA Juryja Ziankoviča vyzvalili, i jon vyjechaŭ ź Biełarusi. Eks-palitviazień padzialiŭsia z «Lusterkam» detalami taho, adkul źjaviłasia inicyjatyva «zachopu ŭłady» i čyjo zadańnie vykanaŭ hety čałaviek.
«Heta była jaho ideja»
Jašče padčas sudovaha pasiedžańnia było viadoma, što klučavy śviedka pa spravie — Ivan Žuraŭski, padpałkoŭnik Hienštaba Uzbrojenych Sił Biełarusi, jaki «ŭkaraniŭsia» u hrupu «zmoŭščykaŭ». Kali jon davaŭ pakazańni ŭ sudzie, praces zakryvali, sam siłavik admoviŭsia ad kamientaroŭ ŚMI.
Paśla vyzvaleńnia Juraś Ziankovič zajaviŭ, što mienavita hety vajskoviec byŭ inicyjataram idei «źmieny ŭłady niekanstytucyjnym šlacham», jak zajaŭlała abvinavačvańnie:
«Pieravarot źbiraŭsia rabić nie ja — mianie paprasiŭ padpałkoŭnik Ivan Žuraŭski, u toj čas aficer Hienieralnaha štaba, padrychtavać płan transfarmacyi krainy i pierachodu da demakratyi. Mienavita stvareńnie hetaha płana było pastaŭlena ŭ vinu mnie, Alaksandru Fiadutu i Ryhoru Kastusiovu. Detali hetaha płana ja apublikuju paźniej. Za sam vajenny pieravarot adkazvaŭ Žuraŭski — heta była jahonaja ideja, a my ŭ vajskovyja płany nie ŭmiešvalisia».
Słužba, miedali, adstaŭka. Chto taki Ivan Žuraŭski?
Ziankovič pierapisaŭ častku materyjałaŭ kryminalnaj spravy i vyviez ich (u abvinavačanych jość prava aznajamlacca z materyjałami spravy i kapijavać cikavyja im momanty). U ich była vypiska z asabistaha daśje vajskoŭca ź jaho bijahrafičnymi danymi.
Zychodziačy ź jaje, ciapier 44-hadovy były vajskoviec naradziŭsia ŭ rasijskim horadzie Archanhielsku ŭ 1981 hodzie. U 2003 hodzie skončyŭ Vajskovuju akademiju. Paśla mužčyna słužyŭ u 740-j zienitnaj rakietnaj bryhadzie ŭ Barysavie, z 2013 pa 2016 hod — načalnikam štaba, z sakavika pa červień 2016 hoda — kamandziram dyvizijona. Z 2016 pa 2017-y byŭ kamandziram dyvizijona 147-j zienitnaj rakietnaj bryhady, jakaja dysłakujecca ŭ Babrujsku.
Sa žniŭnia 2017 pa studzień 2021 hoda Žuraŭski ličyŭsia staršym aficeram 3-ha adździeła 2-ha ŭpraŭleńnia Hałoŭnaha ŭpraŭleńnia bajavoj padrychtoŭki Uzbrojenych Sił Biełarusi. Mužčyna dasłužyŭsia da zvańnia padpałkoŭnika, byŭ uznaharodžany miedalami. U studzieni 2021 hoda zvolniŭsia ŭ zapas (jamu na toj momant było 39 hadoŭ).
Ahient bieź psieŭdanima
U bazie sa źviestkami hramadzian Biełarusi, dastupnaj Belpol, jość čałaviek z takim imieniem. Klučavyja momanty jaho bijahrafii — imia pa baćku, hod naradžeńnia, miesca słužby — supali ź infarmacyjaj, jakuju zachavaŭ Ziankovič.
Taksama «Lusterka» pakazała byłomu palitviaźniu pašpartnaje fota Žuraŭskaha (praŭda, niama infarmacyi, u jakim hodzie jano było zroblena). Juraś adznačyŭ padabienstva hetaha čałavieka z tym, z kim jon sustrakaŭsia.
Z materyjałaŭ spravy vynikaje, što vajskoviec dziejničaŭ pa zadańni KDB. Časam u hučnych historyjach, jakija rasśleduje hetaje viedamstva, uspłyvajuć falšyvyja asoby. Ale, padobna, heta nie toj vypadak. Ivan Žuraŭski — sapraŭdnaje imia realna isnujučaha vajskoŭca. U bazach danych zachavalisia zapisy pra jaho rodnych, prapisku, na jahonaje imia zarehistravana niekalki numaroŭ telefona. Pavodle infarmacyi Belpol, u padpałkoŭnika nie było pašpartoŭ prykryćcia ŭ Biełarusi. Pradstaŭnik arhanizacyi dapuściŭ, što vajskoŭca nie treba było lehiendavać, kab skarystacca asabistymi znajomstvam i atrymać davier «zmoŭščykaŭ».
Cikava, što ŭ filmie dziaržaŭnaha telekanała ANT zabluryli nie tolki tvar Žuraŭskaha, ale i ŭsiu jahonuju fihuru. Padpałkoŭnika pradstavili tak «dla jaho [Jurasia Ziankoviča] heta Ivan, nibyta vysokapastaŭleny aficer ź Ministerstva abarony», choć Ivan — sapraŭdnaje imia, i jon praŭda byŭ na toj momant vajskoŭcam.
Chto prydumaŭ «zmovu»
U prapahandysckim kino ANT śćviardžali: «zmoŭščyki» sa svaim «złačynnym płanam» šukali zdradnika ŭ Ministerstvie abarony — i znajšli Žuraŭskaha. A toj nibyta paviedamiŭ u KDB — i dalej hrupu «viali». Adnak z materyjałaŭ kryminalnaj spravy, jakija pierapisaŭ eks-palitviazień, atrymlivajecca, što, vierahodna za ŭsio, aficer z samaha pačatku dziejničaŭ pa zadańni śpiecsłužbaŭ. Asabliva kali paraŭnać daty.
Ziankovič i Žuraŭski ŭpieršyniu sustrelisia 28 žniŭnia 2020 hoda. U filmie ANT z apieratyŭnymi zdymkami pakazali navat čas — 13.50.
U pačatku zimy 2021 hoda hetyja dvoje pačali abmiarkoŭvać novuju sustreču, vynikaje z pratakołaŭ apieratyŭna-vyšukovych mierapryjemstvaŭ, jakija byli abvieščanyja ŭ sudzie. Jašče adna razmova mužčyn, pryniataja da spravy, była ŭ lutym 2021-ha. A abmierkavańnie ŭ maskoŭskim restaranie «Taras Bulba» prajšło 11 krasavika 2021 hoda. Tady ž Ryhor Kastusioŭ, Alaksandr Fiaduta i Juryj Ziankovič byli zatrymanyja.
Pry hetym u materyjałach kryminalnaj spravy ŭsie znosiny Žuraŭskaha sa «zmoŭščykami» ŭ dakumientach fihurujuć jak «apieratyŭna-vyšukovaje mierapryjemstva». Zhodna z pratakołam, heta «mierapryjemstva» pačałosia 28 žniŭnia 2020 hoda — u dzień pieršaj sustrečy mužčyn. Dakładny čas — 9.00 — za niekalki hadzin da jaje. Skončyłasia jano 11 krasavika 2021 hoda — u dzień zatrymańnia «zmoŭščykaŭ» u maskoŭskim restaranie.
Taksama ŭ tamach kryminalnaj spravy była «pastanova ab nadańni apieratyŭna-vyšukovych dakumientaŭ». U im zhadvajecca niekalki proźviščaŭ vysokapastaŭlenych siłavikoŭ. Zaćviardžaŭ jaho hienierał-major Dźmitryj Ravucki, namieśnik staršyni KDB. Sankcyju daŭ Dźmitryj Hara, na toj momant — namieśnik hienprakurora, paśla jon pierajšoŭ na pasadu staršyni Śledčaha kamiteta. U listapadzie 2020 hoda dakumient praciahnuli, jaho zaćviardžaŭ užo pieršy namieśnik staršyni KDB Siarhiej Cierabaŭ.
«Sudu było pofihu»
«Usio rabiłasia ŭ ramkach śledčaha ekśpierymientu. Jamu [Ivanu Žuraŭskamu] pastavili zadaču vyjavić zmoŭščykaŭ. I jon ich vyjaviŭ, — uspaminaje Ziankovič. — Jość raśpiska ŭ atrymańni zadańnia, jość instrukcyi «nie stvarać umovaŭ, jakija b spryjali ździajśnieńniu złačynstva ci pravakavali b na jaho», jość sankcyja na praviadzieńnie ekśpierymientu».
Cikava, što ŭ adnym z dakumientaŭ, jak śćviardžaje eks-palitviazień, była takaja fraza: «źviernuta ŭvaha na niedapuščalnaść aktyŭnaha ŭpłyvu na rašeńni, jakija prymajucca Ziankovičam Ju.Ł. i inšymi asobami, dajučy im mahčymaść admovicca ad ździajśnieńnia złačynnych dziejańniaŭ». Prostymi słovami: Žuraŭski nie pavinien byŭ umiešvacca ŭ «zmovu».
Adnak, pa słovach Ziankoviča, faktyčna «pieravarot» byŭ inicyjatyvaj vajskoŭca. Da jurysta ž toj źviartaŭsia nibyta pa dapamohu i kansultacyi:
«Byŭ ahučany navat aŭdyjozapis toj razmovy, dzie Žuraŭski skazaŭ, što jon hatovy ździejśnić pieravarot, i što jość hrupa aficeraŭ, što jaho padtrymlivajuć. Jość rasšyfroŭka dasłoŭnaja toj razmovy. Sudu było pofihu. Fiaduta na sudzie skazaŭ, što dla jaho hałoŭnym pytańniem było vyjavić, ci heta z samaha pačatku była pravakacyja, ci Žuraŭski paźniej pajšoŭ usich zdaŭ. I jon pierakanaŭsia, što heta była pravakacyja ŭžo na momant majoj samaj pieršaj sustrečy z Žuraŭskim».
Ziankovič: Biezumoŭna, ja b nie pajechaŭ u Maskvu pad harantyi Volhi Karač
Ziankovič: Łukašenka spačatku daŭ mnie i Fiadutu mianušku Vini-Puch, a paśla nazvaŭ Usamam bien Ładenam
Juraś Ziankovič raskazaŭ pra svajo vyzvaleńnie i šlach u ZŠA
«Byŭ upeŭnieny, što ja niedatykalnaja asoba dla rasijan». Pieršaje intervju Jurasia Ziankoviča na svabodzie
Fiaduta ŭ apošnim słovie na sudzie: Abvinavaŭca iranizuje, ci nie vysokija matyvy stali pryčynaj maich dziejańniaŭ. Ale, heta tak!
Kamientary