Viadučy Dzianis Dudzinski napisaŭ svoj debiutny raman — užo startavała pieradzamova na knihu. Raspytali ŭ jaho, pra što atrymaŭsia tvor z mudrahielistaj nazvaj «Pacibułum».
«Pacibułum» — nie pieršy piśmieńnicki dośvied dla Dzianisa. Jon adznačaje, što pačaŭ pisać jašče ŭ studenckija časy, ale tady chutčej pisaŭ u stoł ci drukavaŭ svaje teksty ŭ studenckich vydańniach. Paśla zakančeńnia Linhvistyčnaha ŭniviersiteta Dzianis pracavaŭ pierakładčykam i aŭtaram-składalnikam u vialikim vydaviectvie — raskazvaje, što tam u jaho vydadziena bolš za 50 niemastackich knih.
Ale ž pryjšoŭ čas pasprabavać siabie ŭ inšych farmatach. U 2022-m Dzianis užo vydaŭ knihu z apaviadańniami, a voś ciapier uziaŭsia za raman.
«Zadumaŭsia: čamu b nie napisać mastacki tvor? Tym bolš što ŭ mianie dobraja fantazija, i ŭ hałavie sami saboj naradžajucca niejkija vobrazy, płany, idei. To-bok ja nie prychodziŭ da piśmieńnictva, heta jano da mianie pryjšło».
U nazvy ramana jość padzahałovak — «Dziesiać dzion adnaho horada». Uładar hetaha horada prapanuje haradžanam vybar pamiž ułasnym kamfortam i žyćciom pa sumleńni i zahadvaje praź dziesiać dzion pryjści na tuju ž płošču.
Hety vybar źmienić haradžan nazaŭždy, i daloka nie ŭ lepšy bok. Voś čamu svoj pieršy raman Dzianis nazyvaje antyŭtopijaj.
«Hetaja kniha pra toje, jak za dziesiać dzion źmianiajucca prystojnaje hramadstva i cyvilizavany horad, kali dać im mahčymaść vybaru i šans kamuści adpomścić, jak hetaje hramadstva i ludzi mohuć pieratvarycca z pavažanych haradžan u sudździaŭ, zabojcaŭ, hvałtaŭnikoŭ i kataŭ.
Nie viedaŭ, ci pa časie heta budzie dziesiać dzion, dva tydni abo miesiac. Atrymałasia, što, kali pačytać niešta ź psichałohii i potym heta ŭkaranić u apovied, bačna: dziesiaci dzion dastatkova, kab navat samaha prystojnaha čałavieka možna było pieratvaryć u kata, a apošniaha bajaźliŭca zrabić hierojem, jaki zakryje astatnich svaimi hrudziami», — raskazvaje Dudzinski.
Dzianis kaža, što adlustravanyja ŭ knizie idei źjavilisia ŭ jaho ŭžo šmat hadoŭ tamu, ale spačatku jon ich nie źbiraŭsia fiksavać. A potym siužet i hieroi pačali rabicca ŭsio bolš vyraznymi, dumki pra ich pieraśledvali. I Dudzinski zrazumieŭ, što treba prosta sieści i zapisać hetuju historyju. U vyniku na toje, kab napisać raman, jamu spatrebiŭsia hod.
Voś jak Dzianis tłumačyć fiłasofiju svajoj knihi:
«Ty vybiraješ abo drenny varyjant, abo vielmi drenny varyjant. Ale ŭ adnym varyjancie heta nie datyčyć ciabie asabista, ty možaš rabić drennaje rukami inšaha čałavieka. Ci vybiraješ inšy varyjant, kali ty nie idzieš na ŭhodu z sumleńniem. Ty małajčynka, hieroj, ale ciabie čakaje vielmi drenny los.
To-bok kali ty chočaš žyć pa sumleńni, tabie budzie vielmi drenna. A kali ty dapuskaješ mahčymaść troški zdradzić, troški niekaha padšturchnuć, tady, moža, tabie budzie i nie tak drenna».
Nichto z nas nie viedaje, razvažaje Dzianis, na što jon zdolny ŭ situacyi vybaru, pakul sam u joj nie apyniecca. My možam ličyć, što nikoli nie zdradzim siabru, ale kali heta nam budzie kaštavać niečaha darahoha, niezrazumieła, jaki vybar my zrobim.
Što da nazvy, pacibułum — heta častka kryža, jakuju asudžanyja na raśpiaćcie nieśli na svaich plačach da miesca, dzie ich karali śmierciu. Pryniata ličyć, što ludzi nieśli na sabie ceły kryž, ale heta fizična niemahčyma, kaža Dudzinski, bo toj kryž moh važyć bolš za 200 kh:
«Tamu ŭ tyja časy zaŭždy nasili [na sabie] haryzantalnuju papiarečynu. Jana taksama vielmi ciažkaja, moža važyć 100 kh. Hetaja haryzantalnaja papiarečyna i nazyvajecca «pacibułum».
To-bok my nibyta niasiem na sabie kryž, ale nasamreč my niasiem tolki jaho małuju častku».
Raman Dzianisa Dudzinskaha vychodzić u vydaviectvie «Januškievič». Zamović knihu možna tut.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆBiaspałaŭ kančatkova rassvaryŭsia ź Cichanoŭskim: Dla jaho dobry tolki adzin čałaviek — Prakopjeŭ36
Kamientary