Paŭsiadzionnaje žyćcio biełarusaŭ na samaj pieryfieryi krainy. Jakoje jano? Pieršaja častka vialikaha dakumientalnaha śpiecprajekta fatohrafa NN Siarhieja Hudzilina.
Centralny plac Aśviei sustrakaje mianie karobkaj aŭtavakzała pa adnym baku i zakinutymi kramami z vybitymi voknami pa druhim.
U aŭtobusie «Vierchniadźvinsk — Aśvieja» ŭsie pryznajuć uva mnie čužoha čałavieka — niemiascovych paŭsiul prykmiečvajuć adrazu. Viačerni rejs źbiraje ludziej pa navakolnych vioskach hetyja sorak kiłamietraŭ ad samaha paŭnočnaha rajcentra da samaha paŭnočnaha biełaruskaha miastečka… Praz paŭtara dziasiatki kiłamietraŭ na zachad ad Aśviei — Jeŭrapiejski sajuz i Łatvija, na poŭnačy — Rasija. Da Pskova adsiul bližej, čym da Minska.
Centralny plac Aśviei sustrakaje mianie karobkaj aŭtavakzała pa adnym baku i zakinutymi kramami z vybitymi voknami pa druhim. Nichto ź miascovych nie admaŭlaje taho, što miastečka pastupova puścieje. Pieršaja ŭzhadka ab Aśviei — 1503 hod jak centr Połackaha vajavodstva. U pačatku XX stahodździa tut žyło bolš za 4 tysiačy čałaviek. Za Savietami miastečka było navat rajcentram. Ciapier, zhodna ź pierapisam 2010 hoda, — mienš za paŭtary tysiačy žycharoŭ.
Honar Aśviei — voziera Aśviejskaje, druhoje pa vieličyni ŭ Biełarusi paśla Naračy. Na voziery płoščaj bolš za 50 kvadratnych kiłamietraŭ jość vialiki vostraŭ. U hady sacyjalistyčnaha budaŭnictva na joj stajała cełaja vioska i aŭtanomny kałhas. Pracavała krama i kłub. Ź vialikaj ziamloj suviaź była tolki z dapamohaj paromu. Padčas budaŭnictva ŭ Aśviei torfpradpryjemstva uzrovień voziera rezka ŭpaŭ i jano pačało zarastać. U
Pačałosia zapuścieńnie. Ciapier terytoryja vyspy pryznanaja zakaźnikam i na joj ad palaŭničych chavajucca dziki, łasi i vaŭki.Jość i jašče adzin vostraŭ — drejfujučaja masa bałotnaj travy, imchoŭ i rasślinnaści. Miascovyja kličuć jaje «Haspadar». Ciapier jana niedzie kala
Miascovy žychar pakazvaje darohu da majho žytła. Vulica Profinterna — rajon, zabudavany savieckimi trochpaviarchovikami. Z usiaho Sajuza siudy pryjaždžali na pracu ŭ torfpradpryjemstva. Ciapier ad zavoda — adna ŭzhadka. Jaho ź dziasiatak hod tamu razabrali na budmateryjały. A ludzi zastalisia. Halina Francaŭna i jaje muž Anatol — užo piensijaniery. Dva darosłyja syny vylecieli z baćkoŭskaha hniazda. Adzin — u Minsk, druhi žyvie niedaloka. Časam pryjazdžajuć da starych… Tak i viaduć svaju haspadarku udvaich — u trochpakajovaj kvatery i chlavach niepadalok ad doma. Trymajuć usiu mahčymuju chatniuju žyviołu, akramia karovy, — hady ŭžo nie tyja.
U Aśviei na bolš čym tysiaču čałaviek tolki 7 karoŭ — zapuścieńnie ci prykmieta dabrabytu? Heta mnie raskazała pradavačka ŭ dziaržaŭnaj kramie… Svajo imia jana pasaromiełasia nazvać. Pryjechała siudy z Murmanska — muža adpravili na torfpradpryjemstva pracavać. Hladzić na pracy
Letam sychodzić u adpačynak za svoj košt i, jak i inšyja aśviajčanie, zajmajecca jahadnym biźniesam. Dzikija bałoty i lasy tut dobra rodziać. Za siezon usioj siamjoj zarablaje bolš za svoj hadavy zarobak.
Uvohule Minsk dla aśviajčan — heta vielmi daloka i doraha. Navat, pierapytaŭšy pry znajomstvie adkul ja, Minsk uzhadvajuć apošnim dalokim varyjantam. A potym ździŭlajucca — navošta ja tut adtul… I kažuć, što treba było jechać sudy letam — pryhažej. Ale jak možna ŭ samaje paŭnočnaje miastečka jechać letam.? Minsk — heta tolki stalica i karcinka ŭ televizary, padručnikach i hazietach. Navat školnaja moładź nie zamachvajecca na jaho. Macniejšyja imknuca ŭ VNU ŭ Viciebsk, słabiejšyja — u licei Połacka ci Vierchniadźvinska.
U piatnicu ŭ Aśvieju pryjazdžaje kirmaš. A
Milicyi ci ŭčastkovaha niama — jon u susiedniaj vioscy žyvie. Dla školnikaŭ asnoŭny kantralor tut — nastaŭnik sa škoły.
Uvieś čas znachodžańnia ŭ Aśviei mianie nie pakidała adčuvańnie adsutnaści ŭłady. Jaje tut prosta niama, chiba što čas…Navat «čynoŭniki» ź sielsavieta — heta nie adasoblenyja svaim žyćciom biurakraty, a takija ž sialanie, jak i ŭsie navokał. Ź imi maciukajucca i spračajucca, jak z usimi. Mo ad taho što jany ničoha i nie vyrašajuć tut.? «Čynoŭniki» navat nie bajacca pić harełku siarod ludu — sens chavacca dy i dzie tut? Na Maślenicu ciotački ź sielsavieta napadpitku hulajuć siarod natoŭpu ŭ supravadžeńni vierchniadźvinskaha milicyjaniera — vydzielili na achovu śviata.
Aśviejski bar (jon tut jość) — «Žamčužyna» pracuje ŭ dvuch režymach — udzień heta krama, dzie školniki mohuć papić napojaŭ, a ź viečara — miesca, dzie suvoryja aśviajčanie adpačyvajuć da 12 hadzin nočy.
Pad noč moj surazmoŭca Siarhiej zapytaŭ mianie: «Ci ŭmieješ ty bicca?». Ja skazaŭ, što daŭno nie davodzicca i ŭvohule inšymi mietadami kanflikty vyrašaju.Na što jon pahrebavaŭ: «Kali što, to nikoha nie zmožaš abaranić». Bojki na pjanuju hałavu pačynajucca tut spantanna i časta. Imi tut nie vyrašajuć adnosin — heta taki emacyjny vychad i razradka. Ad vuzkaha śpiektru zabaŭ. Kali niešta łamajuć ci raźbivajuć,
Piatnica i subota — dyskateka ŭ miascovym Domie kultury. Moładzi i tak niašmat, a jašče i kvitok u 8 tysiač za muzyku z mahnitafona mała chto choča płacić — zamnoha. Zimoj chodzić pa 3–5 čałaviek — svojeasablivaja
Kola i Ira — aśviejskaja moładź. Pracujuć na paru kačaharami ŭ miascovym kałhasie. Na dvaich paśla apošniaha pavyšeńnia zarobku atrymlivajuć miljon trysta tysiač. Na dvaich u ich i adzin telefon. A
žanilisia dva hady tamu i nabyli sabie ścipły dom biez muravanaj padłohi za 700 tysiač — u Aśviei heta ciapier nie prablema. Kažuć, što žyvuć narmalna.Kola časam pje, ale heta tut taksama narmalna — paśla pracy zaniać siabie niama čym. Biednavatuju chatu zimoj mocna pradzimaje — tamu topiać tak, što dychać ciažka.
Niadzielny adjezd z Aśviei byŭ anšłahavym — moładź vyjazdžała na vučobu. Za paru hadzin da adjezdu sustreŭ na vakzale hrupku školnikaŭ. Chtości nabyŭ im piva. Pili jaho i palili naŭprost u budynku aŭtastancyi — kasirka pajšła na abied. Chłopčyku, jaki nazvaŭsia Słavikam, na vyhlad hadoŭ 10 — sprabuje stralać u mianie cyharety. Skardzicca, jak sumna ŭ škole i jak drenna žyć z
Padarožža skančałasia ŭ połackim aŭtobusie. Pryhniečany pieryfieryjnaj paŭsiadzionnaściu, ja viartaŭsia ŭ inšy kraj Biełarusi, inšy śviet — Fejsbuka, Internetu i blizkaha asiarodździa. Aśviejskaja paŭsiadziennaść, jak u siaredniavieččy, zastałasia ŭ inšym kniastvie.
23–
Žančynu-pulmanołaha z 30-hadovym stažam adpravili ŭ kałoniju pa troch palityčnych artykułach9
Kamientary