«U kałonii canili pieradačy prapahandystki Skabiejevaj». Były palitviazień Jaŭhien Mierkis raskazaŭ, jak vyžyvaŭ za kratami

«Cisnuli, pałochali ciažkimi artykułami»

Žurnalist prabyŭ u niavoli amal poŭnyja try hady. Jaho zatrymali 13 vieraśnia 2022 hoda.

«Zranku pastupiŭ zvanok: dziaŭčyna z padatkovaj inśpiekcyi paprasiła padjechać, kab byccam vyrašyć niejkaje pytańnie. Pierad vychadam z domu zahadzia napisaŭ kaleham, papiaredziŭ, što kali chutka nie vyjdu na suviaź, to mianie zatrymali. «Tryvožny čamadančyk» užo byŭ hatovy.

Idu da parkoŭki, baču 5‑6 mužčyn u cyvilnym, paśpieŭ zaskočyć u mašynu, zabłakavaŭ dźviery. Sprabavaŭ nabrać tatu, ale mnie pačali hrukać u šybu, pakazvać, što buduć zaraz raźbivać šyby, zabłakavali mianie svaimi mašynami», — uzhadvaje Jaŭhien.

Zatrymańniem kiravaŭ małady kedebešnik. Paśla, kali žurnalist byŭ u SIZA, supracoŭnik KDB prychodziŭ da Jaŭhiena i sprabavaŭ vyciahnuć infarmacyju: jak finansujecca «Biełsat», chto z žurnalistaŭ pracuje ŭ Biełarusi, chto kiruje «Fłahštokam»:

«Cisnuli, pałochali niekalkimi ciažkimi artykułami. Ale ja kateharyčna admoviŭsia. Z taho času kedebešnik bolej nie prychodziŭ».

Na sudzie vyklikali śviedkaŭ, ale ich nabor byŭ vielmi dziŭnym. Dapytvali ŭ tym liku siabroŭ, a adnoj sa śviedkaŭ była žančyna, jakaja časta źjaŭlałasia na roznych iventach, prykidvałasia «svajoj», a paśla davała śviedčańni jak suprać Łarysy Ščyrakovaj, tak i suprać Jaŭhiena:

«Heta Žana Pikoŭskaja, jakaja davała pakazańni, što ja prychodziŭ na mierapryjemstvy ź mikrafonam z łahatypam «Biełsata», choć u mianie takoha mikrafona nie było. U vyniku prysud maje absurdnyja farmuloŭki, dzie napisana razmytaj movaj pra toje, što ja moh sfarmiravać u ludziej niejkaje niehatyŭnaje staŭleńnie, i za heta ja pakarany».

Pavialičyć

«Padychod, jaki vielmi psuje žyćcio, — zek nie pavinien mieć volnaha času»

Paśla prysudu Jaŭhiena nakiravali ŭ kałoniju ŭ Škłoŭ:

«Choć raniej u SIZA i kałonijach nikoli nie siadzieŭ, ale dziakujučy kniham, raspoviedam savieckich dysidentaŭ ujaŭlaŭ, jak vyhladaje sistema. Tamu mnie asabista było lahčej, bo hadami byŭ u temie».

Adnak ciažkaści Jaŭhien pieražyvaŭ jak i ŭsie «palityčnyja»: zabarona naviedvać sportzału, stadyjon, navat biblijateku i carkvu. Davodziłasia pastrajanna być u napružańni, bo treba było sačyć za tym, što adbyvajecca navokał, i za saboj:

«Kab nie dali jakoha parušeńnia, a tym bolš vakoł stukačy, i nie viedaješ dakładna, chto mienavita. Sistema prasiaknutaja ŭstanoŭkaj: zek pavinien pakutavać. Padychod, jaki vielmi psuje žyćcie, — zek nie pavinien mieć volnaha času. Administracyja stvaraje vielmi ščylny hrafik. Akramia prymusovaj pracy — roznyja lekcyi dadatkova, dziažurstvy, jak u vojsku, treba stajać na tumbačcy ŭ atradzie, hramadskija raboty časta biessensoŭnyja, prahlady filmaŭ na vychadnych. Tamu zeki vielmi vymatanyja».

Jaŭhien, jaki ŭ štodzionnym žyćci razmaŭlaje pa-biełarusku, praktykavaŭ heta i ŭ SIZA, ale nie ŭ kałonii:

«U škłoŭskaj kałonii mnie chutka dali zrazumieć, što ŭ ciabie buduć hihanckija prablemy. I na prykładach inšych siadzielcaŭ stała zrazumieła, što ja jašče bolš pryciahnu da siabie ŭvahu i pačnuć kidać u ŠIZA, dzie možna navat za paru dzion pasadzić zdaroŭje. Potym — PKT, krytaja turma».

Jaŭhien bačyŭ u kałonii šmat ludziej, jakija chutka psichałahična złamalisia, niechta pačynaŭ varjacieć. Fonam u mnohich adbyvalisia sumnyja padziei: śmierci blizkich, razvody. Ciažka było pieranosić toje, što «palityčnym» zabaraniajuć listavacca ź siabrami, važnymi tabie ludźmi, a dazvalajuć tolki ź blizkimi svajakami.

«Dziakujučy vałodańniu movami ŭdavałasia štości zrazumieć ź mižnarodnaj situacyi»

Jak žurnalistu Jaŭhienu cikava było imknucca sačyć za navinami, jakija ŭdavałasia atrymlivać vielmi abmiežavana — tolki ź dziaržaŭnych radyjo i telebačańnia. Asabliva — pra chod vajny Rasii suprać Ukrainy, bo da zatrymańnia Jaŭhien, niahledziačy na niebiaśpieku, imknuŭsia fiksavać situacyju z prysutnaściu ŭ Homieli rasijskich vojskaŭ i dzialicca infarmacyjaj ź niezaležnymi miedyja.

«Pry prahladzie telebačańnia ŭ kałonii canili pieradačy rasijskaj prapahandystki Skabiejevaj, bo jana z metaj vyśmiejvańnia pakazvała zamiežnuju chroniku, uryŭki repartažaŭ zamiežnych ŚMI, časam byli bačnyja biahučyja radki, i dziakujučy vałodańniu movami ŭdavałasia štości zrazumieć ź mižnarodnaj situacyi. Štości raskazvali «biełyja» [niepalityčnyja kryminalniki], jakija atrymlivali infarmacyju na spatkańniach z rodnymi. Dzialilisia, chto što čuŭ, abmieńvalisia navinami, bačyli ahulny trend», — havoryć Jaŭhien.

Jon adznačaje, što asnoŭnaj krynicaj navin było telebačańnie, jakoje časam uklučali:

«Samaje kaštoŭnaje ŭ navinach na dziaržTB — biahučyja radki, infarmacyja ź jakich nie zaŭsiody traplała ŭ zmantavanyja siužety. Źviartali ŭvahu, na čym akcentujecca prapahanda. I dalej sprabavali analizavać. Navat hazieta «SB» mahła być krynicaj infarmacyi — uvažliva čytali vialikija teksty i časam znachodzili tam paru kaštoŭnych radkoŭ».

«Jakim by ciažkim tam žyćcio ni było, chaciełasia b zastavacca ŭ Biełarusi»

Pra toje, što idzie praca pa vyzvaleńni palitviaźniaŭ, u kałonii razumieli z aficyjnych navin:

«Šokam dla ŭsich stała, što vypuścili Siarhieja Cichanoŭskaha. Zdavałasia, što my tut robim, kali ŭžo navat Siarhieja vyzvalili? Tamu čakali vyzvaleńnia, ale praces adbyvaŭsia raptoŭna».

Jaŭhien mierkavaŭ, što jaho razam ź inšymi palitviaźniami mohuć vyvieźci za miažu — tak i adbyłosia. Źjazdžać ź Biełarusi jon nie chacieŭ:

«Jakim by ciažkim tam žyćcio ni było, chaciełasia b zastavacca ŭ Biełarusi. Ale zaraz heta niemahčyma. Razumieju, što kali b ja pasprabavaŭ viarnucca, albo kali b mianie vyzvalili pa skančeńni terminu, była b hihanckaja ryzyka, što mianie ŭ luby momant biez pryčyny mahli b znoŭ zatrymać. Tamu bližejšyja płany pakul — pryjści ŭ siabie».

Jaŭhien chacieŭ by dalej realizoŭvać svaje navyki, kali dla hetaha źjaviacca ŭmovy:

«Nie ŭpeŭnieny, što heta budzie žurnalistyka. Mahčyma — ułasny błoh, analityka».

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0