«Napramak suśvietnaha ŭzroŭniu». Kurort u Paŭnočnaj Karei budavali, kab adkryć KNDR śvietu, ale pakul i rasijanie nie chočuć jechać
Novy plažny kurort u Paŭnočnaj Karei, jaki byŭ raskrytykavany pravaabaroncami z-za žorstkaha abychodžańnia z budaŭnikami, na hetym tydni pryniaŭ pieršuju hrupu rasijskich turystaŭ.
Kurort Vonsan Kałma ŭračysta adkryŭ u minułym miesiacy lidar Paŭnočnaj Karei Kim Čen Yn, jaki nazvaŭ jaho «turystyčnym i kulturnym napramkam suśvietnaha ŭzroŭniu».
Padrabiaznaści budaŭnictva hetaha kurorta apavity tajamnicaj, bo KNDR u značnaj stupieni zakryta dla źniešniaha śvietu.
BBC Verify daśledavała spadarožnikavyja zdymki, atrymała dostup da ŭnutranych dakumientaŭ i pahavaryła z ekśpiertami i byłymi žycharami Paŭnočnaj Karei nakont ich zakłapočanaści parušeńniami pravoŭ čałavieka padčas budaŭnictva hetaha abjekta.
Adhałoski Bienidorma
Kim Čen Yn pravioŭ značnuju častku svajho dziacinstva ŭ Vonsanie, i da budaŭnictva novaha kurorta hety horad užo byŭ papularnym miescam adpačynku dla paŭnočnakarejskaj elity.
«Kali turystyčnuju zonu ŭ Vonsanie tolki pačynali płanavać, ideja zaklučałasia ŭ tym, kab pryciahnuć kala miljona turystaŭ u hety rajon, adnačasova zachavaŭšy jaho zakrytym», — kaža Ry Čon Cho, vysokapastaŭleny paŭnočnakarejski ekanamist, jaki ŭdzielničaŭ u pieršapačatkovym płanavańni kurorta i ŭciok z krainy ŭ 2014 hodzie.
«Namier byŭ u tym, kab krychu adkryć Paŭnočnuju Kareju dla śvietu», — dadaje jon.
U 2017 hodzie, za hod da pačatku budaŭnictva, Kim nakiravaŭ delehacyju z daśledčaj misijaj u Ispaniju, dzie kamanda naviedała kurorty.
Paŭnočnakarejskaja delehacyja «ŭklučała vysokapastaŭlenych asob i šmatlikich architektaraŭ, jakija šmat zapisvali», uspaminaje Matyjas Pieres Suč, udzielnik ispanskaj kamandy, jakaja pravodziła tur z parkam zabaŭ, šmatpaviarchovymi hatelami i zonaj na ŭźbiarežžy.
U paŭnočnakarejskaj brašury z kartaj kurorta paznačany 43 hateli ŭzdoŭž plažnaj linii, a taksama haściavyja damki na štučnym voziery i kiempinhi.
Žurnalisty supastavili hetyja abjekty sa spadarožnikavymi zdymkami, choć pakul nielha paćvierdzić, ci ŭsie jany sapraŭdy zavieršanyja i hatovyja prymać naviedvalnikaŭ.
Akvapark z vysokimi žoŭtymi vodnymi horkami raźmieščany krychu ŭhłyb ad plažu.
Dalej na poŭnač — zabaŭlalny kvartał, u jakim, zhodna z płanam, praduhledžany teatr, centry adpačynku i fitniesu, a taksama kinateatr.
Spadarožnikavyja zdymki, zroblenyja za 18 miesiacaŭ z pačatku 2018 hoda, pakazvajuć, jak uzdoŭž čatyrochkiłamietrovaj prybiarežnaj pałasy pačali źjaŭlacca dziasiatki budynkaŭ.
Na toj momant, zhodna z daśledavańniem paŭdniovakarejskaj kampanii spadarožnikavaj analityki SI Analytics, było zavieršana prykładna 80% kurorta.
Adnak paśla hetaha imklivaha budaŭničaha ryŭka raboty na abjekcie, vidać, byli prypynienyja.
Budaŭnictva adnaviłasia paśla sustrečy ŭ červieni 2024 hoda pamiž Kim Čen Ynam i Uładzimiram Pucinym, kali rasijski prezident zajaviŭ, što budzie zaachvočvać svaich hramadzian naviedvać kurorty Paŭnočnaj Karei.
Čałaviečaja cana budaŭnictva
Taki imklivy temp budaŭnictva vyklikaje zakłapočanaść praz umovy pracy na abjekcie.
AAN źviartała ŭvahu na sistemu prymusovaj pracy ŭ Paŭnočnaj Karei, uklučajučy tak zvanyja «ŭdarnyja bryhady», dzie rabočyja časta sutykajucca z žorstkimi ŭmovami, doŭhimi pracoŭnymi hadzinami i niedastatkovaj apłataj.
Džejms Chinien z Upraŭleńnia AAN pa pravach čałavieka ŭ Sieule kaža: «Jość paviedamleńni, što kurort budavali z vykarystańniem tak zvanych udarnych bryhad».
«My taksama bačyli paviedamleńni, što naprykancy ludzi pracavali pa 24 hadziny na sutki, kab zaviaršyć prajekt — dla mianie heta hučyć jak udarnaja bryhada», — dadaje jon.
BBC pahutaryła z adnym paŭnočnakarejcam, jaki słužyŭ va ŭdarnych bryhadach i paśla imi kiravaŭ.
Chacia Čo Čun Chi, jaki paźniej uciok z krainy, niepasredna nie ŭdzielničaŭ u budaŭnictvie kurorta ŭ Vonsanie, jon zhadaŭ žorstkija ŭmovy, u jakich znachodzilisia bryhady, jakimi jon kiravaŭ.
«Pryncyp pracy hetych [bryhad] byŭ u tym, što pry lubych abstavinach ty musiŭ zaviaršyć zadaču — navat kali heta kaštavała tabie žyćcia», — raspavioŭ jon.
«Ja bačyŭ šmat žančyn, jakija byli nastolki fizična źniasilenyja i tak kiepska charčavalisia, što ŭ ich poŭnaściu spynialisia mienstruacyi», — dadaŭ Čo Čun Chi.
Kan Hiury, jakaja pracavała ŭ Vonsanie pierad tym, jak uciačy ŭ Paŭdniovuju Kareju ŭ 2023 hodzie, raspaviadaje, što jaje kuzien dobraachvotna pahadziŭsia pracavać na budaŭnictvie kurorta, bo ličyŭ heta sposabam atrymać prapisku ŭ stalicy — Pchieńjanie, jakaja dastupnaja tolki hramadzianam, jakim režym daviaraje.
«Jon amal nie spaŭ. Jamu nie davali dastatkova ježy», — kaža jana.
«Umovy byli žachlivyja, niekatoryja ludzi prosta pamirali padčas pracy, a [ułada] nie niasie nijakaj adkaznaści, kali chto pamre ci ŭpadzie», — dadaje Kan.
Jana taksama adznačyła, što žycharoŭ Vonsana vysielili ź ich damoŭ u chodzie pašyreńnia prajekta kurorta, časta bieź jakoj-niebudź kampiensacyi.
Chacia heta i nie tyčycca niepasredna dośviedu samoj Kan, BBC Verify zmahła z dapamohaj spadarožnikavaha analizu vyjavić znos budynkaŭ pablizu hałoŭnaj darohi, što viadzie da kurorta. Na ich miescy ciapier bačna šmatpaviarchovyja damy.
«Jany prosta znosiać usio i budujuć niešta novaje, asabliva kali heta dobraje miesca», — raspaviała Kan.
«Prablema ŭ tym, što jakim by niespraviadlivym heta ni zdavałasia, ludzi nie mohuć adkryta vykazvacca ci pratestavać», — dadała jana.
Dzie zamiežnyja turysty?
Paŭnočnaja Kareja była amal całkam zakryta dla zamiežnych naviedvalnikaŭ, i ŭ apošnija hady krainu dazvalali naviedvać tolki niekalkim stroha kantralavanym turam.
Vonsan Kałma ličycca važnym nie tolki dla adnaŭleńnia ekanamičnaha stanovišča krainy, jakaja znachodzicca pad sankcyjami, ale i dla dalejšaha ŭmacavańnia jaje suviaziaŭ z Rasijaj, jakija apošnim časam uzmacniajucca dziakujučy vajennaj padtrymcy vajny Pucina va Ukrainie.
Zhodna z papiarednimi dakumientami płanavańnia, ź jakimi aznajomiłasia BBC Verify, spačatku płanavali pryciahnuć bolš za miljon naviedvalnikaŭ, pryčym zamiežnyja turysty, jak čakałasia, musili być pieravažna z Kitaja i Rasii.
Žurnalisty pravieryli sajty turystyčnych ahienctvaŭ u Kitai i Rasii na pradmiet prapanoŭ pajezdak na novy kurort.
Nivodnaje z pravieranych kitajskich ahienctvaŭ nie rekłamavała tury ŭ Vonsan. U toj ža čas u Rasii my vyjavili try ahienctvy, jakija prapanujuć takija tury.
Na pačatku lipienia žurnalisty patelefanavali ŭ adno z rasijskich ahienctvaŭ, vydajučy siabie za zacikaŭlenaha klijenta, za tydzień da pieršaha zapłanavanaha vyjezdu 7 lipienia, i im paviedamili, što na tur zapisalisia 12 čałaviek z Rasii.
Tydniovy tur u Paŭnočnuju Kareju, uklučajučy try dni na kurorcie ŭ Vonsanie, kaštavaŭ 1800 dołaraŭ ZŠA.
Pavodle hetaha turapieratara, na žnivień zapłanavany jašče dva vyjezdy.
Žurnalisty źviazalisia ź inšymi dvuma ahienctvami, jakija prapanujuć padobnyja turpakiety, ale jany admovilisia raskryć kolkaść zapisanych udzielnikaŭ.
Andrej Łańkoŭ, ekśpiert pa rasijska-paŭnočnakarejskich adnosinach z Univiersiteta Kukmin u Sieule, adznačyŭ, što Vonsan Kałma «vielmi małavierahodna stanie surjozna papularnym siarod rasijskich turystaŭ».
«Rasijskija turysty mohuć lohka pajechać u takija krainy, jak Turcyja, Jehipiet, Tajłand i Vjetnam, jakija značna lepšyja za ŭsio, što moža prapanavać Paŭnočnaja Kareja», — skazaŭ jon.
«Standarty absłuhoŭvańnia tam vyšejšyja, i vas nie trymajuć pad pastajannym nahladam», — dadaŭ ekśpiert.
Dziaržaŭnyja sacyjołahi: Biełarusy najpierš źviazvajuć svaju dziaržaŭnaść ź Vialikim Kniastvam Litoŭskim19
Kamientary