Калі не на продаж, а для сябе, бясплатна мае быць паўсюль.
Грыбы і ягады назапашваюць у сабе ў небяспечных дозах цэзій-137 і іншыя шкодныя рэчывы, калі растуць на тэрыторыях, што падвергліся радыеактыўнаму забруджанню ў выніку аварыі на Чарнобыльскай АЭС. Іх рэкамендуецца збіраць толькі ў тых лясах, дзе забруджанне глебы цэзіям-137 не перавышае 2 Кі/км². Але нават з такіх лясоў грыбы і ягады варта праверыць на радыяцыю.
Правяраць грыбы і ягады на радыяцыю варта ў дзяржаўных установах: акрэдытаваных падраздзяленнях радыяцыйнага кантролю. Аналіз у іх правядуць бясплатна, калі вы збіраеце грыбы і ягады не для продажу.
«Калі чалавек знаходзіцца на забруджанай тэрыторыі і «пад знакам» збірае грыбы-ягады, яму абавязкова трэба іх праверыць, — пераконвае вядучы спецыяліст «Беллесаабароны» Ларыса Карбановіч. — Службы радыяцыйнага кантролю ёсць у сістэмах Мінлесгасу, Мінсельгаспраду, Мінздароўя, Дзяржстандарту».
Дары лесу, сабраныя «для сябе», а не для рэалізацыі вялікімі партыямі, варта правяраць у абласных і раённых цэнтрах гігіены і эпідэміялогіі (спасылкі на сайты абласных ёсць тут). У лясгасах, на тэрыторыях якіх ёсць радыеактыўнае забруджанне, маюцца свае пункты радыяцыйнага кантролю (іх адрасы можна знайсці тут). Не адмовяць у аналізе і ў лабараторыях на рынках (напрыклад, лабараторыя на мінскай «Камароўцы» тут).
Радыеметрычныя прыборы мераюць забруджанне ў аб’ёмах ад 100 мілілітраў, перад замерамі ягады і грыбы ачышчаюцца ад лісця, зямлі і іншых пабочных рэчываў, прамываюцца ў праточнай вадзе.
«Нядрэнна было бы, калі б вы запомнілі, дзе збіралі ягады і грыбы, якое лясніцтва, які нумар кварталу», — удакладняе Карбановіч. Хаця забруджанне тэрыторый кантралюецца і правяраецца дзяржавай, інфармацыя ад насельніцтва не будзе лішняй.
Што цікава, нават калі ў вашых грыбах ці ягадах знайшлі перавышэнне ўтрымання цэзію-137 (для грыбоў – 370 Бк/кг, для ягад – 185 Бк/кг), у вас іх не канфіскуюць: кантрольныя службы маюць права толькі настойліва параіць вам не ўжываць іх, калі вы не нясеце іх на продаж. Тым часам прадукцыю для, напрыклад, рэалізацыі на рынку ў выпадку перавышэння нормаў маюць канфіскаваць.
Праверыць можна не толькі прадукты, сабраныя ўласнымі рукамі, але і набытыя на рынку. Але прадаўцы на рынку абавязаныя самі прадстаўляць прадукты на аналіз перад продажам, а пакупнікам паказваць пры патрабаванні сертыфікат з лабараторыі. «Брудную» прадукцыю рынкі абавязаныя не дапускаць да продажу, утылізаваць яе.
«Калі вы купляеце прадукцыю ў прадаўцоў на рынку, у іх ёсць заключэнні лабараторый, дзе будзе напісанае ўтрыманне цэзію, — кажа спецыяліст. — Калі не пацікавіліся сертыфікатам, можаце несці прадукты на аналіз, але грошы за іх, калі што, вам ніхто не верне. Вы самі не праверылі сертыфікат, самі ўзялі на сябе рызыку».
Канцэрт Макса Каржа пачаўся з затрымкай на дзве гадзіны. «Беларусь топ!» — крычаць і ён, і фанаты9
Каментары