«Верылі ў Трампа-міратворца». Удар Ізраіля па Іране заспеў Крэмль знянацку

«Мы верылі ў экстраардынарныя дзеянні Трампа, яго жаданне захаваць арэол міратворца. Чакалі, што ён можа пайсці на часовыя дамоўленасці, якія б дазволілі Ірану захаваць твар — не забаранялі цалкам узбагачэнне ўрану. І што ён паспрабуе прадухіліць напад Ізраіля», — сказаў The Moscow Times высокапастаўлены чыноўнік Крамля ў адстаўцы.

З ім не згодны адстаўны расійскі дыпламат, які лічыць дзеянні Масквы непаваротлівымі.

«Пасля таго, як Ізраіль па чарзе разбіў сваіх ворагаў па суседстве, потым абрынуўся варожы яму рэжым у Дамаску і яны занялі Галаны, было відавочна, што прыйшла чарга Ірана», — сказаў ён.

Аднак Крэмль верыў, што становішча Ірана дастаткова стабільнае. Гэтыя ацэнкі грунтаваліся на тым, што Трамп змяніў падыходы дыпламатыі і паказваў гатоўнасць да кампрамісу, а іранцы «дэманстравалі гнуткасць у перамовах і гатовыя былі абмяркоўваць хай не прыпыненне, але зніжэнне ўзроўню ўзбагачэння ўрану», сказаў The Moscow Times дзейны супрацоўнік расійскага ўрада, знаёмы з абмеркаваннем пытання.

У якасці негатыўных сцэнарыяў разглядаліся выхад Ірана з Дамовы аб нераспаўсюджванні ядзернай зброі (ДНЯЗ) і пагаднення па ядзернай праграме, за якімі пайшлі б дадатковыя санкцыі. Зрэшты, санкцыі ў цэлым не так важныя, паколькі Іран і так абкладзены наймагутнымі абмежаваннямі, прагназавалі эксперты блізкага да расійскага МЗС аналітычнага цэнтра «Валдай».

«Прамая ваенная аперацыя Ізраіля і ўжо тым больш знос кіроўнага рэжыму — гэта тое, чаму ў нас давалі вельмі нізкую верагоднасць», — сказаў The Moscow Times адзін з кіраўнікоў аналітычнага цэнтра «Валдай».

«Прагнозы былі недастаткова дакладныя»

Аднак сітуацыя пайшла паводле самага рэзкага і негатыўнага як для Тэгерана, так і для Масквы сцэнарыю.

«Відавочна, нашыя прагнозы былі недастаткова дакладныя і пакуль не апраўдаліся. Хоць сітуацыю яшчэ можна стабілізаваць», — сказаў The Moscow Times высокапастаўлены чыноўнік Крамля ў адстаўцы, знаёмы са знешнепалітычным планаваннем.

Расія хацела б умяшацца ў сітуацыю, бо пад ударам блізкі партнёр і саюзнік, аднак у Крамля проста не засталося казыроў, каб зрабіць нешта ў адзіночку, кажуць два суразмоўцы The Moscow Times, блізкія да замежнапалітычнага блоку Крамля і да расійскага МЗС.

«Мы зрабілі шмат крокаў і намаганняў па дыпламатычных каналах, каб вярнуць Ізраіль і Іран за стол перамоў. Аднак усё беспаспяхова», — канстатаваў расійскі дыпламат.

Публічная рэакцыя Расіі на канфлікт Ізраіля з Іранам была млявай, нягледзячы на заключанае паўгода таму пагадненне аб стратэгічным партнёрстве і вайсковую дапамогу, якую Тэгеран аказваў Крамлю. МЗС выступіў з дзяжурным заклікам спыніць канфлікт і сесці за стол перамоў, а Уладзімір Пуцін асцярожна пракаментаваў ізраільскія ўдары толькі праз некалькі дзён.

«Мы калісьці прапаноўвалі нашым іранскім сябрам папрацаваць у галіне сістэмы СПА. Вялікай цікавасці тады партнёры не праявілі, і ўсё», — заявіў расійскі прэзідэнт на прэс-канферэнцыі ў Санкт-Пецярбургу.

З ягоных слоў, пра пастаўкі зброі «іранскія сябры» Маскву «не просяць».

Расійска-іранская дамова аб стратэгічным партнёрстве не прадугледжвае вайсковай дапамогі, і чакаць ад Масквы «дэманстрацыі мускулаў» у падтрымку Ірана наўрад ці варта, упэўнены былы дыпламат расійскага пастаяннага прадстаўніцтва пры ААН у Жэневе Барыс Бондараў.

«Дапамагчы Ірану вайсковым чынам — напрыклад, перадачай комплексаў C-400 — будзе вельмі складана. Па-першае, невядома, колькі такіх комплексаў у Расіі ў наяўнасці і наколькі магчымая іх перадача без шкоды для ўласнай СПА. А гэта пытанне для Расіі ўсё больш балючае. Па-другое, няма ўпэўненасці, што іх не адсочаць і не знішчаць», — лічыць Бондараў.

«Нетаньяху не слухае Пуціна»

Сур'ёзных рычагоў паўплываць на Ізраіль у Крамля не засталося ніякіх, лічыць высокапастаўлены адстаўны крамлёўскі чыноўнік. Адносіны Расіі з Ізраілем прыкметна сапсаваліся за апошнія некалькі гадоў — спачатку праз уварванне ва Украіну, а затым — пасля тэракту ХАМАС 7 кастрычніка і аперацыі адплаты ў Газе.

Крэмль паспрабаваў прапанаваць свае пасрэдніцкія намаганні. Аднак Трамп публічна адмовіў Пуціну, прапанаваўшы спачатку заняцца ўрэгуляваннем ва Украіне.

«Адносіны, вядома, не перапыненыя. Але ў Ізраілі лічаць нашу пазіцыю варожай. Нетаньяху цяпер не слухае нашага прэзідэнта. На яго можа паўплываць толькі Трамп», — упэўнены высокапастаўлены адстаўны крамлёўскі чыноўнік.

Крэмль усё роўна будзе спрабаваць умяшацца ў сітуацыю ў партнёрстве з іншымі важнымі гульцамі — Кітаем, Бразіліяй і Індыяй, мяркуе дзейны чыноўнік расійскага ўрада:

«Будзем спрабаваць стварыць нейкі фронт краін, якія выступаюць за мірнае развязанне іранскай ядзернай праблемы. Вельмі важна нейкім чынам паспрабаваць пераканаць амерыканскіх партнёраў у зоне [Персідскага] заліва, каб яны таксама пастараліся паўплываць на Вашынгтон у плане большай стрыманасці».

Гэтаму падыходу, аднак, будзе замінаць развязаная Пуціным вайна ва Украіне.

«Нам можа быць цяжка лідзіраваць у гэтай магчымай кааліцыі, таму што ў нас на руках свая праблема. Любы партнёр можа задаць лагічнае пытанне: «Ну добра, вы выступаеце за мір, супраць выкарыстання вайсковай сілы. А што ж вы самі не можаце вырашыць праблему дыпламатычным шляхам з Украінай?» — прагназуе дзейны расійскі дыпламат.

Пры ўсіх мінусах сітуацыі, якая склалася, Масква можа паспрабаваць атрымаць з яе выгаду, мяркуе расійскі вайсковы эксперт Руслан Пухаў.

«Новая вайна на Блізкім Усходзе не толькі адцягне ўвагу ўсяго свету ад вайны [ва Украіне], але і, мабыць, будзе спрыяць канчатковай пераарыентацыі ЗША на наданне вайсковай дапамогі Ізраілю», — піша Пухаў.

З іншага боку, калі Масква не распачне рашучых спробаў абараніць саюзніка, яе рэпутацыя моцнай дзяржавы як у рэгіёне Блізкага Усходу, так і глабальна істотна пацерпіць, лічыць эксперт Цэнтра даследаванняў краін Персідскага заліва Катарскага універсітэта Мікалай Кажанаў.

• 1
• 0
• 2
• 2
• 0
• 0
• 0
• 0