Грамадства1414

Пушкін-мастак правёў перформанс за беларускую мову ў дзень нараджэння Пушкіна-паэта

Алесь Пушкін ля крамы «Эўраопт» у Крупках.

У 220-ю гадавіну нараджэньня расейскага паэта Аляксандра Пушкіна ягоны беларускі цёзка мастак Алесь Пушкін зладзіў пэрформанс супраць дыскрымінацыі беларускай мовы і русіфікацыі, піша «Радыё Свабода»

Пратэстнай пляцоўкай стала крама «Эўраопт» у горадзе Крупкі Менскай вобласьці, у якой 8 траўня ў Пушкіна адбыўся інцыдэнт на моўнай глебе, там яго адмовіліся абслугоўваць па-беларуску.

Мастак Алесь Пушкін, які жыве ў вёсцы Бобр Крупскага раёна, вядомы актыўным адстойваньнем правоў беларускамоўных.

Пушкін часта зьвяртае ўвагу на дзеяньні дзяржаўных службоўцаў, работнікаў пошты, крамаў, сельсавету, ідэолягаў, праваслаўных сьвятароў, якія грэбуюць беларускай мовай і культурай. У абарону беларускай мовы ён неаднаразова пісаў лісты ўладам, пасьля якіх часам каралі парушальнікаў. У траўні хацелі пакараць яго самога за настойлівае патрабаваньне абслужыць па-беларуску.

6 чэрвеня Алесь Пушкін наладзіў пэрформанс перад крамай сеткі «Эўраопт» у цэнтры Крупак, дзе месяц таму ў яго здарыўся канфлікт на моўнай глебе. Дата была выбраная невыпадкова: 6 чэрвеня — дзень нараджэньня расейскага паэта Аляксандра Пушкіна.

Пэрформанс Алеся Пушкіна ў Крупках 6 чэрвеня.

Моўны інцыдэнт у крупскім «Эўраопце»

«Усё здарылася 8 траўня, — кажа Алесь Пушкін пра інцыдэнт, які выклікаў ягоны пратэст. — Ніводнага надпісу па-беларуску ў крупскім «Эўраопце» няма, дзе што ляжыць — здагадайся. Запытаўся ў супрацоўніцы пра шампіньёны, тая паказала. Іду далей — бачу, хлапец у фірмовай вопратцы гэтай сеткі. Дзе, кажу, кава распушчальная, пакажыце палічку. І яго панесла: «Чё? Какая какава? Да пошёл ты на…, нормально спроси…» Натуральна, мяне зачапіла: «Нічога сабе, ты хто такі, чаму бяз бэджыка?» На што быў пасланы яшчэ далей, пачаў клікаць адміністратарку, каб яго выставіла».

Нягледзячы на градус напружанасьці, канфлікт спачатку ўдалося ўлагодзіць — намесьніца дырэктара Марына Заграбальная выбачылася за нястрыманасьць свайго супрацоўніка Паўла Чыркова. Як кажа Алесь Пушкін, нічога пісаць у кнізе скаргаў тады ён ня стаў, пайшоў затарвацца далей. І зноў наткнуўся на таго самага працаўніка.

«Як быццам нічога дагэтуль не было, я пацікавіўся: дзе ў вас кава распушчальная? І зноў пачуў: «Ах, б…, ты еще здесь? Ну-ка пойдем…» Паклікаў ахоўніка Вадзіма Бабкова. Вывелі мяне пад відэакамэры і пачалі правакаваць: «Мовы захотел? Сейчас получишь…» Правакавалі, каб я раззлаваўся, пачаў махаць рукамі, яны мяне скруцілі б і выклікалі міліцыю. І зараз быў бы не мастак Пушкін, а хуліган, «который дерется с персоналом, мешает работать». Я вытрымаў, толькі папярэдзіў, што праблемы яны сабе зарабілі сурʼёзныя».

Гэтым разам Пушкін пакінуў запіс у кнізе скаргаў, знайшоў нарэшце распушчальную каву, памахаў чэкам у відэакамэру і паехаў дадому ў Бобр.

Абвінавацілі самога Пушкіна

А ўжо ўвечары Алеся Пушкіна наведаў участковы міліцыянт Андрэй Белякоў: маўляў, паступіла заява на «агрэсіўнага кліента» з боку супрацоўніка «Эўраопта» Паўла Чыркова.

Яшчэ праз тыдзень начальніца аддзелу ідэалёгіі Крупскага райвыканкаму Алена Дамаронак патэлефанавала і запрасіла Алеся Пушкіна на прафіляктычную гутарку.

«Павітаўся: цудоўна вас ведаю. Гэта вы закрылі нам танцы, гэта вы не хацелі даваць беларускамоўныя падручнікі майму Міколку, пакуль не прыгразіў, што саштурхну помнік Леніну. Справа, кажу, нават ня ў тым. Вы вось мне па-руску клічаце мяне. Я не разумею. Скажыце па-беларуску, можа і пагаджуся. «У нас «двуязычие»», адказвае. Ну вы даяце: хочаце, каб я за нейкім ліхам да вас зьявіўся, і адмаўляецеся гаварыць са мной на адной мове? І адключыўся. Пасьля чаго яна напісала, што я «катэгарычна адмовіўся ад сустрэчы».

Алесь Пушкін падчас пэрфомансу.

Але адміністрацыйная справа супраць Пушкіна праз пару дзён была закрытая.

«Дасылаюць паперку: можна азнаёміцца з вынікамі праверкі. Паглядзеў, як вывучалі відэазапісы з камэраў, як апытвалі прадавачак, як бралі паказаньні з маіх крыўдзіцеляў. І ўсё стала на свае месцы: «Я — Россиянин (зь вялікай літары), почему обязан знать белорусский?» — пісаў у тлумачэньні Павел Чыркоў. Прабачце, чаму ў Беларусі працуе чалавек, які намі грэбуе? Няўжо «Эўраопту» ўсё роўна? Гэта стала апошняй кропляй!»

Што кажуць у краме

У крупскім «Эўраопце» карэспандэнта Свабоды запэўнілі: па выніках інцыдэнту праведзенае ўнутранае расьсьледаваньне. Выяўлена, што факты неправамерных дзеяньняў супрацоўнікаў крамы — абраза дзяржаўнай мовы, ужываньне нецэнзурных выразаў, правакацыя і г.д. — не знайшлі пацьверджаньня.

«Пры наведваньні крамы Аляксандар Мікалаевіч зьвярнуўся наконт распушчальнай кавы да прадаўца Паўла Чыркова. У сувязі з тым, што пытаньне не было пачутае, ён папрасіў яго паўтарыць. На жаль, пакупнік пачаў праяўляць грубасьць і непавагу да нашага супрацоўніка, хапаў яго за працоўную куртку… Што тычыцца зносінаў з пакупнікамі, згодна з артыкулам 13 закону «Аб мовах Рэспублікі Беларусь» гандлёвая арганізацыя мае права выкарыстоўваць адну зь дзяржаўных моваў — беларускую або расейскую», — патлумачыў Свабодзе апэрацыйны дырэктар Уладлен Атрошкін.

Адказ пракуратуры і райвыканкаму

Не знайшла падставаў для хваляваньня і пракуратура Крупскага раёну. Пракурор Дзьмітры Макарэвіч на запыт Алеся Пушкіна адказаў, што для прыняцьця рашэньня адносна наяўнасьці ў дзеяньнях супрацоўнікаў крамы «Эўраопт» прыкметаў парушэньня заканадаўства аб мовах ягоная заява накіраваная ў мясцовы райвыканкам.

Там, у сваю чаргу, адзначылі, што былі апытаныя прадавец-камплектоўшчык Чыркоў і ахоўнік Бабкоў, якія «не пацьвердзілі зьневажальных адносінаў зь іх боку да беларускай мовы і культуры». З гэтага была зробленая выснова, што падставы для пачатку адміністрацыйнага працэсу адсутнічаюць.

«Я дачакаўся адказаў з «Эўраопту», пракуратуры, райвыканкаму — усе сталі на бок расейцаў, — кажа Алесь Пушкін. — Што застаецца рабіць? У мяне свая зброя — палітра, працы. Таму вырашыў 6 чэрвеня, у дзень зьяўленьня на сьвет вялікага сына рускага народу Аляксандра Пушкіна, зрабіць пэрформанс. Загадзя сакрэты не адкрываў, каб дачасна не нэўтралізавалі. Наіўна было спадзявацца, што доўга ля крамы прастаю: клясыфікуюць як пікет, выклічуць міліцыю, затрымаюць. Сам у пастарунак ісьці не зьбіраўся, хай носяць на руках, калі ім патрэбна».

Русыфікацыя «набыла імклівыя тэмпы»

Алесь Пушкін кажа, што калі пасьля Віцебска ў 1997 годзе вярнуўся на радзіму ў Бобр, моўная сытуацыя ў мястэчку была нашмат лепшая. Але ад пачатку 2000-х русыфікацыя пачала набываць імклівыя тэмпы.

«Я калі прыехаў і павесіў над хатай бел-чырвона-белы сьцяг, мы зь Яначкай (жонкай — РС) распачалі культурнае жыцьцё: ладзілі Купальле, Каляды, выставы, — згадвае ён. — Калі нарадзіліся дзеткі, вадзілі да лягапэда, псыхоляга, тыя пераходзілі на беларускую мову. А ў нулявых сытуацыя зьмянілася: «Говори нормально, да брось, чего ты выё…». І на 2019-ы магу канстатаваць: агрэсія проста злая. Вельмі паказальная рэч для ўсходу Беларусі. Што будзе, калі такім людзям паабяцаць расейскія пашпарты? Зялёныя чалавечкі, свае данецка-луганскія «Матаролы», якія сьвядома пойдуць за «великую Россию»».

Алесь Пушкін — аўтар і галоўны герой шэрагу гучных пэрформансаў. Адзін з самых вядомых — «Падзяка прэзыдэнту». 20 гадоў таму ён вываліў тачку гною перад прэзыдэнцкай адміністрацыяй і прабіў віламі партрэт Аляксандра Лукашэнкі, у якога скончыўся канстытуцыйны тэрмін на вышэйшай пасадзе, але новых выбараў так і не адбылося.

Каментары14

Цяпер чытаюць

Цэны на шакалад здзіўляюць

Цэны на шакалад здзіўляюць

Усе навіны →
Усе навіны

Адна з дзяржаў рыхтуецца да першай у свеце планаванай міграцыі ўсёй нацыі3

На Міншчыне заўважылі два магчымыя тарнада

«Я страціла сэнс жыцця». Спявачцы Рыце Дакота забаранілі выступаць у Расіі30

У Будславе археолагі адкапалі старажытны падмурак касцёла

Былы беларускі ваяр суткі катаваў свайго сябра, а пасля забіў сябе40

Сёлета кляшчы кусаюць беларусаў амаль на 11% часцей, чым летась

Столькі праблем, а тут Стрыжак з яго падлеткавымі гульнямі40

Катар прыгразіў Еўропе скарачэннем паставак газу3

Колькасць пацверджаных расійскіх ваенных страт перавысіла 120 тысяч чалавек12

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Цэны на шакалад здзіўляюць

Цэны на шакалад здзіўляюць

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць