Pavieł Sieviaryniec: Biełaruskaja hłybinia. Apazicyja sumleńnia

Chto nie suprać vas,
toj za vas.
Marka 9:40

— Chto nie sa Mnoju,
toj suprać Mianie,
I chto nie źbiraje sa Mnoju, toj raskidaje.
Łuki 11:23

Biełarusy ŭžo daŭno ŭ maŭklivaj apazicyi.

Chtości letaś zhubiŭ dabrabyt, kahości narešcie dastaŭ paŭsiudny ŭcisk, a kamuści kryŭdna za dziaržavu ŭžo 18 hadoŭ, na praciahu jakich režym z nachabstvam bandziukavataha bejbusa dasiahaŭ svajho paŭnalećcia.

Maŭčym, bo ŭsio adno ničoha nie źmieniš, bo jak raziaviš rot, budzie horš, bo niama kamu zastupicca. Zrešty, jość i bolš hłybokaja pryčyna: siońniašni biełarus razumieje, što nasamreč strach, hvałt, chłuśnia dy kradziež siońniašniaha načalstva žyvie ŭ im samim.

Tamu toj, chto ŭsio-taki sprabuje zmahacca z Łukašenkam u spadziavańni, što ludzi suprać, zavisaje pa-nad biezdańniu.

Na pytańnie pra apazicyju žychary pružanskaj vakolicy paciskajuć plačyma. Byŭ, maŭlaŭ, tut niejki ryžy, vypinaŭsia niešta, dy źjechaŭ za miažu.

A ŭnutranaja niazhoda — ličy što ŭ kožnaha.

Nasamreč usie prykmiety jaŭnaj apazicyjnaści — adkryty pratest, simvały, mova, jeŭrapiejski vybar dy demakratyja — apošnija hady zdrabniajucca i blaknuć na tle ŭzrosłaha pryhniečanaha ŭsienarodnaha maŭčańnia, ź jakim biełarus tryvaje zło.

Časam zdajecca, što heta niema stohnie sama Biełaruś

I mienavita hetaj siły režym baicca najbolš.

Bo sercam žyvoha i dziejsnaha supracivu złu ŭ maštabach cełaha naroda i cełaj krainy moža być tolki zakładzienaje ŭ kožnaha čałavieka zvyšniepryniaćcie hrechu: hvałtu, chłuśni, padmanu. Instynktyŭny adpor niapraŭdzie ŭ samim sabie dy inšych. Kali apazicyja abapirajecca nie na razdražnionyja pačućci, a na chaj sabie smutny bol sumleńnia — jana rana ci pozna prymusić zdacca lubuju tyraniju.

Ale biełaruski kryž, kry­žavina pravału svabody z katastrofaj śviadomaści adčyniajecca tolki kryžovym ža klučom: pakutlivaj samaachviarnaściu i ŭvaskrasieńniem.

Tamu praŭda i svaboda, viera i luboŭ musiać stać nie adno vyhladam, a samoj sutnaściu apazicyi. Niesumlennaść, brud i svarki ŭnutry takoj apazicyi robiacca prosta nievynosnymi.

Usim razam, navat rezka rvanuŭšy, vyciahnuć siabie za vałasy z bałota nie atrymajecca. Značyć, treba šukać tych samych nośbitaŭ sumlennaści, paklikanych stać nacyjanalnymi kropkami api¬ryšča, — tych samych, jakija pakul «nie lezuć u palityku». Dzie? Siarod viernikaŭ-chryścijanaŭ najpierš; siarod udumlivaj, u tym liku techničnaj, intelihiencyi, siarod niesapsavanaj moładzi.

Mienavita ciapier vyznačajecca, čym budzie Biełaruś. Mienavita ź siońniašniaj dziesiacimiljonnaj žyvoj rany, ź siońniašniaj ciažarnaści sumleńnia naradžajecca zaŭt­rašniaja nacyjanalnaja tojesnaść. Chtości bačyć Biełaruś hetkaj utulna libieralnaj Čechijaj, chtości — pravincyjnaj rasiejskaj adpačyvalniaj ź biełymi rosami i małačkom, chtości — tumannaj uskrainaj Jeŭropy…

Ale Biełaruś budzie Biełaruśsiu.

Heta ž dvojčy dva: nacyju kryštalizuje nacyjanalnaja ideja.

A formuła našaj nacyjanalnaj idei prostaja: «Biełaruskaja forma — chryścijanski źmiest». Biełaruskaja mova, historyja, kultura, admietnaści — dziela najvyšejšaha, chryścijanskaha źmiestu, jaki ich napaŭniaje i aśviačaje. Uva ŭsioj śvietłaj, prazrystaj, bieł­čyrvona­biełaj achviarnaj hłybini biełaruskaści praśviečvaje Chrystos.

I heta nie tolki i nie stolki dla samich biełarusaŭ. Svaich najlepšych tvorcaŭ dy najvybitniejšych hienijaŭ Biełaruś addała Rasiei dy Polščy, historyju — Litvie, uniju — Ukrainie, habrejstva — Izrailu, adryvała ad siabie žyvyja kavałki, natalajučy i dabrasłaŭlajučy vorahaŭ, i, ukryžavanaja, stałasia Chrystovym vobrazam i padabienstvam u sercy Jeŭropy.

Skažaš, narodu fijaletava?..

Ale biełaruski narod — heta nie adno dziesiać miljonaŭ siońniašnich nasielnikaŭ Bie­łarusi. Heta i miljony žycharoŭ VKŁ dy Rečy Paspalitaj, i paŭstancy Kalinoŭskaha, i zakatavanyja ŭ HUŁAHu vierniki… I adnačasna pakaleńni tych, chto budzie paśla nas.

TYJA niamnohija, chto zdolny heta ŭmiaścić, — adkaznyja za ŭsich astatnich.

Urok biełaruskich Adradžen­niaŭ pačatku i kanca XX st. zaklučajecca ŭ tym, što akcent na formu (biełaruskaść) akazaŭsia macniejšy, čym na źmiest (na Chrysta) — a lubaja forma, jakaja imkniecca pahłynuć źmiest, rana ci pozna pravalvajecca. Biełaruskaja praŭda, svaboda i spraviadlivaść, dy ŭ rešcie rešt i admietnaść, nasamreč zaklučajucca nie ŭ akańni, jakańni abo formie ŭzoraŭ na arnamiencie, a chočacie viercie, chočacie nie — u Isusie Chryście.

Časam rajać: čuješ, pra­paviednik, a idzi-ka ty… u carkvu. Naadvarot, heta carkva musić iści ŭ hramadstva, acalać, praśviatlać i pieraviazvać paranienych dy pamirajučych biełarusaŭ, jakich miljony.

Apazicyja, patrebnaja Bie­łarusi, — heta aktyŭnaja supolnaść sumleńnia. Žyvyja cerkvy (nie ijerarchii — cerkvy!). Prystojnyja siemji, dbajnyja haspadary. Moładzievyja ruchi, jakija iduć ad serca.

Vieryš u Boha? Lubiš Biełaruś? Dziejničaj!

Kryžovaja sistema kaardynataŭ budučaha Adra­džeńnia i budučaj pieramohi — trochkanfiesijnaja chryścijanskaja biełaruskaść.

I pryčyna nie tolki ŭ tym, što historyja Biełarusi naskroź jevanhielskaja, što maralnaść sama pa sabie jość padmurkam luboj dziaržavy, i navat nie ŭ tym, što praz zdabytki dy znaki tysiačahadovaj chryścijanskaj Biełarusi my ŭśviedamlajem svaju prynaležnaść da zachodniaj cyvilizacyi.

Hałoŭnaja pryčyna — Boh realna isnuje. I Jon dabrasłaŭlaje tych, chto vyrakajecca siabie, biare svoj kryž i idzie za Im — pad ściaham Jahonaha ŭvaskrasieńnia i pieramohi.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0