Bolš za 200 daśledavańniaŭ pakazvajuć vyraznuju suviaź pamiž rostam tempieratury i niehatyŭnymi vynikami — zaŭčasnymi rodami, miortanarodžanaściu, nizkaj masaj cieła niemaŭlat, uskładnieńniami cisku ŭ maci i anamalijami raźvićcia dziciaci. Pavodle analizu, kožny rost tempieratury na 1°C pavialičvaje ryzyku zaŭčasnych rodaŭ na 4%, a śpiakota — na 26%.
Samaje rańniaje daśledavańnie, jakoje vyjaviła niehatyŭnaje ŭździejańnie vysokich tempieratur na ciažarnaść, datujecca 1939 hodam. Pry hetym značnaje pavieličeńnie dokazaŭ nazirajecca ŭ apošniaje dziesiacihodździe.
Jak adznačaje Financial Times, analiz 198 daśledavańniaŭ, praviedzienych u 66 krainach (pieravažna z vysokim uzroŭniem dachodu) i apublikavany ŭ Nature letaś, vyjaviŭ, što na kožny 1°C pavyšeńnia ciepłavoha ŭździejańnia vierahodnaść zaŭčasnych rodaŭ uzrastała na 4%. Padčas chval śpiakoty jana pavialičvałasia na 26%.
Adnak navukoŭcy ŭsio jašče nie razumiejuć dakładna bijałahičnyja pracesy ŭpłyvu ciapła na arhanizm ciažarnaj žančyny. Niezrazumieła taksama, jak žančyny mohuć najlepšym čynam abaranić siabie. Pry hetym jany adznačajuć, što niebiaśpieka adnolkava vialikaja jak u krainach z umieranym klimatam, tak i ŭ tych, dzie śpiakota — zvyčajnaja źjava. Reč nie ŭ absalutnaj tempieratury, a va ŭzroŭni, da jakoha čałaviek nie prystasavany.
Jašče piać hadoŭ tamu ekstremalnaja śpiakota razhladałasia jak prablema hłabalnaha Poŭdnia, adnak mižnarodnaje daśledavańnie 2023 hoda vyjaviła pavyšanuju ryzyku miortvanarodžanaści pry jak nizkich (12°C), tak i vysokich (46°C) tempieraturach. Asabliva niebiaśpiečnymi stanoviacca pieryjady rezkaha paciapleńnia, naprykład, viasna.
Niehatyŭny efiekt akazvaje jak karotkačasovaje, tak i doŭhaterminovaje ŭździejańnie ciapła. Adnak navukovyja daśledavańni śviedčać, što karotkija epizody ekstremalnaj śpiakoty asabliva prablematyčnyja.
Novyja daśledavańni i technałohii
Na vyvučeńnie ŭpłyvu ciepłyni na ciažarnaść u roznych krainach Fond Wellcome Trust vydzieliŭ kala 25 miljonaŭ funtaŭ sterlinhaŭ. Daśledčyki vykarystoŭvajuć ciepłavyja karty NASA i chatnija datčyki, kab dakładna vymiarać uzrovień tempieratury, jakomu padviarhajucca ŭdzielnicy prajekta. Adnačasova analizujucca źviestki bolš čym pa 1,4 miljona ciažarnaściaŭ u Vialikabrytanii.
Da hetaha času značnaja častka dastupnych viedaŭ pra ciepłavy stres usio jašče zasnavanaja na daśledavańniach mužčyn. Tamu mnohija rekamiendacyi, naprykład, nie zajmacca fizičnymi nahruzkami padčas śpiakoty, mohuć być niasłušnymi.
Navukoŭcy šukajuć praktyčnyja rašeńni. Tak kamanda daśledčykaŭ ź Sidneja pad kiraŭnictvam Oli Džeja stvaryła mabilny dadatak, jaki štodzionna papiaredžvaje karystalnic pra ryzyku pierahrevu i daje rekamiendacyi: kali pić bolš vady, kali adpačyć. Dla biednych rehijonaŭ raspracavany tanny varyjant — list termaadčuvalnaj papiery, jaki źmianiaje koler, kali tempieratura dasiahaje peŭnaha ŭzroŭniu, i pakazvaje parady.
Jak adznačajuć navukoŭcy, bahatyja krainy chutčej prystasoŭvajucca da ciapła. U Šviecyi, naprykład, nastupstvy śpiakoty dla ciažarnaści pačynajuć źnikać u niekatorych vielmi zamožnych rehijonach, tamu što ludzi žyvuć u peŭnaha kštałtu termaniejtralnym asiarodździ.
U biednych ža krainach ciažarnyja čaściej ciarpiać ad śpiakoty. Daśledavańnie Nature pakazała, što vierahodnaść zaŭčasnych rodaŭ praz uździejańnie ekstremalnaj śpiakoty była prykładna na 50% vyšejšaj u krainach ź nizkim i siarednim uzroŭniem dachodu ŭ paraŭnańni z krainami z vysokim uzroŭniem dachodu.
Niahledziačy na vialikuju kolkaść navukovych daśledavańniaŭ, bolšaść jak žančyn, tak i daktaroŭ nie viedajuć pra patencyjnyja ryzyki. Ciapło pa-raniejšamu ŭsprymajecca jak niešta pryjemnaje, niebiaśpiečnaje chiba što dla pažyłych ludziej. U vyniku prablema pakul nie trapiła ni ŭ miedycynskija padručniki, ni ŭ hramadskuju śviadomaść.
Ciapier čytajuć
Stali viadomyja padrabiaznaści taho, jak u Vjetnamie zatrymali Vieramiejčyka21
Kamientary
Nie viedajuć, tamu i žyvuć spakojna.