Śmiechajoha — heta praktyka, jakaja ŭźnikła ŭ 1995 hodzie ŭ Mumbai. Jana spałučaje techniki śmiechu biez pryčyny, hulniavyja praktykavańni i johu, i ŭ jaje tysiačy prychilnikaŭ va ŭsim śviecie.
U sučasnym śviecie, poŭnym stresu i biaskoncych treba-treba-treba, my pryzvyčailisia ličyć, što śmiech — heta redkaje ščaście, reakcyja na niešta — na ŭdały žart, dobraje šou ci kamičnuju situacyju. Adnak isnuje praktyka, jakaja pierakulvaje hetaje ŭjaŭleńnie z noh na hałavu. Jana dakazvaje, što śmiech moža być nie vynikam, a ŭśviadomlenym vybaram i navat fizičnym praktykavańniem.
Hetaja mietodyka nazyvajecca «śmiechajoha», ci «joha śmiechu» (Laughter Yoga), albo Chaśja-joha. Heta ŭnikalnaja prahrama praktykavańniaŭ, jakaja staić na troch kitach: biezumoŭny śmiech (jak pry dziciačaj hullivaści), dychalnyja techniki johi (pranajama) i miedytacyja ŭśviadomlenaści. Taki kompleksny padychod, śćviardžajuć jaho stvaralniki, dapamahaje čałavieku zdabyć harmoniju nie tolki cieła, ale i duchu.
Ad haradskoha parku da suśvietnaha ruchu
Historyja hetaha ruchu pačałasia ŭ 1995 hodzie ŭ indyjskim horadzie Mumbai. Siamiejny doktar Madan Kataryja, jaki daŭno cikaviŭsia ŭpłyvam emocyj na zdaroŭje, razam sa svajoj žonkaj Madchury vyrašyŭ pravieści ekśpierymient. Jany sabrali nievialikuju hrupu z usiaho piaci čałaviek — sami i troje siabroŭ. Pieršapačatkova ich mietad byŭ prostym: udzielniki pa čarzie raskazvali aniekdoty, kab padniać adzin adnamu nastroj.
Hetaj madeli chapiła nienadoŭha. Za niekalki tydniaŭ zapas žartaŭ vyčarpaŭsia, niekatoryja historyi stali nietaktoŭnymi abo niedarečnymi. Kab vyratavać kłub i praciahnuć «terapiju radaściu», doktar Kataryja źviarnuŭsia da navuki.
Jon madernizavaŭ i strukturavaŭ idei pijanieraŭ hiełatałohii (navuki pra śmiech) 1960‑ch hadoŭ i pryjšoŭ da revalucyjnaj vysnovy: śmiech nie abaviazkova pavinien być reakcyjaj na humar.
Śmiechajoha vučyć vyklikać radaść «pa kamandzie», vykarystoŭvajučy śmiech jak instrumient dla kiravańnia stresam, sparadžajučy aptymizm i pazityŭ. Vy nie zaŭsiody možacie raźličvać na vonkavyja tryhiery, kab raśśmiajacca. Śmiajacca biez pryčyny — karysna. Heta była hałoŭnaja ideja doktara Kataryi.
Ličycca, što śmiechajoha dapamahaje lepš kiravać stresam z dapamohaj dychalnych praktyk. Heta dazvalaje zasvojvać bolš kisłarodu, što aktyvizuje parasimpatyčnuju niervovuju sistemu — naturalnuju sistemu rassłableńnia vašaha cieła.
Kataryja stvaryŭ sistemu z saraka bazavych praktykavańniaŭ, zasnavanych na paŭsiadzionnych situacyjach, jakija dazvalajuć vyklikać śmiech štučna.
Paźniej hety vopyt byŭ apisany im u bestselery 2002 hoda «Śmiejsia biez pryčyny» (Laugh For No Reason). Ruch nie spyniajecca ŭ raźvićci: u 2021 hodzie vyjšła novaja kniha Kataryi z abnoŭlenymi navukovymi danymi i praktykami.
Siońnia hety ruch razrośsia. Śmiechajohu praktykujuć u bolš čym 120 krainach śvietu, a tysiačy kłubaŭ dziejničajuć jak užyvuju, tak i virtualna — ad univiersiteckich haradkoŭ i ofisaŭ bujnych kampanij da damoŭ sastarełych.
Jak prachodziać zaniatki śmiechajohaj
Zvyčajna zaniatki prachodziać u hrupach pad kiraŭnictvam instruktara. Atmaśfiera na takich sustrečach nakiravanaja na toje, kab źniać unutranyja barjery, pazbycca krytyčnaj acenki siabie i pakinuć svajo «eha» za dźviaryma.
Siesija časta pačynajecca z rytmičnaha plaskańnia ŭ ładki — «raz-dva, raz-dva-try» — jakoje supravadžajecca rytmičnymi vokličami «cho-cho, cha-cha-cha». Heta dapamahaje razahreć cieła, aktyvizavać dyjafrahmu i naładzić hrupu na adzinuju chvalu.
Dalej iduć hulniavyja i imitacyjnyja praktykavańni. Jany mohuć zdacca dziŭnymi dla starońniaha naziralnika, ale mienavita ŭ hetym ich siła. Naprykład:
Śmiech jak vitańnie: zamiest słoŭ udzielniki vitajuć adzin adnaho radasnym rohatam i pociskam ruki.
Maŭklivy śmiech: praktykavańnie, dzie treba śmiajacca biez huku, šyroka adkryvajučy rot, časta pryvodzić da niekantralavanaha vybuchu sapraŭdnaj viesiałości.
Miedytacyja śmiechu: zvyčajna zaviaršaje siesiju. Vy pačynajecie ź lohkaj uśmieški, jakaja pastupova pierarastaje ŭ hłyboki, spantanny śmiech, dazvalajučy całkam ačyścić rozum.
Uvieś praces ščylna pieraplecieny z dychalnymi praktykami johi. Hłybokaje dychańnie dazvalaje nasycić arhanizm, i asabliva mozh, kisłarodam. Heta aktyvuje parasimpatyčnuju niervovuju sistemu — naturalny miechanizm rassłableńnia našaha cieła.
Ci śmiechajoha sapraŭdy efiektyŭnaja?
Vy, napeŭna, zaŭvažali, što śmiech moža prynosić imhniennuju karyść, naprykład, palapšaje nastroj. Adnak usio bolš uvahi nadajecca doŭhaterminovym pieravaham rehularnaha štodzionnaha śmiechu. Na ich źviartaje ŭvahu vydańnie Healthline.
Pa-pieršaje, śmiech vyzvalaje endarfiny i «harmony ščaścia», takija, jak dafamin i sieratanin.
Akramia taho, jon pryhniataje harmony stresu, takija jak kartyzoł. Hetyja efiekty źviazany ź lepšym nastrojem, pamianšeńniem bolu, źnižeńniem arteryjalnaha cisku, macniejšaj imunnaj sistemaj, a taksama bolš nizkim uzroŭniem stresu i pakazčykaŭ depresii.
Bolš za toje, kali śmiaješsia ty, a pobač śmiajucca inšyja, heta zbližaje ciabie ź ludźmi. Śmiech taksama źviazany z pačućciem biaśpieki i abaronienaści, jon dazvalaje čałavieku rassłabicca.
Mnohija daśledčyki miarkujuć, što arhanizm nie moža adroźnić falšyvaha (simulavanaha) i sapraŭdnaha (spantannaha) śmiechu. Kali tak, to značyć, što vy možacie atrymać karyść, prosta prymušajučy siabie śmiajacca.
Vialiki mieta-analiz navukovych publikacyj pakazaŭ, što simulavany śmiech źnižaje ŭzrovień depresii i palapšaje nastroj. Aŭtary adznačyli, što praktykavańni sa śmiecham patrabujuć mała kahnityŭnych namahańniaŭ i nie zaležać ad subjektyŭnaha ŭsprymańnia humaru, a značyć, bolšaść ludziej moža lohka ŭdzielničać.
Inšyja daśledavańni pakazali, što śmiechajoha moža dapamahčy časova źnizić uzrovień kartyzołu i stresu, palepšyć nastroj i ŭzrovień enierhii, a taksama sfarmavać bolš pazityŭnaje myśleńnie. Faktyčna, jana moža być takoj ža efiektyŭnaj u źnižeńni stresu (pavodle samaacenki), jak i aerobnyja praktykavańni.
Tym nie mienš, niekatoryja ekśpierty śćviardžajuć, što małyja pamiery vybarak, subjektyŭnaść i niedachop uzhodnienaści pamiž daśledavańniami ŭskładniajuć razumieńnie taho, nakolki karysnaja joha śmiechu dla fizičnaha i mientalnaha zdaroŭja nasamreč. Treba bolš maštabnyja daśledavańni, kab dakładna kazać.
I, choć joha śmiechu moža dapamahčy padtrymać lepšaje psichičnaje i fizičnaje zdaroŭje, jana nie pavinna zamianiać terapii, pryznačanaj vašym doktaram. Chutčej, jaje varta vykarystoŭvać u spałučeńni z tradycyjnym lekavańniem.
Śmiechajoha dastupnyja ŭsim
Vialikaja pieravaha johi śmiechu — jaje dastupnaść. Joj možna zajmacca navat u adzinocie. Choć spačatku śmiajacca pierad lusterkam moža być niajomka, za niekalki chvilin štučny śmiech robicca naturalnym, prynosiačy palohku. Dla dasiahnieńnia ŭstojlivaha efiektu dastatkova pryśviačać hetamu ŭsiaho 10—15 chvilin 2—3 razy na tydzień.
Takim čynam, śmiechajoha — heta nie prosta nabor dziŭnych praktykavańniaŭ, a fiłasofija žyćcia. Jaje hałoŭny pryncyp: ščaście — unutry nas. I my možam atrymać da jaho kluč u luby momant, prosta zrabiŭšy hłyboki ŭdych i raśśmiajaŭšysia.
Raptoŭna pamior Uładzimir Usier — niemałady aktyvist, jaki ŭlapaŭsia ŭ film BT i špijanaž u Polščy29
Kamientary