Izrail atakavaŭ iranski ciažkavodny reaktar u Araku. Što heta za abjekt?
19 červienia 2025 hoda izrailskaja armija naniesła ŭdar pa iranskim jadziernym abjekcie — ciažkavodnym reaktary IR-40 u horadzie Arak, prykładna za 250 kiłamietraŭ ad Tehierana. Heta adzin z najbujniejšych jadziernych abjektaŭ Irana. Pavodle zajaŭ Izraila, tam mahli vyrablać płutonij, prydatny dla stvareńnia jadziernaj zbroi, piša Euronews.
Izrail zahadzia papiaredziŭ pra mahčymuju ataku i zaklikaŭ žycharoŭ pakinuć rajon. Padčas napadu byli naniesienyja ŭdary, u tym liku pa aktyŭnaj zonie reaktara. Iranskija ŚMI paviedamlajuć pra evakuacyju žycharoŭ, choć surjoznych razbureńniaŭ nie zafiksavana. Na videa, apublikavanym paśla incydentu, vidać vybuchi.
Reaktar IR-40 pabudavany ŭ 2003 hodzie i ŭklučaje ŭłasna sam reaktar i zavod pa vytvorčaści ciažkaj vady. Padrabiaznaści trymajucca ŭ sakrecie, ale viadoma, što nad im pracavali i zamiežnyja śpiecyjalisty, u tym liku z Rasii.
Iran śćviardžaje, što abjekt pryznačany tolki dla mirnych metaŭ, ale zachodnija ekśpierty bajalisia, što tam mohuć vyrablać materyjały dla jadziernaj zbroi. Pavodle acenak, reaktar moh štohod davać da 9 kh płutoniju — hetaha chapiła b dla stvareńnia jadziernaj bomby.
Pavodle damoŭlenaściaŭ 2015 hoda ab abmiežavańni jadziernaj prahramy Irana, kraina pavinna była madernizavać reaktar i vyklučyć mahčymaść jaho vajskovaha vykarystańnia. U 2016 hodzie Iran zajaviŭ, što zacemientavaŭ aktyŭnuju zonu reaktara, ale nieŭzabavie vyśvietliłasia, što Iran pieravysiŭ dapuščalnyja zapasy ciažkaj vady i navat pieradaŭ jaje častku ŭ Aman.
Paśla ataki iranskaje telebačańnie zajaviła, što pahrozy radyjacyi niama. MAHATE paćvierdziła paškodžańnie reaktara, ale adznačyła, što na momant udaru jon nie pracavaŭ i nie ŭtrymlivaŭ jadziernych materyjałaŭ, tamu radyjacyjnych nastupstvaŭ niama.
Adnak pra stan susiedniaha zavoda ciažkaj vady infarmacyi pakul niama.
Supraćbunkiernaja bomba ZŠA: što pra jaje viadoma i ci sapraŭdy jana moža razburyć jadziernyja bunkiery Irana?
Fardo — hałoŭny jadzierny abjekt Irana. Što pra jaho viadoma?
Izrail udaryŭ pa zavodzie centryfuh u Tehieranie, dzie mohuć uzbahačać uran
Tramp uchvaliŭ płan ataki na Iran, ale pakul ustrymlivajecca ad zahadu
Ciapier čytajuć
Eks-palitviazień adkryŭ zbor na siabie — inšyja palitviaźni aburanyja i kažuć, što jon stukač i machlar1
Kamientary
Lohkavodny (zvyčajnaja vada) - pastaŭleny na sušu patomak reaktaraŭ dla padvodnych łodak i avijanoscaŭ. Mienšyja habaryty. Mienšyja kapitalnyja zatraty na etapie biedaŭnictva. Zaležnaść pa uzbahačanamu 235U palivu na uvieś termin ekspłuatacyi, dla krain, jakija nie umiejuć uzbahačać uran sami.
Ciažkavodny (dejteryjevaja vada) - reaktar, jaki pazbaŭlaje ekspłuatanta ad zaležnaści pa uzbahačanamu 235U palivu. Bolšyja habaryty (u 6-7 razoŭ). Bolšyja kapitalnyja zatraty pry budaŭnictvie, u tym liku z-za patreby u ciažkaj vadzie, jakaja doraha kaštuje. Ale: praz 5 hadoŭ ekspłuatacyi robiacca tańniejšymi u absłuhoŭvańni za lohkavodnyja, z-za tańniejšaha paliva, jakoje nie treba uzbahačać, i jakoje raspadajecca bolš poŭna. Vynik: na kožny kh U ciažkavodny vypracuje pryblizna ŭ 2 razy bolš elektraenierhii, čym lohkavodny.
Płutonij napracoŭvajecca i tam i tam. Ciažkavodny bolej praduktyŭny.
U ciažkavodnym ciaham ekspłuatacyi stvarajecca bolej trytyja, čym u lohkavodnym. Jon niebiaśpiečny, ale mienavita hetaja asablivaść pryciahvaje da ciažkavodnych reaktaraŭ uvahu śpiecyjalistaŭ pa jadziernamu sintezu.
Kanada koliś pradała ciažkavodnyja reaktary Indyi, a indusy zrabili bombu.
Čym u 70-ja kiravalisia kanadcy?
Historyja sa štučnastvoranymi, adsutničajučymi u pryrodzie, elemientami, hodnymi dla bomb, staraja. Płutonija treba mienš za uran, a inšaha štučnastvoranaha - jašče mienš za płutonij.
A voś vybar "stratehičnaha partniera" - jabłyk razdora. Šulery za adnym stałom źbirajucca nie pieršy raz.